Το ενδεχόμενο αποστολής στρατού στην Ουκρανία απασχολεί (και διχάζει) τους Ευρωπαίους, το τελευταίο διάστημα, καθώς οι ΗΠΑ βρίσκονται σε συζητήσεις με τη Ρωσία – αφήνοντας την Ευρώπη εκτός. Τι θα σήμαινε, όμως, την πράξη μια ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη στην Ουκρανία και τι συζητούν οι Ευρωπαίοι;
Η έκτακτη άτυπη σύνοδο κορυφής που πραγματοποιήθηκε χθες στο Παρίσι είχε ως θέμα συζήτησης και το ενδεχόμενο ανάπτυξης στρατευμάτων στην Ουκρανία, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας εκεχειρίας, την ώρα μάλιστα που οι επαφές μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας επιταχύνονται.
Η αμερικανική κυβέρνηση βολιδοσκοπεί τις προθέσεις και τις δυνατότητες των ευρωπαϊκών χωρών γύρω από το συγκεκριμένο θέμα, ζητώντας να μάθει τι είδους δυνάμεις και όπλα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, καθώς η προοπτική ανάπτυξης στρατευμάτων στην Ουκρανία φαίνεται πως έχει κερδίσει έδαφος μεταξύ ορισμένων Ευρωπαίων ηγετών τις τελευταίες ημέρες.
Ενδεικτικά, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ έχει ανακοινώσει ότι είναι έτοιμος να στείλει στρατό στην Ουκρανία, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας, εάν αυτό καταστεί αναγκαίο – δήλωση που θα μπορούσε να ασκήσει πιέσεις και σε άλλους Ευρωπαίους ηγέτες προκειμένου να προβούν σε ανάλογες δεσμεύσεις. Εν τω μεταξύ, άλλες χώρες, όπως η Γερμανία και η Πολωνία, φαίνονται διστακτικές μπροστά σε μία τέτοια πιθανότητα.
Ενώ η Ουάσιγκτον έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο ανάπτυξης αμερικανικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι σημειώνουν ότι η ομάδα του Τραμπ δεν απέκλεισε την προοπτική να υποστηρίξει μια ευρωπαϊκή δύναμη.
Μάλιστα, σύμφωνα με αξιωματούχους που επικαλείται η Washington Post, ένα ερωτηματολόγιο που εστάλη από τις ΗΠΑ στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, σχετικά με τις δυνάμεις και τον εξοπλισμό που θα μπορούσαν να ελευθερώσουν για την Ουκρανία, έχει επίσης πυροδοτήσει πιο σοβαρές διαβουλεύσεις τις τελευταίες ημέρες.
Αυτό που φαίνεται να βρίσκεται υπό συζήτηση, αφορά σε μια δύναμη 25.000 έως 30.000 στρατιωτών, που θα είναι έτοιμη για επίδειξη δύναμης σε περίπτωση που οι ρωσικές δυνάμεις προσπαθούσαν να ξαναρχίσουν τον πόλεμο. Τα στρατεύματα θα μπορούσαν να υποστηριχθούν από περισσότερες δυνάμεις εκτός Ουκρανίας σε περίπτωση που χρειαζόταν να αυξηθούν και να κινηθούν γρήγορα.
Η Γαλλία εκτιμά ότι θα μπορούσε να δεσμεύσει σχεδόν 10.000 στρατιώτες, αν και άλλοι Ευρωπαίοι σύμμαχοι είναι πιο ανήσυχοι ή έχουν περιορίσει τους στρατούς, όπως δήλωσαν δύο από τους αξιωματούχους.
Η Γαλλία και η Βρετανία, οι δύο μοναδικές πυρηνικές δυνάμεις μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή των συζητήσεων, στις οποίες συμμετείχαν τουλάχιστον δώδεκα χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Πολωνίας, της Ολλανδίας, της Γερμανίας και των Σκανδιναβικών και Βαλτικών κρατών.
Ο Ολλανδός υπουργός Άμυνας Ρούμπεν Μπρέκελμανς δήλωσε στην Washington Post ότι το σχέδιο, για να υλοποιηθεί, θα χρειαστεί περισσότερα, πέρα απλώς από την πολιτική υποστήριξη των ΗΠΑ.
“Πρόκειται φυσικά για εγγυήσεις ασφάλειας για την Ουκρανία, αλλά σχετίζεται άμεσα με την άμυνα και την αποτροπή μας εντός του ΝΑΤΟ” είπε στο περιθώριο της Διάσκεψης για την Ασφάλεια του Μονάχου.
“Υπάρχουν συζητήσεις μεταξύ ευρωπαϊκών χωρών και με τις ΗΠΑ για το τι μπορεί να κάνει κάθε χώρα. Τις επόμενες δύο εβδομάδες, πρέπει να υπάρξει κάτι πιο συγκεκριμένο όσον αφορά τους αριθμούς” είπε.
