Τα νέα ευρήματα που παρουσιάσθηκαν στο μεγάλο συνέδριο Ογκολογίας ASCO 2025. Τι λένε οι ειδικοί του ΕΚΠΑ.
Ελπίδες για να αντιμετωπιστεί καλύτερα ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού δίνουν τα ευρήματα νέων μελετών, που παρουσιάσθηκαν στο μεγαλύτερο συνέδριο Ογκολογίας στον κόσμο, το ASCO 2025.
Το συνέδριο διοργανώνει η Αμερικανική Εταιρεία Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) και διεξάγεται στο Σικάγο.
Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού αποτελεί το 10-25% των περιπτώσεων. Χαρακτηρίζεται από χειρότερη πρόγνωση και τείνει να διαγιγνώσκεται σε νεότερες ηλικίες. Για τους λόγους αυτούς γίνεται μεγάλη έρευνα για την αντιμετώπιση των μεταστατικών μορφών του. Υπολογίζεται ότι έως και το 45% των ασθενών θα διαγνωστούν με μεταστάσεις κατά την πορεία της νόσου.
Μεγάλη αποτελεσματικότητα σε αυτόν τον τύπο καρκίνου του μαστού έχει δείξει το sacituzumab govitecan. Πρόκειται για ένα συζευγμένο φάρμακο αντισώματος (ADC) που αποτελείται από:
- Ένα μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι του υποδοχέα TROP2 (trophoblast cell surface antigen 2)
- Ένα χημειοθεραπευτικό φάρμακο (αναστολέα τοποϊσομεράσης I)
Τα συζευγμένα φάρμακα αντισωμάτων (ADC) είναι μία νέα κατηγορία ελπιδοφόρων φαρμάκων. Μεταφέρουν εκλεκτικά το χημειοθεραπευτικό φάρμακο στα καρκινικά κύτταρα, στοχεύοντας υποδοχείς (πρωτεΐνες) που εκφράζονται στην επιφάνειά τους.
Με αυτή τη νέα τεχνολογία επιτυγχάνονται υψηλά ποσοστά ανταπόκρισης, χωρίς να αυξάνεται η τοξικότητα αφού τα υγιή κύτταρα μένουν σχετικά ανέπαφα.
Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού έχει υψηλή έκφραση στον υποδοχέα TROP2 στο 80% των περιπτώσεων. Έτσι δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για να λειτουργήσει το φάρμακο.
Στην πραγματικότητα, το sacituzumab govitecan έχει ήδη λάβει έγκριση από την αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA) και από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA). Προορίζεται για την θεραπεία του προθεραπευμένου τριπλά αρνητικού καρκίνου μαστού, δηλαδή για ασθενείς οι οποίες είχαν υποτροπιάσει μετά από δύο γραμμές θεραπείας. Η έγκρισή του είχε βασισθεί στα ευρήματα της λεγόμενης μελέτης ASCENT.
Νέα μελέτη
Στο εφετινό ASCO, όμως, παρουσιάσθηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης ASCENT-04/KEYNOTE-D19. Σε αυτήν, εξετάστηκε ως πρώτης γραμμής θεραπεία για τον τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού ο συνδυασμός:
- Sacituzumab govitecan
- Pembrolizumab (είναι μία ανοσοθεραπεία)
«Πρώτης γραμμής θεραπεία» σημαίνει ότι οι ασθενείς δεν είχαν κάνει προηγουμένως κάποια άλλη θεραπεία. Ο συνδυασμός των δύο φαρμάκων δοκιμάσθηκε σε γυναίκες στις οποίες διαγνώσθηκε τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού με θετική έκφραση του υποδοχέα PD-L1 (συνδυαστική θετική βαθμολογία ή CPS ≥ 10).
