Του Κώστα Ράπτη
Εν αρχή ήσαν οι ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ισπανία, η Ιρλανδία, η Νορβηγία και η Σλοβενία (αλλά και το Μεξικό και η Αρμενία), που προέβησαν τους προηγούμενους μήνες στην αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους. Όμως η μεταστροφή σειράς κρατών ως προς το Μεσανατολικό έμελλε, υπό το βάρος των σκηνών λιμοκτονίας στη Λωρίδα της Γάζας, να λάβει διαστάσεις χιονοστιβάδας.
Τη σκυτάλη πήρε ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος προανήγγειλε ότι η χώρα του θα προχωρήσει και αυτή στην αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους τον Σεπτέμβριο, στο πλαίσιο της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Παράλληλα, η Γαλλία μπόρεσε να συμπροεδρεύσει με τη Σαουδική Αραβία σε διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε (εξ αναβολής λόγω του “Πολέμου των Δώδεκα Ημερών”) στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, προς αναζωογόνηση της “λύσης δύο κρατών” στο Μεσανατολικό. Προέκυψε, έτσι, η “Διακήρυξη της Νέας Υόρκης”, την οποία υποστήριξαν άλλες 15 χώρες (ανάμεσά τους η Βραζιλία, ο Καναδάς, η Τουρκία, η Ιορδανία, το Κατάρ, η Αίγυπτος, η Βρετανία), καθώς και η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Αραβικός Σύνδεσμος, και αποτελεί μια έκκληση για την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, αλλά και για αφοπλισμό της Χαμάς, με μεταβίβαση στην Παλαιστινιακή Αρχή της ευθύνης διατήρησης της τάξης και της ασφάλειας σε όλο το παλαιστινιακό έδαφος.
Στο ίδιο “βαγόνι” επιβιβάσθηκε σύντομα και ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, ο οποίος γνωστοποίησε ότι “το Ηνωμένο Βασίλειο θα αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης τον Σεπτέμβριο, πριν από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, εκτός εάν η ισραηλινή κυβέρνηση λάβει ουσιαστικά μέτρα για να τερματίσει τη φρικτή κατάσταση στη Γάζα, επιτύχει κατάπαυση του πυρός, επιτρέψει στα Ηνωμένα Έθνη να επανεκκινήσουν την παροχή βοήθειας, καταστήσει σαφές ότι δεν θα υπάρξει καμία προσάρτηση στη Δυτική Όχθη και δεσμευθεί σε μια μακροπρόθεσμη ειρηνευτική διαδικασία που θα προσφέρει μια λύση δύο κρατών”.
Ακολούθησε ο πρωθυπουργός του Καναδά, Μαρκ Κάρνεϊ, ο οποίος την Τετάρτη ανακοίνωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι η χώρα του θα προχωρήσει τον Σεπτέμβριο σε αντίστοιχη κίνηση, καθώς, όπως είπε, η πιθανότητα να εφαρμοστεί η λύση των δύο κρατών “αποσυντίθεται μπροστά στα μάτια μας”. Σημείωσε, ωστόσο, ότι η απόφαση του Καναδά συναρτάται με “τη βούληση της Παλαιστινιακής Αρχής να εφαρμόσει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις”, αναφερόμενος ιδίως στη δέσμευση του προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, να οργανώσει γενικές εκλογές το 2026 και να μη στρατιωτικοποιήσει το παλαιστινιακό κράτος.
Την ίδια ημέρα ο Σουηδός πρωθυπουργός, Ουλφ Κρίστερσον, σημείωσε ότι “η κατάσταση στη Γάζα είναι απολύτως φρικτή και το Ισραήλ δεν σέβεται ούτε τις πιο βασικές του υποχρεώσεις ούτε τις συμφωνίες που έχουν συναφθεί και αφορούν την έκτακτη ανθρωπιστική βοήθεια. Κατά συνέπεια, η Σουηδία ζητεί από την Ε.Ε. να αναστείλει το συντομότερο δυνατό το εμπορικό σκέλος της συμφωνίας σύνδεσης”. Είχε προηγηθεί την προηγουμένη, με αντίστοιχη πρόταση, ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών, Κάσπαρ Βέλντκαμπ.
