Ο Νίκος Χριστοδουλίδης είναι ο πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας που ανήκει στη λεγόμενη γενιά της εισβολής. Στη γενιά που γνώρισε την Κύπρο διχοτομημένη και ημικατεχόμενη. Δεν θα έλεγε κάποιος ότι με την εκλογή του κλήθηκε να κολυμπήσει στα βαθιά χωρίς να ξέρει κολύμπι. Είχαν προηγηθεί η μακρά θητεία του στη διπλωματική υπηρεσία και η πολιτική του διαδρομή ως κυβερνητικός εκπρόσωπος και υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Αναστασιάδη.
Σήμερα, με το 37% των εδαφών της Κύπρου υπό κατοχή για 50 χρόνια και με τις διαπραγματεύσεις να έχουν διακοπεί από το 2017, αναζητεί τρόπους να βγει το Κυπριακό από το τέλμα. Παρά την απροθυμία της τουρκικής πλευράς να διαπραγματευτεί, συνεχίζει να ελπίζει ότι η λύση είναι ακόμα εφικτή με μεγαλύτερη εμπλοκή της Ε.Ε. Ξεκαθαρίζει πως η ελληνική πλευρά δεν συζητάει σε καμία περίπτωση λύση δύο κρατών, κάτι που σημαίνει αναγνώριση του ψευδοκράτους και οριστική διχοτόμηση της Κύπρου. Οπως λέει, «δεν υπάρχει σχέδιο Β’».
Ενώ όλες οι προσπάθειες επικεντρώνονται στην πολιτική συνεννόηση, δεν παραγνωρίζει την ανάγκη της αμυντικής ενίσχυσης της Κύπρου, παρότι -για προφανείς λόγους- δεν αναφέρει με ποιον τρόπο επιτυγχάνεται και τι περιλαμβάνουν οι σχεδιασμοί για εξασφάλιση νέων οπλικών συστημάτων.
Τονίζει κατηγορηματικά ότι όσοι ζητούν αναβίωση του Δόγματος Ενιαίου Αμυντικού Χώρου θα πρέπει να γνωρίζουν πως η αμυντική συνεργασία Ελλάδας και Κύπρου είναι πιο αναβαθμισμένη από αυτή που υπήρχε στο παρελθόν.
«Δύο κράτη; Ούτε κουβέντα»
ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΛΑΤΖΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, όταν γεννηθήκατε είχαν συμπληρωθεί 50 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, όσα δηλαδή έχουν περάσει από την εισβολή του 1974 στην Κύπρο. Υπάρχει κάτι που σας δημιουργεί ελπίδα πως δεν θα περάσουν ακόμα 50 χρόνια ώστε κάποιος να συζητά ακόμα για το Κυπριακό; Πάντως, για το Μικρασιατικό δεν συζητά κανείς σήμερα.
ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ: Εχετε απόλυτο δίκαιο. Είμαι ο πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας που γεννήθηκα λίγο πριν από την εισβολή (Δεκέμβριος 1973) και μεγάλωσα σε μια κατεχόμενη πατρίδα. Είναι ξεκάθαρο ότι η πάροδος του χρόνου, δυστυχώς, παγιώνει τετελεσμένα, δημιουργεί νέα και δυσκολεύει ακόμη περισσότερο την προοπτική επίλυσης του Κυπριακού. Η παρούσα κατάσταση δεν μπορεί να αποτελεί το μέλλον της Κύπρου, ούτε διασφαλίζει το μέλλον του κυπριακού Ελληνισμού. Γι’ αυτό επικεντρώνω όλες τις προσπάθειές μου στην επανέναρξη των συνομιλιών πιστεύοντας ότι μια προσέγγιση που θα λαμβάνει υπόψη και θα δίνει την αναγκαία έμφαση στη γεωπολιτική διάσταση του Κυπριακού μπορεί να μας οδηγήσει σε μια αμοιβαία αποδεκτή λύση.