Όπως έδειξε η μελέτη, ο συνδυασμός sacituzumab govitecan με ανοσοθεραπεία παρείχε οφέλη στις ασθενείς. Ειδικότερα, μείωνε κατά 35% την πιθανότητα υποτροπής, έναντι της καθιερωμένης χημειοθεραπείας με ανοσοθεραπεία. Έτσι, στους 12 μήνες δεν είχαν υποτροπιάσει:
- Σχεδόν οι μισές ασθενείς (το 48%) που είχαν λάβει το sacituzumab govitecan μαζί με ανοσοθεραπεία
- Το 33% όσων έλαβαν χημειοθεραπεία μαζί με ανοσοθεραπεία
Η μελέτη έδειξε επίσης ότι ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού έχει αξιοσημείωτη διάρκεια ανταπόκρισης στον νέο συνδυασμό. Έφτασε τους 16,5 μήνες, έναντι των 9,2 μηνών που διαρκούσε η ανταπόκριση με το συνδυασμό χημειοθεραπείας-ανοσοθεραπείας.
«Τα αποτελέσματα αυτά αλλάζουν την κλινική πρακτική. Πιθανώς θα τροποποιήσουν τον θεραπευτικό αλγόριθμο του μεταστατικού τριπλά αρνητικού καρκίνου μαστού όπου ο συνδυασμός χημειοθεραπείας με ανοσοθεραπεία με pembrolizumab ήταν η ενδεδειγμένη πρώτη επιλογή στις ασθενείς με θετική έκφραση του PD-L1», σχολιάζουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα δρ Αγγελική Ανδρικοπούλου, Μιχάλης Λιόντος (επίκουρος Καθηγητής Ογκολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (παθολόγος, καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (τ. πρύτανης ΕΚΠΑ, καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής).
Και άλλος συνδυασμός
Ένα ακόμη ελπιδοφόρο συζευγμένο φάρμακο με αντίσωμα είναι το sacituzumab tirumotecan (sac-TMT). Αποτελείται και αυτό από:
- Ένα χημειοθεραπευτικό φάρμακο (αναστολέα τοποϊσομεράσης I)
- Ένα άλλο μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι του υποδοχέα TROP2 (trophoblast cell surface antigen 2)
Στο περυσινό ASCO (ASCO 2024) είχαν ανακοινωθεί τα αποτελέσματα της μελέτης φάση 3 OptiTROP-Breast01. Είχε διεξαχθεί σε ασθενείς με προθεραπευμένο τριπλά αρνητικό καρκίνο μαστού, οι οποίες είχαν λάβει δύο ή περισσότερες γραμμές θεραπείας.
Σε αυτόν τον βαριά προθεραπευμένο πληθυσμό, το sacituzumab tirumotecan έδειξε όφελος έναντι της κλασικής χημειοθεραπείας μειώνοντας:
- Τον κίνδυνο υποτροπής κατά 69%
- Τον κίνδυνο θανάτου κατά 47%
Στο εφετινό ASCO (ASCO 2025) ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης φάσης 2 OptiTROP-Breast05. Σε αυτήν, ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού αντιμετωπίζεται εξ αρχής με το νέο συνδυασμό, δηλαδή ως πρώτης γραμμής θεραπεία.
Σύμφωνα με την εφετινή μελέτη, το sacituzumab tirumotecan οδήγησε σε ποσοστό ανταπόκρισης της νόσου στο 71% των ασθενών. Επιπλέον, μόνο το 7% των ασθενών υποτροπίασε μετά τη θεραπεία. Το 65% των ασθενών, εξ άλλου, δεν είχε υποτροπιάσει στον 1 χρόνο θεραπείας.
«Τα δεδομένα αυτά δείχνουν υψηλή αποτελεσματικότητα του sacituzumab tirumotecan στις ασθενείς με τριπλά αρνητικό καρκίνο μαστού», λένε οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής.