Την Πέμπτη η κεντροδεξιά κυβέρνηση της Πορτογαλίας ανακοίνωσε πως σχεδιάζει και αυτή να προχωρήσει στην αναγνώριση κράτους της Παλαιστίνης.
Τον αυτό συμβολισμό υπηρετεί και η απόφαση που έχουν λάβει η Βρετανία, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, η Σλοβενία, η Νορβηγία και πλέον και η Ολλανδία για επιβολή κυρώσεων στους ακροδεξιούς υπουργούς του Ισραήλ (και κατεξοχήν θιασώτες του εποικισμού) Ιτάμαρ Μπεν-Γκβιρ και Μπεζαλέλ Σμότριτς.
Η Σλοβενία πρωτοπορεί
Αλλά το ηχηρότερο μήνυμα έμελλε να έλθει την Παρασκευή από τη μικρή Σλοβενία, η οποία έγινε η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που απαγορεύει την εισαγωγή, εξαγωγή και διαμετακόμιση όπλων από και προς το Ισραήλ, προχωρώντας μάλιστα μονομερώς, διότι η Ε.Ε. “αδυνατεί να λάβει συγκεκριμένα μέτρα λόγω εσωτερικών διαφωνιών και έλλειψης ενότητας”. “Άνθρωποι πεθαίνουν επειδή τους στερούν συστηματικά την ανθρωπιστική βοήθεια” στη Λωρίδα της Γάζας και είναι “καθήκον κάθε υπεύθυνου κράτους να αναλάβει δράση, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να βγει μπροστά”, ανέφερε χαρακτηριστικά η σλοβενική κυβέρνηση.
Όλες αυτές οι πρωτοβουλίες συνάντησαν την έντονη αντίδραση του Ισραήλ, που τις χαρακτήρισε ως “επιβράβευση της τρομοκρατίας της Χαμάς”, ενώ και ο Ντόναλντ Τραμπ αντέδρασε στις μεν εξαγγελίες Μακρόν υποστηρίζοντας ότι “δεν έχουν καμία σημασία”, στις δε ανακοινώσεις του Κάρνεϊ τονίζοντας ότι θα περιπλέξουν την εν εξελίξει διαπραγμάτευση για μια εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-Καναδά.
Πρόκειται, βέβαια, για κινήσεις οι οποίες μαρτυρούν την αμηχανία της ευρωπαϊκής πλευράς μπροστά σε όσα εκτυλίσσονται στις πύλες της, αλλά και τη διάθεσή της να λάβει επικοινωνιακές αποστάσεις ασφαλείας, ενώ ταυτοχρόνως επικαλείται την πολλαπλά υπονομευμένη “λύση δύο κρατών”, η οποία συγκεντρώνει τη διεθνή συναίνεση.
Η εν λόγω κινητικότητα προφανώς τροφοδοτείται από την ίδια τη βιαιότητα των σκηνών που παρακολουθεί η υφήλιος σε απευθείας μετάδοση από τη Λωρίδα της Γάζας και οδήγησαν τις ισραηλινές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων B’Tselem και Physicians for Human Rights Israel να δημοσιεύσουν εκθέσεις με τις οποίες καταγγέλλεται ότι το κράτος τους προβαίνει σε γενοκτονία. Επιπλέον, 31 προσωπικότητες του Ισραήλ (συμπεριλαμβανομένου του πρώην υπουργού Δικαιοσύνης Μιχαέλ Μπειν-Γιάιρ, του πρώην προέδρου του Κοινοβουλίου Αβράμ Μπουργκ κ.ά.) σε ανοικτή επιστολή τους κατηγορούν τη χώρα τους για τη φρίκη της επιβολής λιμοκτονίας στη Γάζα και καλούν τη διεθνή κοινότητα να επιβάλει εξοντωτικές κυρώσεις κατά του Ισραήλ.
Ακόμα και ο Γιόχαν Βάντεφουλ, υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, χώρας αταλάντευτα υποστηρικτικής προς το Ισραήλ, διαπίστωσε κατά τις συναντήσεις που είχε την Πέμπτη στην Ιερουσαλήμ ότι “η ανθρωπιστική καταστροφή στη Γάζα ξεπερνά κάθε φαντασία” και πως το εβραϊκό κράτος βρίσκεται σε “ολοένα περισσότερο μειοψηφική θέση”.