Μ.Κ.: Ξέρω πως θα μου πείτε, καθηκόντως, ότι πιστεύετε πως ακόμα είναι εφικτή μια λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Ωστόσο η λύση χρειάζεται δύο, όπως και το ταγκό. Μόνη η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν μπορεί να την επιβάλει. Πιστεύετε πως υπάρχουν περιθώρια και για άλλους συμβιβασμούς από την ελληνοκυπριακή πλευρά για να συγκατατεθεί η τουρκική πλευρά;
Ν.ΧΡ.: Είναι εύστοχη η ερώτησή σας. Να ξεκινήσω ξεκαθαρίζοντας ότι δεν τίθεται θέμα αλλαγής της βάσης λύσης του Κυπριακού. Αλλά επειδή γνωρίζω πολύ καλά τα σημεία διαφωνίας ανάμεσα στις δύο πλευρές, θέλω να σας πω ότι έχω την έντονη πεποίθηση, την απόλυτη βεβαιότητα ότι η Ε.Ε. μπορεί να δώσει λύσεις σε όλα τα θέματα στα οποία υπάρχει διάσταση απόψεων ανάμεσα στις δύο πλευρές. Λύσεις που είναι προς όφελος και των Τουρκοκυπρίων και των Ελληνοκυπρίων και της ίδιας της Τουρκίας. Πιστεύω ότι ναι, εντός της Ε.Ε. είναι εφικτή η λύση. Αντιλαμβάνομαι τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε αυτή την ώρα λόγω της τουρκικής άρνησης να συζητήσει, όμως δεν πρόκειται να καταθέσω την εντολή αναζήτησης λύσης του Κυπριακού που μου έδωσε ο κυπριακός λαός, ακριβώς επειδή πιστεύω ότι είναι ένας εφικτός στόχος. Γι’ αυτό από την ημέρα ανάληψης των καθηκόντων μου κατέβαλα τεράστια προσπάθεια ώστε να ενεργοποιηθεί ξανά ο γενικός γραμμματέας των Ηνωμένων Εθνών και ως αποτέλεσμα των δικών μας πρωτοβουλιών και προς τα Ηνωμένα Εθνη και προς την Ε.Ε. και προς τη Γερμανία και προς τις ΗΠΑ καταφέραμε να ξεκινήσει μια νέα προσπάθεια με τον διορισμό της προσωπικής απεσταλμένης του γ.γ. του ΟΗΕ. Μια προσπάθεια η οποία δεν μπορεί να αφίσταται των ψηφισμάτων του διεθνούς οργανισμού και δεν μπορεί να μη λάβει υπόψη τη διαπραγματευτική διαδικασία που έγινε όλα αυτά τα χρόνια, όπως επίσης το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος-μέλος της Ε.Ε. και θα συνεχίσει να είναι και μετά από μια ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού.
Μ.Κ.: Είχαμε πιστέψει πως η ένταξη στην Ε.Ε. θα λειτουργούσε ως καταλύτης για τη λύση. Το πιστέψαμε και με την ανακάλυψη κοιτασμάτων φυσικού αερίου και το επαναλαμβάνουμε και με την ενίσχυση των σχέσεών μας με τις ΗΠΑ, αρχίζοντας στρατηγικό διάλογο. Εχουν πέσει τόσες φορές έξω οι εκτιμήσεις;
Ν.ΧΡ.: Δεν είναι θέμα αν πέσαμε έξω στις εκτιμήσεις ή στις προβλέψεις μας. Ζούμε σε ένα μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον από το οποίο επηρεαζόμαστε και δεν το καθορίζουμε εμείς. Πρέπει να είμαστε σε θέση να το αντιλαμβανόμαστε σωστά και να το αξιοποιούμε ανάλογα. Αυτό που έχει σημασία δηλαδή είναι να προσαρμοζόμαστε στο διεθνές περιβάλλον και να αξιοποιούμε την προστιθέμενη αξία που δύναται να προσφέρει η Κυπριακή Δημοκρατία ως μέρος της επίλυσης προκλήσεων είτε στην περιοχή είτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πράγματι, η ένταξή μας στην Ε.Ε. επενήργησε θετικά σε ό,τι αφορά τη διαδικασία για το Κυπριακό σε σχέση με πολλές σημαντικές παραμέτρους της λύσης και είναι κάτι που το παρατηρήσαμε στις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν κατά την τελευταία διαδικασία των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά το 2017. Οσον αφορά την ενίσχυση των σχέσεών μας με τις ΗΠΑ και την έναρξη στρατηγικού διαλόγου, είναι μια γεωπολιτική εξέλιξη και μια σημαντική επιτυχία της Κυπριακής Δημοκρατίας που επίσης μπορεί να αξιοποιηθεί στις προσπάθειες για επανέναρξη των συνομιλιών, αλλά και για επιτυχή κατάληξή τους.