“Είναι ένα μεγάλο παζλ, με πολλά κομμάτια που πρέπει να συγκεντρώσουμε” παρατήρησε.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες διεξήγαγαν αθόρυβα συζητήσεις για στρατό στην Ουκρανία εδώ και μήνες, αλλά δεν έχουν ακόμη εκπονήσει ένα συγκεκριμένο σχέδιο, με ορισμένες χώρες να διστάζουν να δεσμεύσουν στρατεύματα ή να προχωρήσουν χωρίς περισσότερη σαφήνεια από μέρους των ΗΠΑ σχετικά με τις προθέσεις τους για την Ουκρανία.
Τα ευρωπαϊκά σχέδια έχουν αποκτήσει επείγοντα χαρακτήρα, αφού η Ουάσιγκτον έχουν καταστήσει σαφές ότι είναι πρόθυμη να κινηθεί χωρίς αυτούς στο Ουκρανικό.
Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι είναι διχασμένοι ως προς τη φύση ενδεχόμενης ανάπτυξης στρατευμάτων στην Ουκρανία, όπως επίσης και της έκτασης της υποστήριξης των ΗΠΑ που απαιτείται. Οι αξιωματούχοι συμφωνούν ότι η υποστήριξη των ΗΠΑ θα ήταν κρίσιμη και θα προέκριναν σαφείς προειδοποιήσεις από την Ουάσιγκτον προς τη Ρωσία, ενάντια σε οποιαδήποτε απόπειρα επίθεσης ή αναζωπύρωσης μιας σύγκρουσης.
Ένα άλλο βασικό ερώτημα για τους Ευρωπαίους είναι πώς θα απαντήσουν εάν η Ρωσία επιτεθεί.
“Θα πρέπει να είναι σαφές ότι η δύναμη θα είναι έτοιμη να αντεπιτεθεί και θα πρέπει να είναι σε θέση να ενισχυθεί γρήγορα” σημείωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης.
“Σε έναν κανονικό κόσμο, θα ήταν πολύ νωρίς να σχεδιάσουμε χωρίς τους όρους κατάπαυσης του πυρός. Αλλά θα διαπραγματευτούν πάνω από τα κεφάλια μας” συμπλήρωσε ο διπλωμάτης.
Για πολλά ευρωπαϊκά κράτη, η ανάπτυξη στρατού θα απαιτούσε επίσης δημόσια υποστήριξη στο εσωτερικό τους και θα βασιζόταν σε στρατιωτικούς πόρους.
Η ευρωπαϊκή ιδέα επικεντρώνεται επίσης στην ενίσχυση των όπλων και της εκπαίδευσης του ουκρανικού στρατού. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ένα κομβικό σημείο στις διαπραγματεύσεις, καθώς η Μόσχα απαιτεί από την Ουκρανία να μειώσει σημαντικά τον στρατό της.
Ερωτηθείς εάν η Ρωσία θα ήταν έτοιμη για μια ευρωπαϊκή ανάπτυξη στην Ουκρανία, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ τόνισε ότι είναι “ένα πολύ δύσκολο ερώτημα” για το οποίο “δεν έχουν υπάρξει ουσιαστικές συζητήσεις” μέχρι στιγμής. “Είναι δύσκολο να μιλήσουμε για αυτό, καθώς θα είναι κράτη μέλη του ΝΑΤΟ και, επομένως, δυνάμεις του ΝΑΤΟ που αναπτύσσονται στο έδαφος της Ουκρανίας” είπε.
Πώς θα έμοιαζε μια ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη στην Ουκρανία
Στη μορφή που θα μπορούσε να έχει μια ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη στην Ουκρανία, αναφέρεται και δημοσίευμα του Guardian.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Matthew Savill από το thinktank Royal United Services Institute, υπάρχουν πολλά επίπεδα δύναμης που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν μετά από μια κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία.
Η πρώτη είναι μια μεγάλη χερσαία αποτρεπτική δύναμη, ικανή θεωρητικά να πολεμήσει, εάν η Ρωσία επρόκειτο να εισβάλει ξανά (μεταξύ 100.000 και 150.000 στρατιωτών).
Εντούτοις, καθώς οι ΗΠΑ αποκλείουν τη συμμετοχή, αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη δεν θα μπορούσε να παράσχει έναν τέτοιο αριθμό και όπως εκτιμά ο Matthew Savill, μια πιο αξιόπιστη εναλλακτική θα ήταν μια δύναμη περίπου “δεκάδων χιλιάδων με ευρωπαϊκές ταξιαρχίες σε μέρη της πρώτης γραμμής“. Αυτό θα ήταν μια πιο περιορισμένη βοήθεια, εντούτοις θα μπορούσε να σημαίνει ότι σε περίπτωση που η Ρωσία επιτεθεί ξανά στην Ουκρανία, οι ευρωπαϊκές χώρες θα παρασυρθούν στη σύγκρουση.
Παράλληλα, ένα πιο περιορισμένο μοντέλο θα ήταν ακόμα “μια μεγάλη εκπαιδευτική δύναμη”, η οποία θα μπορούσε να δράσει αποτρεπτικά.
Ο Ben Barry, στρατιωτικός εμπειρογνώμονας στο International Institute for Strategic Studies επισημαίνει επίσης ότι είναι απαραίτητο και “το αεροπορικό μαζί με το θαλάσσιο στοιχείο” για οποιαδήποτε μελλοντική υποστήριξη προς την Ουκρανία.