Σε συνέντευξή της το πρωί της Δευτέρας (2/6) στον τηλεοπτικό σταθμό Mega, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη παρουσίασε το πολυσχιδές έργο που συντελείται στον χώρο της Ακρόπολης, τονίζοντας τη σημασία της προσβασιμότητας, της διαφύλαξης της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και της ανάγκης για σεβασμό των αρχαιολογικών χώρων από πολίτες, δημιουργούς και θεσμούς, απάντησε σε επικρίσεις, εξήγησε τις αποφάσεις της και ανέδειξε τις προτεραιότητες του Υπουργείου Πολιτισμού. Παράλληλα, σχολίασε το περιστατικό με την έφορο στην Αργολίδα, ενώ έκανε ειδική αναφορά στην πρόοδο για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, ξεκαθαρίζοντας ότι η διαδικασία βρίσκεται σε κρίσιμο αλλά απαιτητικό στάδιο.
«Αυτός ο χώρος που βρισκόμαστε – μέχρι τον ανελκυστήρα – είναι ένας χώρος που τον ξέρει ο κόσμος και από εκεί και πέρα είναι ένας δρόμος που ξανανοίγει μετά από πολλά χρόνια για τους επισκέπτες. Σήμερα (σ.σ. χθες) γίνονται τα εγκαίνια, η απόδοση αυτής της διαδρομής στον κόσμο. για πολλά χρόνια ήταν κλειστό, είναι η διαδρομή της βόρειας κλιτύος, δηλαδή της βόρειας πλευράς της Ακρόπολης. Υπάρχουν διάφορα μνημεία, μικρότερα ή μεγαλύτερα, πχ η Κλεψύδρα, το Μυκηναϊκό τείχος, το Ιερό της Αφροδίτης και του Έρωτα. Είναι η διαδρομή που ενώνει την Ακρόπολη – τον βράχο – με την σημερινή Πλάκα και οδηγεί στα Αραιωτικά. Ο αρχαιολογικός χώρος της Ακρόπολης είχε πάνω πάντα ένα μικρό πωλητήριο, αλλά δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στην ζήτηση των επισκεπτών. Έτσι μετά από μεγάλη προσπάθεια – γιατί δεν είναι εύκολο στον χώρο της Ακρόπολης με την ευαισθησία που έχει – να μπορέσεις να φτιάξεις κάτι καινούριο. Μετά από 4 χρόνια ανοίγει σήμερα το πωλητήριο το οποίο διαχειρίζεται ο Οργανισμός Ανάπτυξης και Διαχείρισης Πολιτιστικών Πόρων προκειμένου να εξυπηρετήσει την ζήτηση σε κάτι αναμνηστικό που θα θέλει να πάρει κάποιος», είπε αρχικά η κ. Μενδώνη.
«Όταν μιλάμε για Δημοκρατία πρέπει να είναι προσβάσιμα για όλους τα πολιτιστικά αγαθά»
Στην συνέχεια η κ. Μενδώνη μίλησε για την ενασχόλησή της με το κομμάτι του Πολιτισμού.
«Όποιος είναι σε αυτή την θέση του υπ. Πολιτισμού και έχει σπουδάσει το αντικείμενο είναι σε θέση να καταλάβει τις ανάγκες της υπηρεσίας, τους ανθρώπους οι όποιοι επέλεξαν να υπηρέτησαν τον χώρο της Επιστήμης της Αρχαιολογίας και της Πολιτιστικής Διαχείρισης οπότε τα πράγματα γίνονται πολύ πιο εύκολα και από τις δύο πλευρές. Θεωρώ θετικό και ο κάθε πολίτης πρέπει να ασχολείται με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Τώρα, το πώς βλέπει κάνεις την προστασία, πώς την διαχειρίζεται, το πώς μπορεί να εργαλειοποιεί την πολιτιστική κληρονομιά, αυτό είναι ένα τεράστιο θέμα που κατά περίπτωση το αντιμετωπίζουμε», επεσήμανε.