Μ.Κ.: Αν δεν λυθεί το Κυπριακό, υπάρχει εναλλακτικό σχέδιο;
Ν.ΧΡ.: Το έχω πει επανειλημμένως ότι δεν υπάρχει εναλλακτικό σχέδιο. Η παρούσα κατάσταση δεν μπορεί να αποτελεί το μέλλον της Κύπρου. Δεν υπάρχει σχέδιο Β’ σε ό,τι αφορά τη μορφή της λύσης του Κυπριακού. Μία είναι η επιδίωξή μας. Η λύση στο πλαίσιο του ΟΗΕ σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και σύμφωνα με το μέχρι σήμερα κεκτημένο των συνομιλιών, καθώς και το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Αυτή είναι η δική μας θέση και σε καμία περίπτωση δεν συζητούμε λύση δύο κρατών. Γι’ αυτό θα αξιοποιήσω κάθε χαραμάδα, κάθε ευκαιρία, κάθε δυνατότητα, παρά τις δυσκολίες και τις προκλήσεις, ώστε να ανατρέψουμε τα δεδομένα της κατοχής και να επανενώσουμε την πατρίδα μας στο πλαίσιο μιας βιώσιμης και λειτουργικής λύσης.
«Ανέφικτη η ένταξη στο ΝΑΤΟ»
Μ.Κ.: Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει πρόθεση, έστω και για λόγους άσκησης πίεσης, να κάνει αίτηση ένταξης στο ΝΑΤΟ γνωρίζοντας ότι θα υπάρξει τουρκικό βέτο;
Ν.ΧΡ.: Η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ θα ήταν μια φυσιολογική εξέλιξη το 1960 λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα της εποχής και το γεγονός ότι οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις ήταν μέλη του ΝΑΤΟ. Το γεγονός ότι η Κύπρος δεν έγινε κράτος-μέλος το 1960 οφείλεται σε μία εκ των τριών εγγυητριών δυνάμεων, και δεν θα ήθελα να πω περισσότερα σήμερα. Στην παρούσα συγκυρία, λαμβάνοντας υπόψη τη διαχρονική θέση της Τουρκίας που είναι κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ, κάτι τέτοιο δεν αποτελεί επιλογή. Η Κύπρος έχει σαφή δυτικό προσανατολισμό μετά την ένταξή της στην Ε.Ε. το 2004 και όλες οι ενέργειές μας κινούνται εντός του συγκεκριμένου πλαισίου, όπου θεωρώ ότι εξυπηρετούνται τα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εξ ου και οι πρόσφατες ανακοινώσεις για τον στρατηγικό διάλογο με τις ΗΠΑ, έναν διάλογο που η Ουάσινγκτον διατηρεί κατά κύριο λόγο με χώρες του ΝΑΤΟ. Οταν υπάρχουν τα δεδομένα για ένταξή μας, είναι κάτι που θα το λάβουμε σοβαρά υπόψη. Θέλουμε οι ενέργειές μας να έχουν αποτέλεσμα και να μη γίνονται για επικοινωνιακούς λόγους.
