Αν θα υπήρχε ένα κυβερνητικό πρόγραμμα που θα μπορούσε να έχει την ίδια επιτυχία με το πρόγραμμα «Σπίτι μου», αυτό θα μπορούσε να είναι το «Πάρκινγκ μου». Είναι τόσο μεγάλο το πρόβλημα της έλλειψης θέσεων στάθμευσης, ειδικά στους πιο κορεσμένους δήμους της Αττικής όπου μια θέση μπορεί να κοστίζει όσο ένα διαμέρισμα.
Οι τιμές πώλησης είναι απλησίαστες αλλά και στην ενοικίαση οι Αθηναίοι αναστενάζουν – ορισμένες φορές πρέπει κανείς να έχει μέσο για να εξασφαλίσει μια θέση στάθμευσης ή ακόμα και να δεχτεί να πληρώνει για να του παρκάρουν το αυτοκίνητό του στον δρόμο.
Στις περιοχές της πρωτεύουσας με το μεγαλύτερο κυκλοφοριακό πρόβλημα, αλλά και τις ελλιπέστερες υποδομές για την παρόδια και τη μόνιμη στάθμευση, η εικόνα έχει μετατραπεί σε χάος. Το πρόβλημα δεν είναι καινούριο, αλλά γίνεται ολοένα χειρότερο. Στις περιοχές οι οποίες έχουν υπερκορεστεί οι τιμές εκτοξεύονται όχι απλώς ακολουθώντας τον ρυθμό των κατοικιών, αλλά πολλές φορές πλησιάζοντας και ξεπερνώντας τες.
Κολωνάκι ή Μονακό;
Μπορεί, λοιπόν, το ενοίκιο για μια θέση στάθμευσης να κοστίζει περισσότερο από αυτό για ένα σπίτι; Μπορεί ένα υπόγειο πάρκινγκ να πωλείται ακριβότερα από ένα διαμέρισμα; Είναι δυνατό σε ορισμένες περιοχές να ενοικιάζονται (παράνομα, φυσικά) μόνιμες θέσεις στάθμευσης στον… δρόμο;
Στο κέντρο και το Κολωνάκι, για παράδειγμα, η μηνιαία στάθμευση μπορεί να είναι ακριβότερη από το παλάτι του Μπάκιγχαμ (!), ή, για να είμαστε πιο συγκεκριμένοι, μία θέση (μεγέθους 11 τ.μ.) σε υπόγειο, φυλασσόμενο πάρκινγκ στη Βασιλίσσης Σοφίας κοστίζει 700 ευρώ τον μήνα, ακριβότερα από μια ανάλογη θέση για supercar στο Μονακό.
Στην Κηφισιά θέση στάθμευσης 14 τ.μ. κοστίζει 1.000 ευρώ, είναι δηλαδή ακριβότερη από μια ανάλογη θέση που νοικιάζει η Sotheby’s σε πολυτελές οικιστικό συγκρότημα στη μαρίνα του Μονακό, επάνω από το διάσημο τούνελ του πριγκιπάτου, ενώ σε ανάλογη τιμή ενοικιάζεται και μια θέση στου Γκύζη.
Στο Μαρούσι, επάνω στη λεωφόρο Κηφισίας, βρήκαμε θέση στάθμευσης σε πιλοτή να ενοικιάζεται 400 ευρώ τον μήνα, στην Αγία Παρασκευή κλειστό πάρκινγκ 22 τ.μ. ενοικιάζεται 390 ευρώ μηνιαίως, ενώ επιστρέφοντας στο κέντρο, στα όχι τόσο κοσμικά Πετράλωνα, μια ευρύχωρη θέση 30 τ.μ. ενοικιάζεται 280 ευρώ, αρκετά φθηνότερα από μια υπόγεια θέση πάρκιγνκ στην πλατεία Μαβίλη, που κοστίζει 350 ευρώ.
«Λογικό», εάν σκεφτεί κανείς ότι μια θέση 12 τ.μ. σε πιλοτή στην πλατεία Μαβίλη κοστίζει 200 ευρώ τον μήνα. Στα Εξάρχεια για μια θέση 12 τ.μ. σε κλειστό πάρκινγκ θα χρειαστεί να πληρώσει κανείς 250 ευρώ τον μήνα, ίδιο ποσό με θέση 11 τ.μ. στη Ρηγίλλης.