Για τα προβλήματα που έχουν αντιμετωπίσει επισκέπτες και εργαζόμενοι στην Ακρόπολη, η κ. Μενδώνη είπε: «Ο ανελκυστήρας είναι ένα μηχάνημα το οποίο λειτουργεί από τον Δεκέμβριο του 2020. Τότε, είχε ξεσηκωθεί θύελλα ότι βάζουμε τσιμέντο στην Ακρόπολη, την καταστρέφουμε. Είναι περίπου οι ίδιοι άνθρωποι που σήμερα διαμαρτύρονται γιατί το μηχάνημα χάλασε. Το μηχάνημα χάλασε γιατί α) είναι ένα μηχάνημα, β) οι προδιαγραφές την εποχή εκείνη ήταν για περίπου 400 διαδρομές. Σήμερα οι διαδρομές αυτές είναι περίπου 4.000. Επομένως η χρήση του, έγινε κατάχρηση. Το να αλλάξει η καμπίνα δεν είναι κάτι εύκολο, είναι ειδικών προδιαγραφών, είναι ανελκυστήρας πλαγιάς, κάνει δύο γωνίες στα 33 δευτερόλεπτα. Έπρεπε να προσαρμόσουμε το μηχάνημα με τον βράχο και όχι να καταστρέψουμε τον βράχο. Επομένως η αλλαγή του ανελκυστήρα μπορεί να κρατούσε 5-6 μήνες. Παρέμεινε κλειστός για 3 εβδομάδες γιατί είχε πάθει πολύ σημαντική βλάβη, ήρθαν 2 φορές από την κατασκευαστική να το αλλάξουν και είχε ανάγκη σοβαρών ανταλλακτικών. Η προσβασιμότητα είναι στον πυρήνα της Δημοκρατίας. Όταν μιλάμε για Δημοκρατία πρέπει να είναι προσβάσιμα για όλους τα πολιτιστικά αγαθά. Αυτό το κάνει πράξη η κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη. Μην είμαστε τόσο υποκριτές λοιπόν».
Για τις τουαλέτες: «Οι τουαλέτες είναι μια μεγάλη ιστορία στην Ακρόπολη. Δεν είναι βρώμικες. Η Ακρόπολη έχει ένα μεγάλο συγκρότημα τουαλετών στην είσοδό της. Λίγο πριν μπεις στον αρχαιολογικό χώρο υπάρχει ένα συγκρότημα τουαλετών το οποίο όπως και τα άλλα έργα έχουν γίνει με μια γενναιά χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση. Έτσι και οι τουαλέτες αποκαταστάθηκαν πριν από έναν χρόνο και είναι εντελώς καινούριες. Από εκεί και πέρα υπήρχαν 2-3 τουαλέτες πάνω στον Βράχο. Αυτές έχουν κλείσει τους τελευταίους μήνες και θα λειτουργήσουν εκ νέου τον Ιούλιο γιατί γίνεται ένα πολύ μεγάλο πρόγραμμα ανακαίνισης. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι βρώμικες ούτε κλειστές οι τουαλέτες στην Ακρόπολη. Κάποιος κακοπροαίρετος μπορεί να βρει χιλιάδες πράγματα. Ήρθε η Επιθεώρηση Εργασίας και είδε τα πάντα και συνεχάρη τους ανθρώπους της Εφορίας Αρχαιοτήτων για την μέριμνα που έχουν στους χώρους υγιεινής».
Μενδώνη για Λάνθιμο: «Σημασία έχει η σκηνή που γυρίζεται και όχι το πρόσωπο που ζητεί άδεια»
Για τον σάλο που προκλήθηκε κατά την άρνηση του υπ. Πολιτισμού στον Γιώργο Λάνθιμο προκείμενου να χρησιμοποιήσει την Ακρόπολη, η κ. Μενδώνη υπογράμμισε: «Δεν έχει σημασία εάν είναι ο Άνθιμος ή ο Λάνθιμος, σημασία έχει η σκηνή για την οποία ζητείται η άδεια. Σημασία έχει το σενάριο και όχι το ποιος είναι αυτός που το ζητεί. Υπάρχει ο αρχαιολογικός νόμος: ίσως είναι ο παλαιότερος νόμος του ελληνικού κράτους και δημιουργήθηκε το 1834. Πάντοτε το ελληνικό κράτος είχε μια ιδιαίτερη μέριμνα για την πολιτιστική κληρονομιά. Ο αρχαιολογικός νόμος είναι ένας αυστηρός νόμος που θέτει πλαίσια και κριτήρια. Αυτό το οποίο είπε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο που είναι το ανώτατο όργανο της πολιτείας και έχει την ευθύνη να γνωμοδοτεί στον υπουργό για την προστασία και τον τρόπο ανάδειξης της πολ. κληρονομιάς και τα κριτήρια που πρέπει να εφαρμόζονται, θεώρησε ότι η σκηνή που πρότεινε ο Λάνθιμος δεν ήταν συμβατή με τις αξίες και τον συμβολισμό που έχει η Ακρόπολη για ιδιαίτερα ο Παρθενώνας. Θεώρησε ότι δεν έπρεπε να προχωρήσει η έγκριση. Κανένας υπουργός δεν μπορεί να υποκαθιστά το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και ό,τι προβλέπεται από το Σύνταγμα και τους νόμους. Εφόσον κρίθηκε ότι δεν ήταν συμβατή η σκηνή ο υπουργός δεν έχει πολλά περιθώρια. Έχει το περιθώριο να αναπέμψει το θέμα ο ενδιαφερόμενος που προσκομίζει νέα στοιχεία. Η εταιρεία παραγωγής μου απηύθυνε επιστολή που δεν μου προσέθετε τίποτα περισσότερο από αυτά που είχαν απευθύνει στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο».
