Του Νίκου Ρουσάνογλου
Ετεροβαρής παραμένει η ανάπτυξη νέων κτιρίων γραφείων στην Αττική, με την περιοχή των βορείων προαστίων και ιδίως του Αμαρουσίου να διεκδικεί την “μερίδα του λέοντος”, ενώ έπεται το κέντρο της Αθήνας, όπου επίσης δρομολογούνται νέες αναπτύξεις. Στον αντίποδα, τα νότια προάστια δεν εμφανίζουν την ίδια κινητικότητα, ιδίως μετά και την απόφαση της Lamda Development να μετατοπίσει χρονικά την κατασκευή νέων κτιρίων γραφείων στο Ελληνικό, καθώς δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει την επιθυμητή συμφωνία.
Αυτό σημαίνει ότι ο Πύργος του Πειραιά θα αποτελέσει την μοναδική σημαντική προσθήκη γραφείων στα νότια της Αττικής, τουλάχιστον έως το 2027-2028 κι αυτό εφόσον “πάρουν μπροστά” τα έργα νέων γραφείων στο Ελληνικό, όπου προβλέπεται η κατασκευή τουλάχιστον 150.000 τ.μ. νέων χώρων. Υπενθυμίζεται ότι το αρχικό σχέδιο προέβλεπε ότι σήμερα θα είχε ξεκινήσει η κατασκευή των νέων γραφείων στην επιχειρηματική ζώνη του Ελληνικού, δηλαδή στο βόρειο τμήμα της έκτασης, πλησίον της Λ. Βουλιαγμένης. Ωστόσο, πέρσι, οι τράπεζες Eurobank και Πειραιώς, που είχαν προχωρήσει σε υπογραφή Μνημονίων Συναντίληψης (MOUs) για να αποκτήσουν νέα γραφεία στο Ελληνικό, αποφάσισαν να κάνουν πίσω και να αλλάξουν τη στρατηγική τους, υπέρ της παραμονής στο κέντρο.
Στη συνέχεια, η Lamda εξέτασε το ενδεχόμενο να δημιουργήσει ένα ειδικό εταιρικό “όχημα” (SPV), εντός του οποίου θα συγκέντρωνε τα οικόπεδα που προορίζονταν για ανάπτυξη γραφείων, με στόχο να το πουλήσει σε ενδιαφερόμενους επενδυτές, διατηρώντας κι ένα ποσοστό συμμετοχής για την ίδια, ώστε να καρπωθεί και το όφελος κατά την ολοκλήρωση των νέων αναπτύξεων. Ωστόσο, όπως ανέφερε στην πρόσφατη γενική συνέλευση της εταιρείας, ο κ. Οδυσσέας Αθανασίου, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, ούτε αυτό το σχέδιο προχωρά, λόγω του ότι οι προσφορές που έλαβε η Lamda δεν κρίθηκαν ικανοποιητικές. Έτσι, θα μετατεθεί η κατασκευή γραφείων σε μεταγενέστερο στάδιο και θα γίνει νέα απόπειρα κατά την διάρκεια του 2025. Ακόμα όμως κι αν αυτή είναι επιτυχημένη, πολύ δύσκολα θα μπουν “μπουλντόζες” για την κατασκευή γραφείων νωρίτερα από το 2026, κάτι που σημαίνει ότι τα κτίρια αυτά δεν θα είναι έτοιμα νωρίτερα από το 2029.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της CW Proprius, αυτήν την περίοδο στην Αττική, δρομολογούνται επενδύσεις για την κατασκευή 464.600 τ.μ. νέων κτιρίων γραφείων. Από αυτά, τα 231.178 τ.μ. κατασκευάζονται ήδη, ενώ άλλα 233.428 τ.μ. βρίσκονται στο στάδιο του σχεδιασμού. Από τα κτίρια που κατασκευάζονται σχεδόν 91.000 τ.μ. βρίσκονται στα βόρεια προάστια, 85.000 τ.μ. στο κέντρο της Αθήνας και μόλις 41.000 τ.μ. στο νότιο τμήμα της Αττικής και συγκεκριμένα 25.500 τ.μ. στους άξονες των Λεωφόρων Συγγρού και Βουλιαγμένης και 16.000 τ.μ. στον Πειραιά (Πύργος Πειραιά). Αντιθέτως, από τα κτίρια που σχεδιάζονται, μόλις 22.730 τ.μ. αφορούν τα βόρεια προάστια (προς το παρόν), έναντι 152.500 τ.μ. που αφορούν τα νότια, με επίκεντρο το Ελληνικό.
Όπως τονίζουν στελέχη της αγοράς, με δεδομένο ότι αυτήν την περίοδο αναπτύσσονται τα τελευταία διαθέσιμα οικόπεδα στο Μαρούσι, τα επόμενα χρόνια, η κατασκευαστική δραστηριότητα στην αγορά γραφείων, αναμένεται να μετακινηθεί σε άλλες περιοχές του λεκανοπεδίου, όπου εντοπίζονται περισσότεροι χώροι. Αυτές θα είναι ασφαλώς και τα νότια προάστια, ιδίως δε η πρώην βιομηχανική ζώνη του Φαλήρου, όπου όμως απαιτείται σημαντικός χρόνος για να γίνει η απαιτούμενη πολεοδομική ωρίμανση των σχετικών εκτάσεων, ενώ συχνά παρατηρούνται και ανυπέρβλητες δυσκολίες, όπως έδειξε η περίπτωση της πρώην ΧΡΩΠΕΙ. Πάντως, σημαντικές επενδύσεις δρομολογούνται και στην περιοχή του Ελαιώνα, όπως π.χ. στον Βοτανικό, όπου αυτήν την περίοδο, η Dimand κατασκευάζει 50.000 τ.μ. γραφείων στην έκταση της πρώην Αθηναϊκής Χαρτοποιίας.
Αυτό σημαίνει ότι θα συνεχιστεί η καθημερινή μετακίνηση χιλιάδων εργαζόμενων, που μένουν μόνιμα στα νότια της Αττικής και τον Πειραιά, αλλά εργάζονται στα βόρεια προάστια, με αποτέλεσμα χιλιάδες χαμένες εργατοώρες και ατμοσφαιρικής ρύπανσης, λόγω του κυκλοφοριακού.