Του Νίκου Κωτσικόπουλου
Σημαντικά οφέλη για τους μετόχους προκύπτουν από τις επαναγορές ιδίων μετοχών των τραπεζών κυρίως στην απόδοση των κεφαλαίων (RoE) αλλά και βραχυχρόνιο όφελος στην τιμή της μετοχής. Αυτό προκύπτει από δημοσίευση στο ιστολόγιο της ΕΚΤ που μελέτησε την επίδραση που είχαν τα προγράμματα αγοράς μετοχών την τελευταία πενταετία στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, 21 μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες διένειμαν μεταξύ 2020 και 2024 πάνω από 61 δισ. ευρώ συνολικά και διέθεσαν με αυτό τον τρόπο κατά μέσο όρο το 8,35% των ιδίων κεφαλαίων τους (CET 1) σε μία πενταετία.
Οι ελληνικές τράπεζες ξεκίνησαν σταδιακά να ανεβάζουν τον πήχη διανέμοντας μερίσματα ή προχωρώντας σε επαναγορές ιδίων μετοχών, αλλά τα προγράμματα ανταμοιβής των μετοχών πάντοτε μεγαλώνουν όσο μεγαλώνουν τα κέρδη. Αυτό παρατηρήθηκε στο εξωτερικό και επιβεβαιώνει η μελέτη. Αυτό γίνεται τώρα και στην Ελλάδα, με τις συνολικές επιστροφές σε μετρητά και επαναγορές μετοχών που συνήθως είναι κλάσμα του συνόλου, να αποφέρουν 1,9 δισ. ευρώ το 2024 και προοπτική για μερίσματα και επαναγορές συνολικά 2,3-2,5 δισ. ευρώ από τα φετινά κέρδη.
Ήδη αυτήν την περίοδο είναι σε ώριμη φάση οι επαναγορές μετοχών από τα προγράμματα του 2024 και Νοέμβριο και Δεκέμβριο θα ξεκινήσουν τα ενδιάμεσα μερίσματα από τα κέρδη της φετινής χρονιάς.
Τι προγράμματα τρέχουν αυτή την περίοδο
Ειδικότερα τρέχουν μεγάλα προγράμματα επαναγοράς μετοχών Eurobank και Εθνική Τράπεζα που είναι ήδη ώριμα:
– Η Eurobank κατέχει συνολικά 51.230.812 ίδιες μετοχές που αντιστοιχούν σε ποσοστό 1,3934% του μετοχικού κεφαλαίου της. Το πρόγραμμα προβλέπει αγορές μετοχών συνολικά έως 287,94 εκατ. ευρώ από τα κέρδη του 2024.
-Η Εθνική Τράπεζα κατέχει άμεσα συνολικά 9.565.085 ίδιες μετοχές, οι οποίες αντιστοιχούν σε ποσοστό 1,05% του μετοχικού κεφαλαίου της. Το πρόγραμμα της Εθνικής, που αφορά τμήμα του περυσινού μερίσματος, προβλέπει την αγορά μετοχών έως 174 εκατ. ευρώ.
-Τα πιο νέα προγράμματα αγοράς ιδίων μετοχών είναι της Πειραιώς και της Alpha Bank.
Μόλις την Παρασκευή η Πειραιώς ανακοίνωσε την έναρξη του δικού τους προγράμματος το οποίο σε αντίθεση με όλες τις άλλες τράπεζες είναι το προμέρισμα από τα κέρδη του 2025. Θα αποκτήσει ίδιες μετοχές αξίας έως 100.000.000 ευρώ σε διάστημα που μπορεί να διαρκέσει έως τις 14 Απριλίου 2027 και θα αφορά την απόκτηση έως 22.222.222 ιδίων μετοχών ή ποσοστό 1,77726% του μετοχικού με τιμή αγοράς από 4,5 έως 9 ευρώ.
-Το άλλο πολύ νέο πρόγραμμα είναι της ALPHA BANK το οποίο μόλις ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο και είναι συνολικού ύψους 211 εκατ. ευρώ. Η τράπεζα κατέχει συνολικά μόλις 8.358.024 ίδιες μετοχές, που αντιπροσωπεύουν το 0,3610% του συνόλου των μετοχών της.
(Να σημειωθεί ότι τα προμερίσματα των τραπεζών για τη φετινή χρήση πλην της Πειραιώς που ξεκινά αγορές ιδίων μετοχών είναι σε μετρητά, θα ξεκινήσουν περίπου σε ένα μήνα και με αυτά Alpha, Εθνική και Eurobank θα διαθέσουν στους μετόχους τους, 111 εκατ., 260 εκατ. και 170 εκατ. ευρώ αντίστοιχα).