«Κοινός αμυντικός σχεδιασμός με την Ελλάδα»
Μ.Κ.: Υπάρχει σχεδιασμός εκσυγχρονισμού της Εθνικής Φρουράς με νέα οπλικά συστήματα δυτικής προέλευσης αφού η αγορά της Ρωσίας λόγω κυρώσεων είναι κλειστή για εμάς; Πόσο βοηθάει η άρση του εμπάργκο από τις ΗΠΑ;
Ν.ΧΡ.: Να σας θυμίσω, πρωτίστως, ότι ένα από τα θέματα που επιλύσαμε ως κυβέρνηση, ένα πρόβλημα που μάλιστα ήταν χρόνιο, ήταν το θέμα της αναβάθμισης των συμβασιούχων οπλιτών της Εθνικής Φρουράς. Είναι κάτι που εμπίπτει και στο πλαίσιο της ενίσχυσης της αποτρεπτικής ισχύος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Από κει και πέρα, για λόγους που είμαι σίγουρος ότι αντιλαμβάνεστε, δεν θα μιλήσω δημόσια για τους όποιους εξοπλιστικούς σχεδιασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το μόνο που μπορώ να σας πω είναι ότι ναι, υπάρχουν συγκεκριμένοι σχεδιασμοί που υλοποιούνται.
Μ.Κ.: Αν και η απάντηση είναι γνωστή, το ερώτημα επαναλαμβάνεται φορτικά από την κοινή γνώμη. Δεν θα αναφερθώ σε Δόγμα Ενιαίου Αμυντικού Χώρου με την Ελλάδα, αλλά στο αν υπάρχει κοινός αμυντικός σχεδιασμός και κοινές δράσεις;
Ν.ΧΡ.: Μπορώ μετά βεβαιότητας να σας πω, όπως και εγώ γνωρίζω με την ιδιότητά μου ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ότι η συνεργασία της Κύπρου και της Ελλάδας στον αμυντικό τομέα είναι σαφώς πιο ενισχυμένη από την περίοδο που υπήρχε το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα.
Κυπριακό και Ελληνοτουρκικά
Μ.Κ.: Παραδοσιακά οι σχέσεις Αθηνών – Λευκωσίας χαρακτηρίζονται άριστες, ακόμα και σε περιόδους όπου υπάρχουν τριβές. Δεν σας ενοχλεί ο ελληνοτουρκικός διάλογος για επίλυση των θεμάτων του Αιγαίου όταν το Κυπριακό βρίσκεται σε τέλμα από το 2017;
Ν.ΧΡ.: Η πρόοδος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μόνο θετικά μπορεί να επενεργήσει στο Κυπριακό. Εξάλλου, δεν μπορεί να υπάρξει πλήρης εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων εάν δεν επιλυθεί το Κυπριακό. Είμαι ενθαρρυμένος από το γεγονός ότι κατά την πρόσφατη συνάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο στις ΗΠΑ, ο κ. Μητσοτάκης έθεσε και πάλι το θέμα της ανάγκης επανέναρξης των συνομιλιών και επίτευξης προόδου στο Κυπριακό σε σχέση και με την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Οσον αφορά τις σχέσεις Αθηνών – Λευκωσίας, σήμερα υπάρχει μια εξαιρετική σχέση συνεργασίας, αλλά και απόλυτης ειλικρίνειας μεταξύ του Ελληνα πρωθυπουργού και εμένα. Μπορεί να υπάρχουν ή και να υπάρξουν θέματα στα οποία έχουμε διαφορετικές απόψεις ή προσεγγίσεις, ωστόσο τα συζητούμε ανοιχτά, με απόλυτη ειλικρίνεια, γεγονός που μας οδηγεί μέσα από τον διάλογο σε κοινές προσεγγίσεις και δράσεις.
