Η Νέα Χρονιά που δεν Ήρθε Ποτέ

Η Νέα Χρονιά που δεν Ήρθε Ποτέ

Μικρά προσωπικά διλήμματα συνθέτουν έντεχνα μια κωμικοτραγική κοινωνική τοιχογραφία. Καλύτερη ταινία των «Οριζόντων» και βραβείο κριτικών για τα παράλληλα τμήματα του Φεστιβάλ Βενετίας.

Πέντε μέρες πριν τα Χριστούγεννα του 1989, οι κάτοικοι της Τιμισοάρα έχουν ξεσηκωθεί κατά του καθεστώτος του Νικολάι Τσαουσέσκου. Ο στρατός έχει ανοίξει πυρ κατά των διαδηλωτών και η κατάσταση έχει βγει εκτός ελέγχου, με όλη την υπόλοιπη χώρα να μαθαίνει τις εξελίξεις μέσω των ξένων ραδιοφωνικών σταθμών. Εκείνο το βράδυ στο Βουκουρέστι ένας πατέρας έχει επιστρέψει σπίτι με το χριστουγεννιάτικο δέντρο και ρωτάει το μικρό αγοράκι του τι ζήτησε από τον Αϊ-Βασίλη στο γράμμα που του έστειλε. Ένα τρένο για τον ίδιο, μια καινούργια τσάντα για τη μαμά και να γίνει πραγματικότητα η ευχή του μπαμπά, απαντά εκείνο. Και ποια είναι αυτή; Να πεθάνει ο θείος Νικολάι (Τσαουσέσκου)! Έτοιμος να πάθει συγκοπή, ο μπαμπάς προσπαθεί να βρει τρόπο να πάρει στα χέρια του το γράμμα πριν αυτό φτάσει στο ταχυδρομείο, κι από εκεί στα χέρια των ανθρώπων της Σεκουριτάτ, στο 23λεπτο “The Christmas Gift” (2018) του Μπόγκνταν Μουρεσάνου, το οποίο αναδείχτηκε καλύτερη μικρού μήκους ταινία στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου και έφτασε ως την οσκαρική βραχεία λίστα.

Έχοντας αυτήν ως βάση, ο 50χρονος Μπόγκνταν Μουρεσάνου αναπτύσσει μερικές ακόμα παράλληλες ιστορίες στην πρώτη μεγάλου μήκους του, η οποία εκμεταλλεύεται την ιστορική ειρωνεία. Λίγες ώρες πριν ο Τσαουσέσκου μετατραπεί από στυγνό δικτάτορα σε απελπισμένο φυγάδα, κάτι που σχεδόν κανείς δεν φανταζόταν πως θα συμβεί τόσο γρήγορα, οι ζωές έξι ανθρώπων της ρουμάνικης πρωτεύουσας διασταυρώνονται απρόοπτα. Και σχεδόν όλων τα διλήμματα έχουν να κάνουν με τη στάση τους απέναντι στο καθεστώς. Θα φοβηθούν και θα συμβιβαστούν ή θα σηκώσουν κεφάλι;

Όπως και στην ιστορία με το γράμμα στον Αϊ-Βασίλη, ο Μουρεσάνου δεν υιοθετεί ένα σταθερά δραματικό ύφος, με το σαρκαστικό χιούμορ να σπρώχνει πολλές καταστάσεις ως τη φάρσα (η ηθοποιός που ζητά από τον κακοποιητικό γείτονα να της κάνει μια μελανιά στο πρόσωπο). Έχει στο νου του τη σεναριακή διαπλοκή των “Στιγμιοτύπων” του Ρόμπερτ Άλτμαν και το αφηγηματικό μοντάζ του Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιάριτου στις “Χαμένες Αγάπες”, ανασυστήνει με εντυπωσιακή λεπτομέρεια την εποχή (το σχεδόν τετράγωνο, 4:3 κάδρο παραπέμπει στις τηλεοπτικές εκπομπές των 80s) κι ενώ μένει πιστός σ’ έναν μελαγχολικό ρεαλισμό, ακολουθεί τη συμβουλή του θεατρικού σκηνοθέτη προς τις ηθοποιούς του που ακούμε στην ταινία: “Πρέπει λίγο να υπερβάλετε, γιατί είμαστε σε μια ιλαροτραγωδία κορίτσια”. Ακόμα και η επιλογή του “Μπολερό” του Μορίς Ραβέλ, το οποίο συνοδεύει μουσικά το αγωνιώδες, ξεσηκωτικό φινάλε, υπογραμμίζει τις κωμικοτραγικές διαστάσεις μιας κοινωνικής πραγματικότητας, της οποίας την επόμενη στιγμή όλα τα σημεία αναφοράς (από πολιτικά έως ηθικά) θα έχουν αλλάξει δραματικά.

Ρουμανία. 2024. Διάρκεια: 138΄. Διανομή: CINOBO