Η παλιά γέφυρα του Ευρίπου στη Χαλκίδα δεν είναι απλώς ένα μέσο σύνδεσης δύο ακτών. Είναι σύμβολο, τεχνικό κατόρθωμα και σημείο καθημερινής παρατήρησης ενός από τα πιο παράξενα φυσικά φαινόμενα της Ελλάδας: των παλιρροϊκών ρευμάτων του Ευρίπου, που αλλάζουν κατεύθυνση περίπου κάθε έξι ώρες, προκαλώντας αμηχανία ήδη από την εποχή του Αριστοτέλη, ο οποίος μάλιστα εγκαταστάθηκε στη Χαλκίδα τα τελευταία χρόνια της ζωής του αναζητώντας απαντήσεις.
Από τα μεσάνυχτα της Κυριακής 3 Αυγούστου, η Παλαιά Γέφυρα του Ευρίπου λόγω σοβαρής βλάβης «πάγωσε» την κυκλοφορία στη Χαλκίδα. Η γέφυρα παρέμεινε ανεβασμένη για σχεδόν 17 ώρες, με τους τεχνικούς να καταφέρουν τελικά τη Δευτέρα το μεσημέρι να την επαναφέρουν και να τη δώσουν ξανά στην κυκλοφορία για τους πεζούς και τα οχήματα, ενώ είναι ακόμη άγνωστο πότε θα μπορέσει να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της ναυσιπλοΐας.Η Παλαιά Γέφυρα του Ευρίπου, από το 1858 ως σήμερα, έχει συνδεθεί με την ιστορία, την τεχνολογία και την ταυτότητα της Χαλκίδας. Όμως τώρα, στα 62 της χρόνια, φαίνεται να στέλνει το πιο σαφές μήνυμα: δεν είναι μόνο πολιτισμικό μνημείο, είναι και κρίσιμη υποδομή που απαιτεί φροντίδα.
Η γέφυρα από την αρχαιότητα μέχρι το σήμερα
Η στρατηγική θέση της Χαλκίδας στον Ευβοϊκό κόλπο και η ανάγκη σύνδεσης της Εύβοιας με τη Στερεά Ελλάδα απασχολούσαν ήδη από την αρχαιότητα. Στην εποχή των Ρωμαίων και των Βυζαντινών καταγράφονται πρόχειρες υποδομές διάβασης, αλλά τίποτα σταθερό.
Την περίοδο της Φραγκοκρατίας, και αργότερα επί Τουρκοκρατίας, η ανάγκη για ασφαλή διέλευση εντάθηκε. Ωστόσο, η πρώτη ουσιαστική υποδομή εμφανίστηκε μόλις στα μέσα του 19ου αιώνα. Το 1858, κατά την περίοδο της βασιλείας του Όθωνα, ολοκληρώθηκε ένα «δίδυμο» έργο: μια πέτρινη τοξωτή γέφυρα για την οδική σύνδεση και μια μικρότερη ξύλινη περιστροφική, που εξυπηρετούσε τη ναυσιπλοΐα.
Η ανάπτυξη της εμπορικής κίνησης στη Χαλκίδα και η αύξηση της ναυσιπλοΐας κατέστησαν γρήγορα τις υπάρχουσες γέφυρες ανεπαρκείς. Τη δεκαετία του 1880, με δήμαρχο τον Ηρακλή Γαζέπη και πρωθυπουργό τον Χαρίλαο Τρικούπη, αποφασίστηκε η κατασκευή νέας γέφυρας. Το έργο ανατέθηκε στην ιταλική εταιρεία C. & G. Cerruti και η μεταλλική γέφυρα, βάρους 160 τόνων, κατασκευάστηκε στο Τορίνο. Έφτασε με τρένα και πλοία στην Ελλάδα και συναρμολογήθηκε στη Χαλκίδα.
Η νέα περιστροφική γέφυρα εγκαινιάστηκε στις 17 Απριλίου 1896. Είχε μήκος 42 μέτρων, λειτουργούσε χειροκίνητα, και περιστρεφόταν πάνω σε πύργο στήριξης από μαντέμι. Η λειτουργία της απαιτούσε ανθρώπινη παρέμβαση μέσω μανιβέλας και τροχαλιοφόρου μηχανισμού, προκαλώντας συχνές καθυστερήσεις. Παρ’ όλα αυτά, αποτέλεσε τεχνολογικό επίτευγμα για την εποχή.
Η σημερινή γέφυρα είναι ηλικίας 62 ετών
Το 1962 ξεκίνησε η αντικατάσταση της παλιάς ιταλικής γέφυρας, με πιο σύγχρονη μεταλλική κατασκευή. Η σημερινή κινητή γέφυρα του Ευρίπου δόθηκε σε λειτουργία το 1963.
Είναι περιστροφική, μεταλλική, μήκους περίπου 40 μέτρων και λειτουργεί με ηλεκτροϋδραυλικό σύστημα.
Κάθε βράδυ ανυψώνεται για τη διέλευση των σκαφών και επιστρέφει στη θέση της με αυτοματοποιημένο μηχανισμό. Το έργο αυτό παραμένει μοναδικό στην Ελλάδα: είναι η μόνη εν λειτουργία περιστροφική γέφυρα με τέτοιες προδιαγραφές.
Για δεκαετίες, η γέφυρα εξυπηρετεί καθημερινά χιλιάδες οδηγούς και πεζούς. Αποτελεί βασικό δίαυλο μεταξύ της Εύβοιας και της ηπειρωτικής Ελλάδας, αλλά ταυτόχρονα είναι και τουριστικό αξιοθέατο — οι επισκέπτες συγκεντρώνονται για να παρακολουθήσουν τη νυχτερινή ανύψωση και να θαυμάσουν την τεχνική της.