Μ.Κ.: Τι έχουν αποφέρει οι τριμερείς συναντήσεις κυρίως με Ισραήλ και Αίγυπτο πέραν του καλού κλίματος;
Ν.ΧΡ.: Οι τριμερείς συνεργασίες με το Ισραήλ, την Αίγυπτο και τις άλλες χώρες της περιοχής έχουν επιφέρει πολλαπλά και πολυεπίπεδα οφέλη για την Κυπριακή Δημοκρατία, την Ε.Ε., την ασφάλεια και τη σταθερότητα. Πρωτίστως, να σας αναφέρω τη νομική και πολιτική θωράκιση της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας που αμφισβητείται συνεχώς από την Τουρκία μέσα από μια προσέγγιση που προσφέρει μεγαλύτερη ΑΟΖ στο Ισραήλ και την Αίγυπτο. Από κει και πέρα, να σας θυμίσω την πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας για τον ανθρωπιστικό διάδρομο, η υλοποίηση της οποίας έγινε ακριβώς λόγω και της στήριξης του Ισραήλ και της Αιγύπτου. Είναι πολλά τα οφέλη που προκύπτουν μέσα από αυτή τη συνεργασία και, ανάμεσα σε άλλα, αναδεικνύουν τον ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας ως εκπροσώπου της Ε.Ε. σε μια περιοχή ιδιαίτερης γεωστρατηγικής σημασίας, αλλά και ως εκπροσώπου των χωρών της Μέσης Ανατολής στις Βρυξέλλες.
«Στείλαμε βοήθεια, αλλά όχι όπλα στην Ουκρανία»
Μ.Κ.: Εχει στείλει η Κύπρος όπλα και χρήματα στην Ουκρανία; Εχει ζητήσει ανταλλάγματα για τη συμμετοχή της στις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας αφού υφίσταται κόστος;
Ν.ΧΡ.: Είμαστε κράτος-μέλος της Ε.Ε., βρισκόμαστε στη σωστή πλευρά της Ιστορίας σε σχέση με το Ουκρανικό και λειτουργούμε εντός των συλλογικών αποφάσεων της Ε.Ε. Από την πρώτη στιγμή ταχθήκαμε υπέρ του Διεθνούς Δικαίου και κατά της παραβίασης της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. Ειδικότερα η Κύπρος, που υποφέρει τις συνέπειες της τουρκικής εισβολής και κατοχής, δεν μπορεί να έχει καμία άλλη θέση. Συνεπώς, η Κύπρος στηρίζει την Ουκρανία συμμετέχοντας τόσο στο καθεστώς περιοριστικών μέτρων της Ε.Ε. εναντίον της Ρωσίας όσο και στην παροχή στρατιωτικής υποστήριξης στην Ουκρανία μέσω του European Peace Facility και της αποστολής EU Military Assistance, ενώ διμερώς απεστάλη ανθρωπιστική βοήθεια προς τον ουκρανικό λαό αξίας 4,5 εκατ. ευρώ. Η Κύπρος, επίσης, παρέχει καθεστώς ασφάλειας σε χιλιάδες Ουκρανούς πρόσφυγες οι οποίοι έχουν αιτηθεί προσωρινής προστασίας.
Μ.Κ.: Γιατί στηρίζετε το Ισραήλ που ελέγχεται για εγκλήματα πολέμου στη Γάζα; Για λόγους αρχής, δεν θα έπρεπε η Κύπρος να είναι απέναντι;
Ν.ΧΡ.: Δεν στηρίζουμε το Ισραήλ. Η προσέγγισή μας είναι ξεκάθαρη τόσο σε σχέση με την ανάγκη κατάπαυσης του πυρός όσο και με την επίλυση του παλαιστινιακού προβλήματος στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου και των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Ειδήσεις σήμερα:
Εκτιμήσεις για τις βάσεις σε 100 δημοφιλείς σχολές: Ποιες θα ανέβουν και ποιες θα πέσουν
Σε θέση μάχης απέναντι στην αστυνομία για τρίτη φορά οι μοναχοί της Μονής Εσφιγμένου
Αρχίζει το παζάρι των Επιτρόπων με τηλεφωνήματα Φον Ντερ Λάιεν σε πρωθυπουργούς – Ποιος «κλειδώνει» για την Ελλάδα