Ως τελευταία ευκαιρία για να γυρίσει το πολιτικό παιχνίδι φαντάζει ο ανασχηματισμός που έκανε την Παρασκευή ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στη σκιά των σοβαρών δημοσκοπικών απωλειών των τελευταίων 48 ημερών, τόσο για τη Νέα Δημοκρατία όσο και για τον ίδιο.
Από τις 26 Ιανουαρίου, οπότε ξεκίνησε το πρώτο κύμα μαζικών συγκεντρώσεων για την τραγωδία των Τεμπών, η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή κρίση εμπιστοσύνης, αφού και μεγάλο ποσοστό δικών της ψηφοφόρων μιλά στις δημοσκοπήσεις για συγκάλυψη και ποινικές ευθύνες πολιτικών προσώπων για τη σύγκρουση των δύο τρένων.
Με το κυβερνών κόμμα καθηλωμένο στο 24%-25% και τον πρωθυπουργό σε παραπλήσια ποσοστά, είναι προφανές ότι προοπτικά τίθεται θέμα κυβερνητικής σταθερότητας, παρά το γεγονός ότι η Νέα Δημοκρατία δεν έχει αντίπαλο: ούτε η Πλεύση Ελευθερίας, το μόνο κόμμα που κεφαλαιοποιεί κέρδη από τη συγκυρία, ούτε το ΠΑΣΟΚ, που έχει μόνο απώλειες, μέχρι στιγμής δείχνουν ότι μπορούν προοπτικά να απειλήσουν την πρωτιά του κυβερνώντος κόμματος. Ωστόσο, μια δημοσκοπικά αδύναμη κυβέρνηση πρέπει να δείξει ότι παίρνει τα μηνύματα των πολιτών και ξανακερδίζει την εμπιστοσύνη, ώστε να μπορεί να μιλά για τρίτη θητεία.
Παρά το γεγονός ότι η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ν.Δ. παρέμεινε αρραγής στη συζήτηση της πρότασης δυσπιστίας που κατέθεσαν ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά και Πλεύση Ελευθερίας, υπάρχει πάντοτε το ενδεχόμενο να κυριαρχήσει ένα πνεύμα ηττοπάθειας, ειδικά αν η «ατζέντα των Τεμπών» που επιχειρεί να επιβάλει η Ζωή Κωνσταντοπούλου εμπεδωθεί στην ελληνική κοινωνία.
Καμικάζι
Ο κ. Μητσοτάκης είχε προαναγγείλει τον ανασχηματισμό, που ανακοινώθηκε στην ώρα του – 11 το πρωί της Παρασκευής – πράγμα που σημαίνει ότι είχε καταλήξει νωρίτερα για τις βασικές του επιλογές.
Κάποιες από τις αποφάσεις του – όπως η έξωση σύσσωμης της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών – ήταν μονόδρομος, αφού τη στιγμή της δεύτερης επετείου της τραγωδίας των Τεμπών η κυβέρνηση δεν είχε να παρουσιάσει κάποιο αξιόλογο έργο ανάταξης της καταστροφής από τον «Daniel» στη σιδηροδρομική γραμμή Αθήνας – Θεσσαλονίκης.
Στη θέση των Χρήστου Σταϊκούρα και Βασίλη Οικονόμου μπήκαν δύο βουλευτές της νεότερης γενιάς, ο 44χρονος Χρίστος Δήμας και ο 37χρονος Κωνσταντίνος Κυρανάκης, με αποστολή να λειτουργήσουν με… άγνοια κινδύνου ώστε να επισπεύσουν τις διαδικασίες για να φανεί επί του πεδίου ότι η κυβέρνηση ανταποκρίνεται στο αίτημα για ασφαλή τρένα, μετά και την παραδοχή Μητσοτάκη ότι αυτό δεν θα επιτευχθεί πριν από το 2027.
Οι κύριοι Δήμας και Κυρανάκης ανήκουν στην καλή πλευρά του ανασχηματισμού: με την επιλογή τους, όπως και με άλλες αντίστοιχες, ο πρωθυπουργός έδειξε τη διάθεσή του να «σπάσει» με 40άρηδες την ηλικιακή επετηρίδα και να δώσει ευκαιρίες στη νεότερη γενιά του κυβερνώντος κόμματος.