Στον θετικό στο HER2 καρκίνο…
Ωστόσο ο καρκίνος του μαστού δεν αρχίζει ούτε τελειώνει με τον τριπλά αρνητικό. Εντυπωσιακές εξελίξεις υπάρχουν και στην θεραπεία των άλλων κύριων μορφών του:
- Του θετικού στο HER2 καρκίνου του μαστού
- Του ορμονοευαίσθητου καρκίνου του μαστού
Στον θετικό στο HER2 καρκίνο, το trastuzumab rezetecan είναι ένα καινούριο συζευγμένο φάρμακο αντισώματος. Στοχεύει στον υποδοχέα του HER2 στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων και μεταφέρει το χημειοθεραπευτικό φάρμακο (και εδώ είναι ένας αναστολέας τοποϊσομεράσης I).
Στο ASCO ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης φάσης 2 REIN. Στη μελέτη αυτή εντάχθηκαν ασθενείς με μεταστατικό HER2-θετικό καρκίνο του μαστού, οι οποίες είχαν εγκεφαλικές μεταστάσεις τουλάχιστον μία εκ των οποίων δεν είχε ακτινοβοληθεί.
Η μελέτη έδειξε πολύ υψηλά ανταπόκρισης στις εγκεφαλικές μεταστάσεις στις ασθενείς. Στην πραγματικότητα, ανταποκρίθηκε το 84,4% όσων έλαβαν μονοθεραπεία και το 72,7% όσων έλαβαν συνδυασμό με τον αντιοαγγειογενετικό παράγοντα bevacizumab.
Όλες οι ασθενείς πέτυχαν σταθεροποίηση της νόσου με την θεραπεία, χωρίς υποτροπή των εγκεφαλικών μεταστάσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 97% των ασθενών είχαν ήδη λάβει προηγούμενη θεραπεία που στοχεύει τον HER2 υποδοχέα.
«Τα δεδομένα αυτά είναι πολύ σημαντικά εάν σκεφτούμε πως έως και 40% των ασθενών με HER2-θετικό μεταστατικό καρκίνο μαστού αναπτύσσουν εγκεφαλικές μεταστάσεις», τόνισαν οι ειδικοί.
… και στον καρκίνο με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς
Ο ορμονοευαίσθητος καρκίνος του μαστού είναι η πιο συχνή μορφή της νόσου. Μία νέα κατηγορία φαρμάκων γι’ αυτόν είναι τα PROTACS (Proteolysis Targeting Chimeras). Αποτελούν μόρια που συνδέονται με την πρωτεΐνη-στόχο και την οδηγούν στο εσωτερικό του κυττάρου προκειμένου να καταστραφεί.
Σε αυτή την κατηγορία ανήκει το vepdegestrant, ένα φάρμακο που στοχεύει τον υποδοχέα των οιστρογόνων, συνδέεται με αυτόν και τον οδηγεί στην αποδόμηση του.
Στο ASCO 2025 ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης VERITAC-2. Στη μελέτη αυτή συμμετείχαν ασθενείς με προθεραπευμένο ορμονοευαίσθητο καρκίνο μαστού, οι οποίες παρουσιάζουν μεταλλάξεις ESR1 του οιστρογονικού υποδοχέα. Όπως έδειξε η μελέτη, η θεραπεία με το φάρμακο vepdegestrant οδήγησε σε διπλασιασμό του διαστήματος ελεύθερου προόδου νόσου έναντι της κλασικής θεραπείας με fulvestrant.
Επιπλέον, η θεραπεία με vepdegestrant μείωσε κατά 43% τις πιθανότητες υποτροπής έναντι της θεραπείας με fulvestrant.
«Τα δεδομένα αυτά είναι πολύ σημαντικά εάν σκεφτούμε ότι το 40-50% των ασθενών με μεταστατικό ορμονοευαίσθητο καρκίνο μαστού που λαμβάνουν πρώτη γραμμή θεραπείας με αναστολέα των κυκλινο-εξαρτώμενων κινασών 4 και 6 (CDK4 και CDK6) θα αναπτύξουν μεταλλάξεις ESR1 στον οιστρογονικό υποδοχέα και άρα αντοχή στην θεραπεία», κατέληξαν οι ιατροί.
Φωτογραφία: iStock