Μονή Σινά: Με ποιες θέσεις πηγαίνει στο Κάιρο η Αθήνα – Πώς τορπίλισε την συμφωνία για τη Μονή Σινά η Αίγυπτος

Το σκληρό παζάρι για να ανατραπούν τα τετελεσμένα – Οι προτεραιότητες της ελληνικής διπλωματίας στην αυριανή συνάντηση και η προσπάθεια του Καϊρου να αποσυνδέσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς του μοναστηριού με τη μακραίωνη ιστορία από τον θρησκευτικό χαρακτήρα και την ιερότητά του

Αντιμέτωπη με την επίκληση εκ μέρους του Καΐρου της δικαστικής απόφασης που στερεί από τη Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά την κυριότητα στα περιουσιακά στοιχεία που κατέχει εδώ και αιώνες, βρίσκεται η Αθήνα, η οποία αύριο αποστέλλει ειδική ομάδα τεχνοκρατών για συνομιλίες, ώστε να διαπιστωθεί ποιες είναι οι προθέσεις του Καΐρου και να ζητήσει να γίνει σεβαστή η συνεννόηση που είχε προηγηθεί για εξωδικαστικό διακανονισμό. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό εάν απαιτηθεί θα μεταβεί στο Κάιρο και ο Υπουργός εξωτερικών Γ.Γεραπετρίτης ώστε σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο είτε να επιχειρηθεί να ξεπερασθούν τα εμπόδια στην διαπραγμάτευση είτε να επικυρωθεί οριστικά και επίσημα η όποια νέα συνεννόηση.

Στο τρίτο άρθρο του διακανονισμού αυτού (πηγή: Καθημερινή) αναγνωριζόταν η ιδιοκτησία της Μονής: «Τα μέρη συμφωνούν ότι, σύμφωνα με την εγγραφή του Μοναστηριού της Αγίας Αικατερίνης στη Λίστα Παγκόσμιας Κληρονομιάς, το Μοναστήρι, τα κτίριά του, τα οικόπεδά του, οι εκκλησίες και τα συναφή κτίρια που αναφέρονται στο συνημμένο και υπογεγραμμένο έγγραφο από τα μέρη αποτελούν ιδιοκτησία του Μοναστηριού που ανήκει στο Ελληνορθόδοξο Δόγμα».

Η Αθήνα επιμένει ότι αυτό το άρθρο πρέπει να αποτελέσει τη βάση των όποιων συνομιλιών και είναι έτοιμη να δεχθεί τυχόν προτάσεις για προσαρμογές από την αιγυπτιακή πλευρά, οι οποίες όμως δεν θα ανατρέπουν τη φιλοσοφία της Συμφωνίας. Ο Κυρ. Μητσοτάκης στην επικοινωνία του με τον πρόεδρο Αλ Σισι τόνισε ότι «… προέχει η διατήρηση του ελληνορθόδοξου και προσκυνηματικού χαρακτήρα της Ιεράς Μονής της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά..».

Είναι προφανές ότι το Κάιρο, το οποίο άφησε μεθοδικά τον χρόνο να κυλήσει χωρίς να υπογράψει τη Συμφωνία, περιμένοντας την έκδοση της απόφασης του Δικαστηρίου, θα επικαλεστεί την απόφαση της Αιγυπτιακής Δικαιοσύνης (σ.σ. η οποία, όσον αφορά την Ανεξαρτησία της, βρίσκεται στο στόχαστρο επανειλημμένων αρνητικών εκθέσεων από την Ε.Ε.), ζητώντας δραστικές αλλαγές στο κείμενο, οι οποίες ουσιαστικά θα ανατρέπουν το βασικό σημείο που αφορά την αναγνώριση των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων της Μονής.

Για τις προθέσεις της αιγυπτιακής πλευράς είναι ενδεικτική και η ανακοίνωση της Αιγυπτιακής Προεδρίας, που εκδόθηκε μετά την τηλεφωνική επικοινωνία του Πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο Αλ Σίσι, στην οποία επισημαίνεται:

«…Η επικοινωνία τόνισε την ακλόνητη δέσμευση της Αιγύπτου να διατηρήσει το μοναδικό και ιερό θρησκευτικό καθεστώς της Μονής της Αγίας Αικατερίνης, διασφαλίζοντας ότι αυτό το καθεστώς παραμένει ανέγγιχτο. Η δέσμευση αυτή ενισχύεται από την πρόσφατη δικαστική απόφαση, η οποία ευθυγραμμίζεται με την αφοσίωση της Αιγύπτου στην ιερότητα των θρησκευτικών και εκκλησιαστικών χώρων και επιβεβαιώνει τη μοναδική κληρονομιά, την πνευματική και θρησκευτική θέση της Μονής της Αγίας Αικατερίνης».