Ωστόσο, ορισμένες από τις επιλογές προσώπων θύμισαν το ρητό ότι δεν είναι στραβός ο γιαλός, αλλά στραβά αρμενίζουμε – πολλοί αναρωτιούνται τα πώς και τα γιατί πίσω από την «επιστροφή» του Σταύρου Παπασταύρου, ο οποίος είχε εκπαραθυρωθεί πριν από έναν χρόνο από το Μέγαρο Μαξίμου, όπως και της Δόμνας Μιχαηλίδου, που είχε φύγει από την κυβέρνηση στον ανασχηματισμό μετά το «χαστούκι» των ευρωεκλογών, πριν από μόλις 9 μήνες.
Στον ανασχηματισμό της Παρασκευής υπήρξαν και… μυστήρια, όπως αυτό με τον Μάκη Βορίδη, το όνομα του οποίου έπαιζε για το υπουργείο Υποδομών και βρέθηκε στο υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, τη στιγμή που η Σοφία Ζαχαράκη, εσωκομματική του αντίπαλος στην Ανατολική Αττική, πήρε προαγωγή για το υπουργείο Παιδείας. Οι πληροφορίες θέλουν τον κ. Μητσοτάκη να θέλει κάποιον με «σκληρό» προφίλ για τη θέση αυτή, σε μια στιγμή γενικότερης αβεβαιότητας διεθνώς…
Τέσσερις στην αφετηρία
Υπάρχουν ωστόσο και επιλογές που έχουν πολύπλευρη σημασία και μια εσάνς εσωκομματικής ίντριγκας: χωρίς αμφιβολία, τα δύο πρόσωπα που σηματοδοτούν τον ανασχηματισμό είναι ο Κωστής Χατζηδάκης και ο Κυριάκος Πιερρακάκης, όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά.
Ο μέχρι χθες υπουργός Οικονομικών και Οικονομίας μετακομίζει στο Μέγαρο Μαξίμου ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και άτυπος προσωπάρχης του επιτελικού κράτους και τη θέση του στο Νο1 τη τάξει υπουργείο παίρνει ο δημοφιλής κ. Πιερρακάκης, έχοντας ως «προίκα» τη γνωστή σε όλους προϋπηρεσία στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αλλά και την επιτυχία της δημιουργίας παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στη χώρα μας, που ήδη αποδίδει καρπούς.
Η τοποθέτηση Πιερρακάκη στο υπουργείο Οικονομικών -που «κλείδωσε» το βράδυ της Πέμπτης- είναι προφανώς η μεγάλη είδηση του ανασχηματισμού, ανάλογη με εκείνη της μετάθεσης Χατζηδάκη στο Μέγαρο Μαξίμου.
Υπάρχει ωστόσο και μια κρυφή πλευρά: με τις επιλογές αυτές ο κ. Μητσοτάκης ανοίγει, μεταξύ άλλων, το παιχνίδι της επόμενης μέρας στο κυβερνών κόμμα: πλέον εκτός του αμετακίνητου στο υπουργείο Αμυνας Νίκου Δένδια, που πρωτεύει στη δημοφιλία σε όλες τις μετρήσεις της κοινής γνώμης, προστίθενται με την πρωτοβουλία Μητσοτάκη στους μνηστήρες της διαδοχής, όποτε κι αν αυτή πραγματοποιηθεί, τόσο ο κ. Πιερρακάκης όσο και ο κ. Χατζηδάκης, που μαζί με τον Αδωνι Γεωργιάδη, ο οποίος πέρασε χωρίς απώλειες το τεστ του ανασχηματισμού, θα διεκδικήσουν την αρχηγία της Νέας Δημοκρατίας. Εν ολίγοις, εκεί που ο κ. Δένδιας έτρεχε μόνος του σε έναν μαραθώνιο που δεν είχε ξεκινήσει, ο αφέτης φώναξε και άλλους αθλητές να πάρουν θέση στην αφετηρία.
Σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της κυβέρνησης, τα στοιχήματα πολλαπλασιάζονται: ο κ. Χατζηδάκης στέκεται στο πλευρό της οικογένειας του πρωθυπουργού από την εποχή του αειμνήστου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, αλλά το μοντέλο της συγκατοίκησης δύο ισχυρών πολιτικών προσωπικοτήτων στο Μέγαρο Μαξίμου δεν έχει δοκιμαστεί μέχρι τώρα, ενώ τα προβλήματα συντονισμού των υπουργών δύσκολα λύνονται με συντονιστές όταν δεν υπάρχει πολιτική χημεία μεταξύ τους, όπως συμβαίνει σε αρκετές περιπτώσεις στην κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Το στοίχημα Χατζηδάκη γίνεται ακόμα πιο δύσκολο, καθώς οι πολιτικοί που έχουν διατελέσει υπουργοί σε σημαντικά υπουργεία έχουν περισσότερο την τάση να κινούνται με προσωπικά κριτήρια παρά να λειτουργούν ομαδικά.
Πώς ερμηνεύουν τις αλλαγές οι βουλευτές της Ν.Δ.
Ανάμεικτες εντυπώσεις στο εσωτερικό του κόμματος, με μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας να επισημαίνουν ότι η ανανέωση δεν είναι αρκετή αν δεν υπάρξει οργανωμένο σχέδιο για τα προβλήματα της καθημερινότητας
Ανάμεικτες είναι οι εντυπώσεις που αφήνει η νέα κυβερνητική σύνθεση σε έμπειρα κομματικά στελέχη και βουλευτές της «γαλάζιας» Κοινοβουλευτικης Ομάδας.
Οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η νέα κυβέρνηση Μητσοτάκη «αλλάζει γενιά και φιλοσοφία» και εκπέμπει στίγμα ανανέωσης με την αξιοποίηση προσώπων που διατηρούν άφθαρτο το προσωπικό και πολιτικό τους κεφάλαιο, όπως η αναβάθμιση του κ. Κυριάκου Πιερρακάκη σε «τσάρο» της οικονομίας και η ανάθεση κρίσιμων χαρτοφυλακίων στους Χρίστο Δήμα, Γιάννη Κεφαλογιάννη, Δόμνα Μιχαηλίδου και Κωνσταντίνο Κυρανάκη, εκπροσώπους της γενιάς των 40άρηδων.
Σημειώνουν, ωστόσο, πως η επικοινωνία δεν αρκεί για να ανατρέψει την καθοδική πορεία και την αμείωτη απώλεια πολιτικού κεφαλαίου της κυβέρνησης. Απαιτούνται εμπειρία, δράση, γρήγορα βήματα που θα δώσουν άμεσα αποτελέσματα και χειροπιαστές πράξεις στους πολίτες. «Η κυβέρνηση δεν έχει την πολυτέλεια του χρόνου και των πειραματισμών», αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Υπενθυμίζουν, δε, ότι ο ανασχηματισμός μετά τις ευρωεκλογές δεν ανέτρεψε την πτωτική τάση και εξηγούν ότι η όποια αλλαγή προσώπων δεν αρκεί αν δεν συνοδεύεται από συνεκτική στρατηγική, όραμα και συγκεκριμένες πράξεις.
«Καυτά» προβλήματα
Για την ώρα -προσθέτουν- κυβερνητικό σχέδιο ανάταξης που να απαντά με αποφασιστικότητα στα προβλήματα που σχεδόν οριζόντια αντιμετωπίζουν οι πολίτες στην καθημερινότητά τους δεν έχουν δει. Πώς θα αντιμετωπιστούν η ακρίβεια στα σούπερ μάρκετ, το ενεργειακό κόστος, η στεγαστική κρίση ή ο κίνδυνος δημιουργίας ψηφιακής γραφειοκρατίας ή ποιες καρατομήσεις προσώπων δείχνουν ότι το Μέγαρο Μαξίμου έλαβε και μεταβόλισε το μήνυμα των συλλαλητηρίων για τα Τέμπη;
Σε αυτά πρέπει να προστεθούν 1+1 ειδικά ζητήματα. Η ασφάλεια των σιδηρόδρομων -για την οποία ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης δεσμεύτηκε ότι έως το 2027 θα έχει αποκατασταθεί- και η κλιματική κρίση. Τα δύο στοιχήματα είναι εξαιρετικά κρίσιμα για διαφορετικούς λόγους. Ο νέος αναπληρωτής υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης καλείται να πετύχει εκεί που έχουν αποτύχει όλοι οι προκάτοχοι του. Ως πρόσωπο έχει θετικό πρόσημο, καθώς δεν τον βαραίνουν λάθη, παραλήψεις ή αμαρτίες του παρελθόντος. Απεναντίας η θητεία του ως υφυπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αρμόδιου για το Κτηματολόγιο, κρίνεται πολύ θετική. Ο ίδιος βαθμός δυσκολίας υπάρχει και για τον νέο υπουργό Πολιτικής Προστασίας Γιάννη Κεφαλογιάννη, ο οποίος θα διαχειριστεί ένα ακόμα δύσκολο καλοκαίρι με πυρκαγιές που καλό θα ήταν να σβήνουν εγκαίρως και όχι όταν φτάνουν στη θάλασσα.