Μεγαλύτερα κέρδη, μεγαλύτερες διανομές
Σύμφωνα με τη μελέτη, 21 τράπεζες έχουν επαναγοράσει 61,6 δισ. ευρώ σε μετοχές τους από το 2020, “γεγονός που αποτελεί ένδειξη εμπιστοσύνης του κλάδου. Ωστόσο, οι επαναγορές μετοχών μπορούν επίσης να μειώσουν το κεφάλαιο που έχουν στη διάθεσή τους οι τράπεζες για πιθανές κρίσεις.
Οι επαναγορές μετοχών υποδεικνύουν ότι η διοίκηση μιας τράπεζας είναι σίγουρη για την οικονομική της ευρωστία και τις μελλοντικές της προοπτικές. Μειώνοντας τα ίδια κεφάλαια, οι επαναγορές μετοχών αυξάνουν μηχανικά την απόδοση των ιδίων κεφαλαίων, κάτι που οι επενδυτές μπορεί να εκλάβουν ως θετικό σημάδι”.
Όπως προκύπτει από τη μελέτη, όσο μεγάλωνε η αξία των προγραμμάτων αγοράς ιδίων μετοχών, μεγάλωνε και η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων (RoE). Το 2022 οι επαναγορές αξίας 15 δισ. ευρώ συνέβαλαν σε δείκτη απόδοσης 10% ενώ το 2024 που οι επαναγορές έφθασαν πάνω από τα 20 δισ. ευρώ, οι δείκτες απόδοσης έφθασαν περίπου στο 12%.
Ωστόσο η μελέτη αναφέρει ότι “μειώνοντας τα κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας, οι επαναγορές μετοχών μπορούν να μειώσουν το περιθώριο ασφαλείας μιας τράπεζας, οδηγώντας ενδεχομένως σε αρνητικές αντιδράσεις της αγοράς. Γι’ αυτό οι επαναγορές μετοχών έχουν σημασία τόσο από εποπτική άποψη όσο και από άποψη χρηματοπιστωτικής σταθερότητας”. Βεβαίως, εδώ είναι ο ρόλος των εποπτικών αρχών που εμποδίζουν υπερβολικές διανομές οι οποίες μειώνουν τους δείκτες ιδίων κεφαλαίων CET1 στο όριο.
Κέρδη 2,5% πάνω από το δείκτη σε 5 ημέρες
Επίσης, η μελέτη αναφέρει και άλλο ένα κρίσιμο στοιχείο. “Οι επαναγορές μετοχών μπορεί να είναι ιδιαίτερα ελκυστικές για τους επενδυτές όταν ο δείκτης τιμής προς λογιστική αξία μιας τράπεζας είναι κάτω από 100%. Αυτό σημαίνει ότι η αγορά θεωρεί ότι η αξία της τράπεζας είναι μικρότερη από τη συνολική αξία των καθαρών περιουσιακών της στοιχείων. (Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι μια τράπεζα βρίσκεται κοντά σε οικονομικές δυσκολίες ή ότι οι επενδυτές αμφιβάλλουν ότι τα περιουσιακά στοιχεία της τράπεζας έχουν αποτιμηθεί με ακρίβεια). Πιο συχνά, ωστόσο, ένας δείκτης τιμής προς λογιστική αξία κάτω από 100% υποδηλώνει ότι η τράπεζα δεν μπορεί να “κερδίσει” το κόστος κεφαλαίου” των επενδυτών.
Αντίστοιχα, “όταν ο λόγος τιμής προς λογιστική αξία είναι πάνω από 100%, η υψηλότερη αποτίμηση υποδηλώνει ότι η τράπεζα παράγει αποδόσεις πάνω από το κόστος κεφαλαίου της. Σε αυτήν την περίπτωση, οι μέτοχοι είναι πιθανό να επωφεληθούν εάν η τράπεζα επανεπενδύσει τα κέρδη της στην επιχείρηση αντί να τα καταβάλει”.
Πώς αντέδρασαν οι αγορές στην ανακοίνωση επαναγοράς ομολόγων από τις τράπεζες; Η ανάλυση έδειξε ότι οι τιμές των μετοχών αυξήθηκαν 2,5% πάνω από το Δείκτη Τραπεζών EURO STOXX στο πενθήμερο συνεδριάσεων που ακολούθησε την ανακοίνωση αγοράς ιδίων μετοχών.