Στα νότια, στη Γλυφάδα, με 320 ευρώ τον μήνα νοικιάζει κανείς ανοιχτή ισόγεια θέση κοντά στη Γρηγορίου Λαμπράκη, ενώ στον Βύρωνα με 250 ευρώ μπορεί να κατεβάζει κανείς μόνιμα το τετράτροχο καμάρι του σε υπόγειο πάρκινγκ 13 τ.μ., όσο κοστίζει μια κλειστή θέση στο Παγκράτι και στο Γκάζι.
Το ίδιο τραγική είναι η κατάσταση και στη Θεσσαλονίκη. Στο κέντρο η μηνιαία ενοικίαση χώρου στάθμευσης ξεκινά από τα 140 ευρώ (π.χ. για το Βελλίδειο), ενώ σε περιοχές όπως η ΧΑΝΘ και η Βασ. Ηρακλείου φτάνει στα 230 ευρώ.
Ακριβότερη είναι η μηνιαία στάθμευση στην Προξένου Κορομηλά, όπου οι τιμές φτάνουν έως και τα 280 ευρώ για μια θέση σε υπόγειο πάρκινγκ! Στη Θεσσαλονίκη ένα καινούριο φαινόμενο είναι να μετατρέπονται παλιά καταστήματα (που αγοράστηκαν αντί 15.000-20.000 ευρώ) σε πάρκινγκ και να ενοικιάζονται με τον μήνα.
Λόγω ακριβώς του κορεσμού στις θέσεις στάθμευσης και του ράλι στις τιμές ακινήτων, πολλοί βλέπουν ως… επιχειρηματική ευκαιρία την πώληση ενός πάρκινγκ. Κάπως έτσι εξηγείται και η πώληση-ρεκόρ με βάση τα συμβόλαια που έχουν αναρτηθεί στο Μητρώο Αξιών Μεταβιβάσεων Ακινήτων του 2024: μια θέση στάθμευσης 18 τ.μ. στην Κηφισιά πωλήθηκε προς 487.361 ευρώ, ακριβότερα δηλαδή από ένα νεόκτιστο τριάρι διαμέρισμα στις περισσότερες περιοχές της πρωτεύουσας.
«Είναι υπερβολικό αυτό το ποσό», θα πει κανείς, αντιτείνοντας ότι στις περισσότερες περιοχές της Αθήνας η αγορά ενός χώρου στάθμευσης κινείται περί τα 20.000 ευρώ. Μια περιήγηση, ωστόσο, στα μεσιτικά γραφεία ή στις σελίδες αγγελιών είναι αρκετή για να διαπιστώσει κανείς ότι υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις όπου γκαράζ πωλούνται σε τιμές όμοιες ή μεγαλύτερες από αυτές των διαμερισμάτων υπερδεκαπλάσιου εμβαδού.
Η ακριβότερη θέση
Η ακριβότερη διατιθέμενη προς πώληση θέση στάθμευσης, αυτή τη στιγμή στη χώρα είναι (πού άλλου;) στο Κολωνάκι. Πρόκειται για μια θέση σε υπόγειο πάρκινγκ η οποία πωλείται αντί 385.000 ευρώ.
Στην ίδια περιοχή μπορεί κανείς να πληρώσει 350.000 ευρώ για να αγοράσει ένα γκαράζ 60 τ.μ. ή να πληρώσει «μόλις» 200.000 ευρώ για μια κλειστή θέση στάθμευσης 12 τ.μ. Κοστολογείται δηλαδή μια υπόγεια θέση στάθμευσης στο κέντρο της Αθήνας προς 16.677 ευρώ/τ.μ.
Ενα γκαράζ 42 τ.μ. στο Πασαλιμάνι πωλείται αντί 120.000 ευρώ, ενώ ένα ανοιχτό πάρκινγκ 12 τ.μ. στον Λυκαβηττό αντί 110.000 ευρώ (9.167 ευρώ/τ.μ.). Με 100.000 ευρώ αγοράζει κανείς γκαράζ 24 τ.μ. στο Παγκράτι και στον Βύρωνα ή 31 τ.μ. στα Ανω Πατήσια, ενώ σε αυτή την τιμή θα βρει και σε Ηλιούπολη, αλλά και στα βόρεια προάστια, στα Μελίσσια και το Μαρούσι.
Στα νότια ξεχωρίζει το γκαράζ των 60 τ.μ. στο Παλαιό Φάληρο (στο Πλανητάριο) που πωλείται αντί 165.000 ευρώ, ενώ σε πολύ πιο λογική τιμή, στα 35.000 ευρώ βρίσκουμε πάρκινγκ 13 τ.μ. στον Αλιμο. Στη Γλυφάδα, το κάθε τετραγωνικό σε υπόγειο πάρκινγκ κοστολογείται 4.167 ευρώ, αφού θέση 12 τ.μ. διατίθεται προς 50.000 ευρώ.
