Του Κώστα Ράπτη
Προτού καν αναλάβει επίσημο ρόλο, όπως έχει εξαγγελθεί, στην αυριανή κυβέρνηση Τραμπ, ο δισεκατομμυριούχος Έλον Μασκ διεκπεραιώνει στο παρασκήνιο λεπτές αποστολές – και μάλιστα στον χώρο της εξωτερικής πολιτικής, έξω από την προαναγγελθείσα σφαίρα ευθύνης του, ήτοι την πάταξη της ομοσπονδιακής γραφειοκρατίας.
Σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times την Πέμπτη, o Μασκ είχε συνάντηση με τον πρεσβευτή του Ιράν στα Ηνωμένα Έθνη, σε μια προσπάθεια να εκτόνωσης των εντάσεων μεταξύ Τεχεράνης και Ουάσινγκτον. Η εφημερίδα επικαλέστηκε ανώνυμες ιρανικές πηγές που χαρακτήρισαν τη συνάντηση μεταξύ του πλουσιότερου ανθρώπου του κόσμου και του πρέσβη Αμίρ Σαεΐντ Ιραβανί ως “θετική”.
Οι δυο τους συναντήθηκαν για περισσότερο από μία ώρα (διάστημα που παραπέμπει σε ουσιαστικές συνομιλίες) σε μυστική τοποθεσία τη Δευτέρα, ανέφερε η εφημερίδα. Ούτε η μεταβατική ομάδα Τραμπ, ούτε η αποστολή του Ιράν στα Ηνωμένα Έθνη επιβεβαίωσαν αμέσως τη συνάντηση, με την ιρανική αποστολή να λέει ότι δεν είχε κανένα σχόλιο.
Μάλιστα, ο Ιραβανί φέρεται κατά τις ίδιες πηγές να ζήτησε από τον Μασκ να αναπτύξει επιχειρηματική δραστηριότητα στο Ιράν, εξασφαλίζοντας εξαιρέσεις στις αντι-ιρανικές κυρώσεις των ΗΠΑ.
Το πού αρχίζουν οι προσωπικές δουλειές του Μασκ και πού τελειώνει η επίσημη αμερικανική πολιτική αποτελεί πλέον έναν γρίφο, αφότου ο Τραμπ αποφάσισε να αξιοποιήσει το αφεντικό του Χ, της Tesla και του Starlink στην κυβέρνησή του και μάλιστα σε άτυπη θέση που δεν προϋποθέτει περιορισμούς συμφερόντων ή την έγκριση της Γερουσίας.
Αλλά το μεγαλύτερο ερώτημα αφορά βέβαια τις πραγματικές προθέσεις του αυριανού ενοίκου του Λευκού Οίκου έναντι της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Τα πεπραγμένα του Τραμπ κατά την πρώτη του προεδρική θητεία (απόσυρση από τη διεθνή συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, υιοθέτηση πολιτικής “μέγιστης πίεσης” μέσω κυρώσεων, δολοφονία του στρατηγού Κάσεμ Σολεϊμανί κ.ο.κ.) προδιαθέτουν για μια εξαιρετικά συγκρουσιακή σχέση με το Ιράν, πόσω μάλλον που σε κρίσιμα πόστα της νέας αμερικανικής κυβέρνησης τοποθετούνται ήδη αντι-Ιρανοί “ιέρακες”, στενά προσδεδεμένοι στο Ισραήλ και το λόμπι του (Μάρκο Ρούμπιο στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Ελίζ Στέφανικ στον ΟΗΕ, Τζον Ράτκλιφ στη CIA, Μάικ Ουόλτς στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας κ.ο.κ.).
Το ότι η εμφανής όψη των ιρανο-αμερικανικών σχέσεων δεν θα είναι εφεξής και η μοναδική, το καταδεικνύει όχι μόνο η συνάντηση Μασκ – Ιραβανί, αλλά και η συνολική ψυχραιμία με την οποία αντιδρούν οι Ιρανοί ιθύνοντες στις αμερικανικές εκλογικές εξελίξεις. Το προηγούμενο των εναγκαλισμών του Τραμπ με τον Κιμ Γιονγκ Ουν (μετά την εκτόξευση απειλών από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ότι οι ΗΠΑ θα σβήσουν τη Βόρεια Κορέα από τον χάρτη) είναι χαρακτηριστικό της τραμπικής “τέχνης του deal”.
Όπως χαρακτηριστική είναι και η δήλωση του Ιρανού προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν: “Είτε μας αρέσει είτε όχι, θα πρέπει να ασχοληθούμε με τις ΗΠΑ στην περιφερειακή και τη διεθνή αρένα, άρα είναι καλύτερα να διαχειριστούμε αυτήν τη σχέση οι ίδιοι. Πρέπει να συμπεριφερόμαστε στους φίλους μας με γενναιοδωρία και να αντιμετωπίζουμε τους εχθρούς μας με μεγαθυμία”. Όμως ο Πεζεσκιάν ανήκει στο (σταθερά προσανατολισμένο προς την αποκατάσταση των σχέσεων με τη Δύση) στρατόπεδο των “μεταρρυθμιστών”, για το οποίο η προηγούμενη προεδρική θητεία Τραμπ υπήρξε πολιτική καταστροφή.
Διόλου τυχαία, σε αυτό το φόντο, κατέφθασε στην Τεχεράνη την Τετάρτη για συνομιλίες και ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας Ραφαέλ Γκρόσι, ο οποίος επιμένει να προειδοποιεί ότι χωρίς αναβίωση της συμφωνίας του 2015 το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα οδεύει ταχέως προς τη στρατιωτική χρήση.