Η αιγυπτιακή πλευρά επιχειρεί να αποσυνδέσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς των περιουσιακών στοιχείων της Μονής από τον «σεβασμό στον θρησκευτικό χαρακτήρα και την ιερότητα» της Μονής, ώστε να οχυρωθεί πίσω από την απόφαση του Δικαστηρίου και να υπαναχωρήσει από τη Συμφωνία.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι διατυπώσεις του διατακτικού της απόφασης του Δικαστηρίου είναι …συμπωματικώς προσαρμοσμένες σε αυτή τη διαπραγματευτική γραμμή, καθώς το Δικαστήριο …παραχώρησε στους μοναχούς το δικαίωμα να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα στους χώρους της Μονής, η κυριότητα των οποίων θα ανήκει στο αιγυπτιακό κράτος, με διαχειριστή την Υπηρεσία Προστασίας των Αρχαιοτήτων.

Έτσι, το έμψυχο δυναμικό της Μονής των περίπου είκοσι, στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένων μοναχών, με αμφίβολη δυνατότητα ανανέωσης, μετατρέπεται μετά από 1.500 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας της Μονής, σε «φιλοξενούμενους» στους χώρους της.

Στην Αθήνα, όπου έχει σημάνει συναγερμός, έχουν τεθεί σοβαρά διλήμματα. Κανείς δεν επιθυμεί το ζήτημα της Μονής να αποτελέσει αφορμή για κρίση στις πολύτιμες και στρατηγικού χαρακτήρα ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις. Από την άλλη πλευρά, όμως, η αθέτηση συμφωνηθέντων σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα και η προσπάθεια επιβολής τετελεσμένων δεν αποτελεί καλό προηγούμενο.

Η Αθήνα θα μπορούσε σε ένα βαθμό να ασκήσει πίεση στο Κάιρο, προειδοποιώντας για τις συνέπειες που θα έχει μια τέτοια εξέλιξη όχι μόνο στις ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις, αλλά και στις σχέσεις της Αιγύπτου με την Ευρωπαϊκή Ένωση, από την οποία προσδοκά να λάβει βοήθεια 25 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια. Η Ελλάδα έχει πρωτοστατήσει την τελευταία 12ετία στην προσπάθεια να πεισθεί η Ευρώπη να παραβλέψει την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου στην Αίγυπτο και να αποκαταστήσει μια στρατηγική σχέση με τη χώρα και το καθεστώς Σίσι.

Ταυτόχρονα, σε μια περίοδο που υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα για το πώς ο Πρόεδρος Τραμπ θα διαχειριστεί τις σχέσεις με την Αίγυπτο, η κινητοποίηση του Ορθόδοξου Κόσμου προβάλλοντας την είδηση ότι το Κάιρο λαμβάνει μέτρα εις βάρος ενός ιστορικού ζωντανού μνημείου του Χριστιανισμού δεν θα τύχει της καλύτερης υποδοχής στην Ουάσιγκτον, όπου κυριαρχούν αντιλήψεις περί σύγκρουσης των πολιτισμών και κορυφαίοι υπουργοί προβάλλουν ανοιχτά τη χριστιανική πίστη τους.

Βεβαίως, σε μια διαπραγμάτευση που παρουσιάζει δεδομένες δυσκολίες, υπάρχει και η άποψη ότι θα πρέπει με κάποιο τρόπο να βρεθεί συμβιβασμός, ώστε να καλυφθεί η αιγυπτιακή πλευρά έναντι και της εσωτερικής κριτικής που δέχεται και μια νέα συμφωνία να είναι συμβατή με την απόφαση του Δικαστηρίου.

Σημαντικό είναι να διασφαλιστεί ο σεβασμός στους λατρευτικούς και ιστορικούς χώρους της Μονής, καθώς και η άσκηση των θρησκευτικών καθηκόντων των μοναχών, ανεξαρτήτως του ιδιοκτησιακού καθεστώτος. τονίζει πηγή με γνώση των διαδικασιών εκφράζοντας μια πιο «ρεαλιστική» προσέγγιση.