Και προσέθεσε: «Το γύρισμα του Άνθιμου Ανανιάδη δεν έφτασε καν σε κεντρικό επίπεδο στο υπουργείο Πολιτισμού. Ο νομός επιτρέπει να γυριστούν κάποιες σκηνές σε αρχαιολογικούς χώρους όταν δεν παρεμποδίζεται η λειτουργία του. Στην περίπτωση του Λάνθιμου έκλεινε ο αρχ. χώρος. Στην περίπτωση του Άνθιμου ο χώρος λειτουργούσε κανονικά και κάποιος ηθοποιός, χωρίς να έχει κάτι το ιδιαίτερο στην αμφίεσή του έκανε μία βόλτα στον Βράχο, αυτό ήταν όλο».
«Η Ακρόπολη δεν είναι εργαλείο για να προβάλλουμε δίκαιες – ενδεχομένως – θέσεις»
Στην συνέχεια η υπουργός Πολιτισμού μίλησε για την διαφήμιση γνωστής αθλητικής εταιρείας και το drone show πάνω από την Ακρόπολη.
«Η μήνυση έγινε γιατί όφειλε να την κάνει η Αρχαιολογική υπηρεσία κατά παντός υπευθύνου. Δεν έγινε μήνυση στην εταιρεία αλλά κατά παντός υπευθύνου. Η εικόνα που έπαιξε στα κοινωνικά δίκτυα με το αθλητικό παπούτσι πάνω από την Ακρόπολη ήταν μία φωτογραφία η οποία τραβήχτηκε από κάποιο σημείο της Αθήνας από κάποιον που φρόντισε να την διοχετεύσει στα social media. Αυτό δεν ήταν η πραγματικότητα, γιατί το παπούτσι δεν ήταν πάνω από την Ακρόπολη. Ήταν μία «οπτική απάτη» θα έλεγα από κάποιον που τράβηξε αυτή την φωτογραφία. Τα drones σηκώθηκαν δίπλα από το Ζάππειο. Το Ζάππειο είναι αρχια9ολογικος χώρος, άρα η διοίκηση του Ζαππείου σύμφωνα με τον αρχ. νόμο να ζητήσει την άδεια για να ενημερώσει το υπ. Πολιτισμού. Είναι μία εργαλειοποίηση το ότι τραβάει κάποιος κάτι το οποίο είναι fake, με την έννοια ότι δεν δείχνει κάτι το οποίο είναι αληθινό. Έρχεται μια μεγάλη μερίδα πολιτών και αντιπολίτευσης και έκαναν λόγο για «έγκλημα». Οι ίδιοι άνθρωποι ,όταν η Ακρόπολη χρησιμοποιείται για να κρεμούν σημαίες ή πανό – με συνδικαλιστικό μάλιστα περιεχόμενο – δεν μιλούν καθόλου. Αυτή είναι η εργαλειοποίηση των μνημείων. Αναφέρομαι σε οτιδήποτε, δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν κρεμάσει πολιτικά κόμματα πανό στην Ακρόπολη για διάφορες διεκδικήσεις τους», ανέφερε.
«Δεν είναι τέχνη να εργαλειοποιείται ένα παγκόσμιο σύμβολο πολιτισμού»
Για το περιστατικό με την σημαία στην Ακρόπολη: «δεν έχει κάνεις το δικαίωμα, την σημαία κανενός κράτους να την χαρακτηρίζει. Η σημαία είναι ένα ιερό σύμβολο σε οποιοδήποτε κράτος και αν ανήκει. Όσο και αν όλους μας μας πονάει αυτό που συμβαίνει στην Γάζα, δεν μπορεί ένα κόμμα της Αριστεράς να έρχεται και να χρησιμοποιεί την Ακρόπολη για να προβάλλει ακόμη και αυτό το θέμα και να δηλώσει την δική του στάση ακόμη και με αυτόν τον τρόπο. Σε αυτή ην περίπτωση δεν το βλέπω κομματικά, ήταν η νεολαία της Νέας Αριστεράς. Ένα κόμμα ανέβηκε. Τα πανό που προανέφερα είναι συνήθως του ΚΚΕ. Άρα είναι κόμματα τα οποία χρησιμοποιούν και εργαλειοποιούν την Ακρόπολη. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι όλοι μας να αντιμετωπίζουμε όλους τους αρχ. χώρους και τα μνημεία και ιδιαίτερα την Ακρόπολη, που είναι το σύμβολο του δυτικού πολιτισμού, με μία εντελώς διαφορετική ματιά, με σεβασμό στο ίδιο το μνημείο. Η Ακρόπολη δεν είναι εργαλείο για να προβάλλουμε δίκαιες – ενδεχομένως – θέσεις. Άλλο είναι η τέχνη άλλο ο αρχαιολογικός χώρος. Όταν είχα πάει στην Παλαιστίνη ζήτησα από τους ομολόγους μου να γίνουν εκθέσεις Παλαιστίνιων καλλιτεχνών στην Αθήνα. Δεν είναι τέχνη να εργαλειοποιεί ένα παγκόσμιο σύμβολο πολιτισμού και δη ένα σύμβολο με την βαρύτητα της Ακρόπολης».
