-|-
Περιορισμούς και στη διάθεση της υπεραπόδοση της οικονομίας στους πολίτες φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (ΥΠΕΘΟ) με το οποίο ενσωματώνει στη δημοσιονομική διαχείριση το αναθεωρημένο Σύμφωνο Σταθερότητας. Πλέον, η διαχείριση μεταφέρεται στα υπουργεία και τους δημόσιους φορείς από τις συνολικές δαπάνες στις καθαρές πρωτογενείς δαπάνες. Οι δαπάνες αυτές, υπολογίζονται σε περίπου 100 δισ. ευρώ. Για το 2026 ο στόχος που έχει τεθεί από το Μεσοπρόθεσμο, όπως εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ορίζει ότι δεν μπορούν να αυξηθούν πάνω από 3,6%. Άρα, οι καθαρές δαπάνες μπορούν να αυξηθούν μέχρι περίπου 3,6 δισ. ευρώ το 2026 σε σχέση με το 2025. Η αύξηση της δαπάνης πέραν των 3,6 δισ. ευρώ και έως 0,3% του ΑΕΠ είναι δυνατή εφόσον οι καθαρές δαπάνες των προηγούμενων ετών, είναι χαμηλότερες από τα όρια που έχουν τεθεί από το τετρεατές δημοσιονομικό πρόγραμμα, το οποίο έχει συμφωνηθεί μεταξύ Ελλάδας και Βρυξελλών από τον περασμένο Οκτώβριο.
Με το νομοσχέδιο προβλέπεται ότι εφεξής εντάσσονται στη δημοσιονομική διαχείριση και τη σύνταξη των προϋπολογισμών, επτά νέοι κανόνες. Συγκεκριμένα:
1. Τα ετήσια όρια αύξησης δαπανών μπορούν να αλλάξουν μόνο αν τα επιπλέον έσοδα αφορούν ενεργητικά μέτρα πολιτικής αύξησης, όπως είναι για παράδειγμα η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
2. Η Ελλάδα θα μπορεί να χρησιμοποιήσει τον επιπλέον δημοσιονομικό χώρο που θα προκύπτει από την υπεραπόδοση της οικονομίας, αλλά έως 0,3% του ΑΕΠ επιπλέον, σε σχέση με τους ετήσιους στόχους. Αυτό ακριβώς συνέβη με το καλύτερο πρωτογενές αποτέλεσμα που ανήλθε σε 4,8% το 2024. Επειδή δημιουργήθηκε δημοσιονομικός χώρος από τα μέτρα καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, το ΥΠΕΘΟ προχώρησε σε επιπλέον μόνιμα μέτρα ύψους 1,1 δισ. ευρώ από το 2025 (επιστροφή ενός ενοικίου ετησίως, επίδομα 250 ευρώ σε συνταξιούχους και αύξηση κατά 500 εκατ. του ΠΔΕ). Επιπλέον, με αυτόν τον τρόπο, έχουμε τη δυνατότητα να ξεπεράσουμε το όριο του 3,6% και το 2026, έως 0,3% του ΑΕΠ.
3. Τα υπερέσοδα πλέον του 0,3% του ΑΕΠ θα πρέπει είτε να αποπληρώνουν χρέος, είτε να αποταμιεύονται.
4. Σε μια κακή χρονιά, κατά την οποία τα έσοδα υπολείπονται των στόχων, δεν θα γίνονται περικοπές. Οι ανάγκες θα καλύπτονται από τα χρήματα που έχουν αποταμιευτεί, ώστε να ξεπεραστεί η όποια κρίση.
5. Υπέρβαση του ορίου των δαπανών επιτρέπεται μόνο για δαπάνες που αφορούν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως είναι μια πανδημία ή μεγάλης έκταση φυσική καταστροφή. Στις άλλες περιπτώσεις υπέρβασης των δαπανών κινείται η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, η οποία συνοδεύεται από περιοριστικές πολιτικές.
6. Το ανώτατο όριο για το δημοσιονομικό έλλειμμα παραμένει στο 3% του ΑΕΠ, ενώ το πρωτογενές ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης πρέπει να είναι πλεονασματικό.
7. Η αύξηση των αμυντικών δαπανών μέχρι και το 1,5% του ΑΕΠ, εξαιρείται από τον υπολογισμό του ελλείμματος, αλλά και τις οροφές των δαπανών αν η χώρα έχει ενεργοποιήσει την εθνική ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες. Ως γνωστό, η Ελλάδα έστειλε πρόσφατα το αίτημα της για την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους στόχους. Είναι μία διαδικασία που επιτρέπει στα κράτη-μέλη δημοσιονομική ευελιξία για αμυντικές επενδύσεις, χωρίς αυτές οι δαπάνες να υπολογίζονται στους δημοσιονομικούς περιορισμούς.
Κλειδωμένες αυξήσεις δαπανών
Η αρχιτεκτονική της νέας δημοσιονομικής διαχείρισης βασίζεται σε ένα Μεσοπρόθεσμο- Δημοσιονομικό Διαρθρωτικό Σχέδιο (ΜΔΣ), το οποίο θα συντάσσεται κάθε τέσσερα έτη και εκεί θα αποτυπώνεται ο δεσμευτικός στόχος των καθαρών πρωτογενών δαπανών της χώρας.
Πλέον, πριν την κατάθεση του κρατικού προϋπολογισμού, θα συντάσσεται ετησίως και Πολυετής Δημοσιονομικός Προγραμματισμός προκειμένου όλοι να γνωρίζουν τον μεσοπρόθεσμο προγραμματισμό, ο οποίο θα κινείται εντός των ορίων που έχουν τεθεί στο τετραετές ΜΔΣ.