Στη Θεσσαλονίκη τα πράγματα δεν είναι πολύ καλύτερα. Ενα πάρκινγκ πιλοτής 10 τ.μ. στην Καλαμαριά πωλείται αντί 35.000 ευρώ (3.500 ευρώ/τ.μ.), ενώ και στα Λαδάδικα δεν… πουλάν ακριβώς αυτό που θες, όπως λέει το λαϊκό άσμα: μια θέση 14 τ.μ. στην περιοχή πωλείται αντί 42.500 ευρώ, δηλαδή 3.035 ευρώ/τ.μ., ενώ στη Βούλγαρη θέση 10 τ.μ. αντί 35.000 ευρώ (3.500 ευρώ/τ.μ.).
Κι αν θέλει κανείς να το δει επιχειρηματικά μπορεί να διαθέσει 7 εκατ. ευρώ για να αγοράσει χώρο στάθμευσης 6.500 τ.μ. στο Κολωνάκι.
Μπορεί να είναι αντιπροσωπευτικές αυτές οι τιμές, είτε αφορούν ενοικίαση, είτε πώληση; Η αλήθεια είναι πως υπάρχουν και οι… λογικοί σε όλες τις περιοχές, αλλά δεν είναι αυτή όλη η αλήθεια. Σε κάποιες περιοχές με βαρύ κυκλοφοριακό φόρτο και μηδενικές υποδομές, απλά δεν διατίθενται θέσεις στάθμευσης!
Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι όσοι αναζητούν θέση στάθμευσης για ενοικίαση θα πρέπει να βρουν… γνωστό που θα τους στριμώξει σε κάποια από τις ελάχιστες εναπομείνασες, θα μπει σε λίστα αναμονής ή θα αναγκαστεί να παρανομήσει.
Στο κέντρο της Αθήνας, για παράδειγμα, υπάρχει επιχείρηση στάθμευσης η οποία χρεώνει τους «γνωστούς» 40 ευρώ τον μήνα, ώστε να τους παρκάρει το αυτοκίνητο στον… δρόμο. Χρησιμοποιεί οχήματα με τα οποία καταλαμβάνει δημόσιες θέσεις στάθμευσης και τα μετακινεί όταν έρχεται ο πελάτης. Στην Καλλιθέα χρειάζεται μέσο για να βρει κανείς μόνιμη θέση στάθμευσης, ενώ στη Νέα Σμύρνη υπάρχει λίστα αναμονής από κατοίκους που ζητούν μια επί πληρωμή θέση στάθμευσης.
Στην ουσία, ο ιδιοκτήτης ενός αυτοκινήτου, είτε είναι μόνιμος κάτοικος, είτε επισκέπτης για εργασία, έχει δύο επιλογές: είτε να πληρώσει αδρά μια μόνιμη θέση στάθμευσης, είτε να πληρώσει πιο αδρά για να σταθμεύει στον δρόμο.
Στη δεύτερη περίπτωση, ιδιαίτερα αν πρόκειται για περιοχές με βαρύ κυκλοφοριακό φόρτο, θα αναγκαστεί να κάνει άπειρους κύκλους αναζητώντας μια θέση στάθμευσης που θα αδειάσει από κάποιον που φεύγει, διαδικασία η οποία μπορεί να διαρκέσει ως και ώρες (έχει καταγραφεί περιστατικό στην Κυψέλη με απελπισμένο κάτοικο που κοιμήθηκε στο διπλοπαρκαρισμένο αυτοκίνητό του για να… προλάβει να πάει στη δουλειά του την επομένη).
Διαφορετικά θα αναγκαστεί να παρανομήσει διπλοπαρκάροντας ή σταθμεύοντας σε σημείο στο οποίο δεν επιτρέπεται ρισκάροντας να δεχτεί κλήση ή να μη… βρει το αυτοκίνητό του.
Τι δείχνουν οι μελέτες
Η περιγραφή της παραπάνω κατάστασης αποτελεί μόνο ένα μέρος του πολυπαραγοντικού προβλήματος της έλλειψης θέσεων στάθμευσης που αφορά πλέον σχεδόν όλη την Ελλάδα και εξηγεί το γεγονός ότι παράγοντες της αγοράς real estate αναμένουν ότι υπάρχει περιθώριο ανάπτυξης της συγκεκριμένης αγοράς.