Το Κάιρο φαίνεται διατεθειμένο να δώσει εγγυήσεις για τη διατήρηση του θρησκευτικού χαρακτήρα των χώρων της Μονής και της ανεμπόδιστης άσκησης των θρησκευτικών καθηκόντων των μοναχών, όμως αυτά δεν φαίνεται να είναι αρκετά.

Οι μοναχοί, αποξενωμένοι από τους χώρους και τα κτίσματα εντός και εκτός του τείχους, θα στερηθούν τα απαραίτητα μέσα για να μπορέσουν να επιβιώσουν και να συνεχίσουν σε βάθος χρόνου την απρόσκοπτη λειτουργία της Μονής, η οποία σταδιακά θα κινδυνεύσει να εκφυλισθεί σε έναν δημοφιλή προορισμό θρησκευτικού τουρισμού.

Διότι πλέον δεν υπάρχει απλώς μια αμφισβήτηση της κυριότητας της Μονής επί της ιδιοκτησίας της ,αλλά με δικαστική απόφαση αυτή κηρύσσεται περιουσία του αιγυπτιακού κράτους. Κάτι που στο μέλλον δεν διασφαλίζει τη Μονή, εάν μια νέα αιγυπτιακή κυβέρνηση αποφασίσει διαφορετικά και αποστασιοποιηθεί από τις εγγυήσεις που δίνει απλόχερα τώρα ο πρόεδρος Σίσι.

Οι συνομιλίες για τη συμφωνία επί του διακανονισμού δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Η Αθήνα ανέμενε, παρά τις διαρκείς οχλήσεις προς το Κάιρο, σχεδόν οκτώ μήνες μέχρι να οριστεί ο εκπρόσωπος που θα αναλάμβανε τις διαπραγματεύσεις με τη Μονή, με τη συμμετοχή και της ελληνικής αντιπροσωπείας.

Τελικά, η αιγυπτιακή πλευρά όρισε ως εκπρόσωπό της τον κυβερνήτη του Νοτίου Σινά. Μετά από επίπονες διαπραγματεύσεις, οι δύο πλευρές κατέληξαν στη συμφωνία που απέδιδε πλήρη ιδιοκτησιακά δικαιώματα στη Μονή. Το κλίμα ήταν ιδιαίτερα θετικό, καθώς συζητήθηκε και η προοπτική υπογραφής σε επόμενη φάση ενός Μνημονίου, το οποίο θα έδινε οριστική λύση στο θέμα της στελέχωσης της Μονής, αντιμετωπίζοντας το ζήτημα των αδειών παραμονής και της απόδοσης της αιγυπτιακής υπηκοότητας στους μοναχούς και σε όποιον αναδεικνύεται Αρχιεπίσκοπος.

Η κατ’ αρχήν συνεννόηση που υπήρξε ήταν να είχε υπογραφεί η Συμφωνία πριν από την επίσκεψη Σίσι. Κατόπιν, καθώς καθυστέρησε η αιγυπτιακή πλευρά, υπήρχε η προσδοκία ότι θα υπογραφόταν παράλληλα με την πραγματοποίηση του ΑΣΣ στην Αθήνα. Όμως και πάλι υπήρξε κωλυσιεργία από την αιγυπτιακή πλευρά.

Μάλιστα, ο Αιγύπτιος πρέσβης επικοινώνησε με τον Αρχιεπίσκοπο Δαμιανό και τον ενημέρωσε ότι είχε προκύψει μια ένσταση από το Υπουργείο Δικαιοσύνης της Αιγύπτου. Κάτι που προκάλεσε προφανή έκπληξη και δυσαρέσκεια, καθώς όταν είχε κλείσει η συμφωνία, είχε προηγουμένως ελεγχθεί από όλες τις συναρμόδιες υπηρεσίες και υπουργεία.

Η ελληνική πλευρά και οι εκπρόσωποι της Μονής ζήτησαν επανειλημμένα από την αιγυπτιακή πλευρά να παρουσιάσουν την αλλαγή την οποία ήθελαν , κάτι που δεν έγινε ποτέ, καθώς, όπως όλα δείχνουν, επρόκειτο περί μιας προσχεδιασμένης καθυστέρησης μέχρι να προκύψει η έκδοση της απόφασης του Δικαστηρίου της περασμένης Τετάρτης, η οποία ακυρώνει τον συμφωνημένο διακανονισμό.