Του Κώστα Ράπτη
Στο Κρεμλίνο δεν συνηθίζονται οι επίσημες συναντήσεις τις Κυριακές. Όμως για τον Αλί Λαριτζανί έγινε προχθές μία εξαίρεση. Ο επί πολλά έτη κατά το παρελθόν πρόεδρος του ιρανικού κοινοβουλίου, έμπιστος του αγιατολάχ Αλί Χαμενεϊ, άλλοτε διαπραγματευτής για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, έγινε δεκτός από τον Βλαντίμιρ Πούτιν, σε μία αιφνιδιαστική συνάντηση, κατά την οποία “μετέφερε εκτιμήσεις για την κλιμακούμενη κατάσταση στη Μέση Ανατολή και γύρω από το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα”, όπως έκανε γνωστό ο εκπρόσωπος της ρωσικής προεδρίας, Ντμίτρι Πεσκόφ.
Ο Πούτιν εξέφρασε την υποστήριξή του για τη σταθεροποίηση της κατάστασης στην περιοχή και την επίλυση τυχόν ζητημάτων που αφορούν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν με πολιτικά μέσα, πρόσθεσε ο Πεσκόφ.
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε εν μέσω αναφορών ότι η ευρωπαϊκή τρόικα (Γαλλία, Γερμανία και Βρετανία) ζήτησε και το Ιράν αποδέχθηκε τη διεξαγωγή νέων διαπραγματεύσεων επί του “πυρηνικού φακέλου” την Παρασκευή στην Κωνσταντινούπολη.
Αλλά η επίσκεψη Λαριτζανί στη Μόσχα παραπέμπει σε επείγουσα ανάγκη συντονισμού. Πόσω μάλλον που συμπίπτει με κινήσεις των δύο πλευρών και στο στρατιωτικό πεδίο.
Χθες, Τρίτη, ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Αντρέι Μπελαούσοφ και ο Ιρανός ομόλογός του Αζίζ Νασιρζαντέχ συζήτησαν σε συνάντησή τους στη Μόσχα σχετικά με τη στρατιωτική συνεργασία των δύο χωρών, ενώ από τη Δευτέρα ναυτικές δυνάμεις του Ιράν και της Ρωσίας πραγματοποιούν κοινές ασκήσεις στην Κασπία Θάλασσα, διάρκειας τριών ημερών.
Οι ασκήσεις, με την ονομασία CASAREX 2025, έχουν ως μότο: “Μαζί για μια ασφαλή και προστατευμένη Κασπία Θάλασσα” και φιλοξενούνται από τον Βόρειο Στόλο του Πολεμικού Ναυτικού της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, με τη συμμετοχή του ναυτικού του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης και της Διοίκησης Επιβολής του Νόμου του Ιράν. Αναμένεται επίσης να παραστούν παρατηρητές από άλλα (μη προσδιοριζόμενα) παράκτια κράτη της Κασπίας Θάλασσας. Θα έχει ενδιαφέρον να διευκρινιστεί εάν σε αυτά περιλαμβάνεται ή όχι και το Αζερμπαϊτζάν, κοινός γείτονας της Ρωσίας και του Ιράν.
Σημειώνεται ότι η κινητικότητα αυτή έρχεται εν μέσω της επιδείνωσης των σχέσεων της Ρωσίας με το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο το Ιράν ήδη αντιμετωπίζει με καχυποψία λόγω των στρατιωτικών και λοιπών δεσμών του με το Ισραήλ. Διόλου τυχαία, κατά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των τελευταίων ημερών στην Ουκρανία, ο ρωσικός στρατός έπληξε για πρώτη φορά και εγκαταστάσεις συνδεόμενες με την αζερική κρατική εταιρεία πετρελαίου SOCAR.
Οι ναυτικές ασκήσεις αυτής της εβδομάδας έρχονται πέντε μήνες αφότου το Ιράν, η Ρωσία και η Κίνα πραγματοποίησαν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις στον Κόλπο του Ομάν τον Μάρτιο, αντανακλώντας την προσπάθειά τους να δημιουργήσουν ένα θαλάσσιο προπύργιο κατά των Ηνωμένων Πολιτειών. Τα τρία έθνη έχουν πραγματοποιήσει πέντε παρόμοιες ασκήσεις από το 2019.
Αλλά η εν λόγω τριμερής δραστηριοποιείται αυτές τις ημέρες διπλωματικά.
Σήμερα, Τρίτη, Ιράν, Ρωσία και Κίνα προβλέπεται να πραγματοποιήσουν συνάντηση υψηλού επιπέδου (τη δεύτερη μετά τον Απρίλιο) στην Τεχεράνη, με αντικείμενο την πιθανή επαναφορά των κυρώσεων του ΟΗΕ ως προς το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Η ευρωπαϊκή τρόικα έχει καταστήσει σαφές ότι σκοπεύει να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό επαναφοράς των κυρώσεων, ο οποίος προβλέπεται από τη διεθνή συμφωνία (JCPOA) του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, εάν δεν σημειωθεί πρόοδος στις συνομιλίες με την Τεχεράνη μέχρι τα τέλη Αυγούστου. Ότι η JCPOA δέχθηκε μοιραίο πλήγμα κατά την πρώτη προεδρία Τραμπ το 2018 με την αποχώρηση των ΗΠΑ είναι κάτι το οποίο η ευρωπαϊκή τρόικα δεν μπήκε στον κόπο να ανατάξει.
Το Ιράν έχει ανακοινώσει επανειλημμένα ότι δεν επιδιώκει πυρηνικά όπλα, ενώ παράλληλα υπερασπίζεται τα νόμιμα δικαιώματά του να χρησιμοποιεί την πυρηνική ενέργεια για ειρηνικούς σκοπούς. Από την άλλη πλευρά, η αμερικανική διπλωματία, η οποία βρισκόταν σε συνομιλίες με το Ιράν όταν ξέσπασε με πρωτοβουλία του Ισραήλ ο πρόσφατος Πόλεμος των Δώδεκα Ημερών, έχει στείλει αντιφατικά μηνύματα για το αν επιδιώκει τον τερματισμό κάθε ιρανικής δραστηριότητας εμπλουτισμού ουρανίου ή θα μπορούσε να ικανοποιηθεί με εγγυήσεις ότι η δραστηριότητα αυτή θα περιοριστεί σε ειρηνικούς σκοπούς.
Πάντως, δημοσίευμα του Axios, με βάση ευρωπαϊκές και ισραηλινές πηγές, ότι ο Πούτιν συμβούλευσε τον Λαριτζανί να αποδεχθεί το Ιράν ένα πλαίσιο μηδενικού εμπλουτισμού, διαψεύσθηκε από το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών.
Άλλωστε, στο Ιράν διάχυτη είναι η αίσθηση ότι ο Πόλεμος των Δώδεκα Ημερών θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να αναβιώσει.
Στις 5 Ιουνίου, δημοσίευμα της Wall Street Journal ανέφερε ότι το Ιράν είχε παραγγείλει από την Κίνα μεγάλες ποσότητες υπερχλωρικού αμμωνίου, βασικού συστατικού σε στερεούς πυραυλοκινητήρες, για να παραγάγει ενδεχομένως 800 πυραύλους.