Μπορούν οι καλλιτέχνες να τραγουδούν στο Ισραήλ;
Όπως υποστήριξε η κ. Μενδώνη, «Αυτά είναι εντελώς υποκειμενικά θέματα. Εάν ένας καλλιτέχνης αισθάνεται ότι δεν έχει κάποιον περιορισμό, είναι διό του θέμα. Δεν μπορούμε να παρέμβουμε σε μια ιδιωτική κίνηση. Το εάν η θέση του καλλιτέχνη είναι συμβατή ή μη με εμάς είναι θέμα του καλλιτέχνη».
Για την Εθνική Πινακοθήκη: «Είναι δυνατόν κανείς να συμφωνήσει με αυτή την ασχημία που έγινε από μέλος του Κοινοβουλίου; Είναι δυνατόν να δημιουργείται η έντ5ασδη που δημιουργήθηκε, να υπάρχουν επιστολές που καθυβρίσουν την Εθνική Πινακοθήκη και το υπουργείο Πολιτισμού, την επιμελήτρια της έκθεσης; Αυτά τα προβλήματα είναι λυμένα στον σύγχρονο κόσμο. Πρέπει να εκφράσουμε τον αποτροπιασμό μας γι’ αυτά. Η Εθνική Πινακοθήκη έχει υποβάλει μηνύσεις».
«Δεν ήταν στημένο show το περιστατικό στο Άργος»
Για το περιστατικό στο Άργος: «Η συγκεκριμένη Έφορος, ήταν συμφοιτήτρια μου στο πανεπιστήμιο. Δεν ήταν στημένο show το περιστατικό. Πρώτον γιατί δεν συνηθίζω να τα κάνω αυτά, δεύτερον δεν είμαι της λογικής του show. Ήταν ένα εντελώς ανθρώπινο περιστατικό. Με ενόχλησε η σφουγγαρίστρα αλλά με ενόχλησε το ότι ένα κτίριο – ερείπιο που είχε κατσαρίδες και ποντίκια ήταν μέσα στην καρδιά της πόλης, εκτός από τον αρχ. λόγο. Η επόμενη μέρα του κτιρίου είναι ότι βάφτηκε και καθαρίστηκε και το πιθανότερο είναι να κατεδαφιστεί καθώς δεν είναι μνημείο οκ και δεν προσφέρει κάτι. Είναι στην Αρχαία Αγορά του Άργους και από κάτω είναι διαπιστωμένα σημαντικά αρχαιολογικά κατάλοιπα».
Τέλος αποκάλυψε η Λίνα Μενδώνη για το περιστατικό που την συγκίνησε: «Είμαι περήφανη για το έργο μου αναφορικά με την προσβασιμότητα των αρχαιολογικών χώρων και ιδιαίτερα της Ακρόπολης. Από τις στιγμές που ήμουν ιδιαίτερα συναισθηματικά φορτισμένη ήταν όταν ένα γκρουπ παιδιών με πρόσθετα μέλη, πριν 2 χρόνια, ανέβηκε με τους γονείς του με τον ανελκυστήρα με τα αμαξίδια και ό,τι είχε το κάθε παιδάκι, ανέβηκε και χοροπηδούσαν γύρω από τον Παρθενώνα, και είδα τους γονείς τους να κλαίνε».
Για τα Γλυπτά του Παρθενώνα: «Είμαστε σε πολύ προχωρημένο σημείο αλλά χρειάζεται χρόνος και πολλή δουλειά»
Για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα: «γι΄ αυτό δουλεύει όλη η κυβέρνηση υπό την καθοδήγηση του πρωθυπουργού, είμαστε σε πολύ προχωρημένο σημείο σε σχέση με το παρελθόν που δεν υπήρχε καμία συζήτηση αλλά ακόμα χρειάζεται πολλή δουλειά και χρόνος. Δεν είναι εύκολο. Και οι δύο πλευρές έχουμε τις κόκκινες γραμμές μας. Θεωρώ ότι ο χρόνος ολοένα και μειώνεται αλλά θέλουμε δουλειά».