Μελέτη προ 25ετίας ανέφερε ότι στον μικρό Δακτύλιο της Αθήνας, κατά τις νυχτερινές ώρες, στάθμευαν περίπου 60.000 αυτοκίνητα, ενώ κατά το τρίωρο αιχμής (10.00-13.00) άλλα 100.000, από τα οποία περισσότερα από 35.000 οχήματα περίσσευαν και στάθμευαν παράνομα, καθώς η προσφορά θέσεων ανερχόταν σε 35.000 θέσεις επί των οδών και 25.000 θέσεις εκτός οδών.
Σύμφωνα με σημερινά στοιχεία που έχει δώσει στο «ΘΕΜΑ» ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων Θανάσης Τσιάνος, στον μικρό Δακτύλιο μπαίνουν καθημερινά περισσότερα από 500.000 αυτοκίνητα, εκ των οποίων μόνο το 30% αφορά διαμπερή κίνηση. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 350.000 αυτοκίνητα παρκάρουν στον μικρό Δακτύλιο μόνο. Πόσα «περισσεύουν»;
Το πρόβλημα δεν αφορά, φυσικά, μόνο την Αθήνα. Στη Θεσσαλονίκη διευθυντής του Εργαστηρίου Συγκοινωνιακής Τεχνικής του ΑΠΘ Γιάννης Πολίτης έχει αναφέρει ότι στη διάρκεια της ημέρας το κέντρο της πόλης χρειάζεται 95.000 θέσεις στάθμευσης, με τις προσφερόμενες παρά την οδό θέσεις να ανέρχονται σε 5.500, εκ των οποίων το 65%-70% είναι δεσμευμένες.
Ελεύθερες για τους επισκέπτες απομένουν 1.700 θέσεις και άλλες 3.600 σε περίπου 40 χώρους στάθμευσης. «Αυτό σημαίνει ότι αυτές οι νόμιμες θέσεις θα πρέπει να αλλάζουν αυτοκίνητα 18 φορές την ημέρα!
Αν θέλουμε να λύσουμε το συγκοινωνιακό θα πρέπει να πολλαπλασιάσουμε τις θέσεις στάθμευσης και από τις 5.500 να τις πάμε στις 21.000. Για να έχουμε αυτές τις επιπλέον 16.000 θέσεις θα πρέπει να δημιουργηθούν 16-17 πολυώροφοι χώροι στάθμευσης», έχει εξηγήσει ο καθηγητής.
Μετρήσιμα στοιχεία για το πρόβλημα της στάθμευσης έχει δώσει και η μελέτη του νέου Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου στο Ηράκλειο Κρήτης. Από τη μελέτη που δημοσιεύτηκε προ ημερών σε όλη την έκταση του Δήμου Ηρακλείου λείπουν 45.696 θέσεις στάθμευσης, εκ των οποίων οι 38.058 είναι στον «βαρύ» αστικό ιστό.
Το πρόβλημα αφορά ολόκληρη τη χώρα, της οποίας οι υποδομές στάθμευσης δεν έχουν αλλάξει πολύ σε σχέση με το 1985, έτος από το οποίο ο αριθμός των κυκλοφορούντων αυτοκινήτων στους ελληνικούς δρόμους αυξήθηκε κατά 450%, ξεπερνώντας τα 9 εκατομμύρια οχήματα (έναντι 2.036.625 τότε).
Από αυτά τα οχήματα, μόνο το 1 εκατομμύριο είναι λεωφορεία και φορτηγά, 6 εκατομμύρια είναι Ι.Χ. επιβατικά και 2 εκατομμύρια μοτοσικλέτες. Τα 4,5 εκατομμύρια εξ αυτών κυκλοφορούν στην Αθήνα, κατά τι λιγότερο από 1 εκατομμύριο στη Θεσσαλονίκη, 160.000 στο Ηράκλειο, 120.000 στην Πάτρα και 110.000 στη Λάρισα.
Ελλειψη υποδομών
Ο υπερκορεσμός δεν έρχεται μόνο από την παρόδια στάθμευση, αλλά και από την έλλειψη υποδομής για τους μόνιμους κατοίκους. Σε ολόκληρη τη χώρα το 55% των πολυκατοικιών έχουν χτιστεί πριν από το 1980, όταν η κατασκευή θέσεων στάθμευσης ανά διαμέρισμα δεν υπήρχε ούτε καν ως ιδέα, καθώς ήταν αυτονόητο ότι θα έβρισκε κανείς θέση να παρκάρει. Σήμερα, σε καθένα από αυτά τα διαμερίσματα που δεν διαθέτουν καμία θέση στάθμευσης αντιστοιχούν περίπου τέσσερα αυτοκίνητα (ή ένα αυτοκίνητο ανά κάτοικο της χώρας), γεγονός που εξηγεί και τον υπερκορεσμό.