Ωστόσο έως σήμερα ο κ. Κεφαλογιάννης εκτελούσε καθήκοντα υφυπουργού με βασική αρμοδιότητα τον κοινοβουλευτικό έλεγχο. Αντίστοιχα καθήκοντα από άλλο πόστο εκτελούσε και ο νέος υπουργός Υποδομών Χρίστος Δήμας. Εμφανίζονταν δηλαδή 2 φορές την εβδομάδα στην Ολομέλεια εκπροσωπώντας τους προϊσταμένους τους υπουργούς για να απαντούν σε ερωτήσεις βουλευτών. Εχουν την εμπειρία και τα εφόδια για να καταγράψουν άμεσα πρακτικό αποτέλεσμα;
Το ίδιο ισχύει και για το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας που αρχικά συγκροτήθηκε για να προωθηθούν πολιτικές αντιμετώπισης του τεράστιου δημογραφικού προβλήματος και στην πορεία ανέλαβε να προωθήσει δράσεις για το στεγαστικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν κυρίως νέα εργαζόμενα ζευγάρια.
Η τοποθέτηση της κυρίας Δόμνας Μιχαηλίδου υπηρετεί σχεδόν τέλεια τους σωστούς συμβολισμούς, καθώς είναι ένα ακόμα άφθαρτο πρόσωπο της νέας γενιάς πολιτικών που διέρχεται μάλιστα μία από τις ευτυχέστερες περιόδους της ζωής της, μια και εγκυμονεί το πρώτο της παιδί. Για την ίδια, όμως, όπως και για τα υπόλοιπα στελέχη του Υπουργικού Συμβουλίου, δεν υπάρχει η πολυτέλεια της περιόδου χάριτος. Οφείλει να δράσει άμεσα έχοντας ως βασικό εφόδιο την προηγούμενη υπουργική εμπειρία διάρκειας μόλις 6 μηνών.
Μόνο τρεις από την περιφέρεια
Πέραν των παραπάνω, τα στελέχη της κυβερνητικής πλειοψηφίας, προσπαθώντας να παραμερίσουν την προσωπική τους πικρία που για μια ακόμα φορά έμειναν εκτός κυβέρνησης, εκφράζουν ισχυρό προβληματισμό για την αποδυνάμωση εκλογικών περιφερειών όπου η Ν.Δ. καταγράφει σημαντικές απώλειες.
Σημειώνουν χαρακτηριστικά ότι ο Εβρος, η Θράκη και η Μακεδονία δεν εκπροσωπούνται σε επίπεδο υπουργών. Ξεκινώντας κανείς από την Αλεξανδρούπολη, θα πρέπει να φτάσει στην Καρδίτσα για να βρει τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστα Τσιάρα, που είναι και ο μόνος υπουργός Θεσσαλίας.
Συνολικά υπάρχουν μόλις 3 κοινοβουλευτικοί υπουργοί που εκλέγονται στην περιφέρεια. Ο κ. Τσιάρας, ο κ. Δήμας στην Κόρινθο και ο κ. Κεφαλογιάννης στο Ρέθυμνο και ο αναπληρωτής υπουργός Αθλητισμού Γιάννης Βρούτσης στις Κυκλάδες.
Αντίθετα 12 υπουργοί εκλέγονται στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Οι τρεις στην Α’ Αθήνας (Κυριάκος Πιερρακάκης, Βασίλης Κικίλιας, Ολγα Κεφαλογιάννη), τρεις στον Βόρειο Τομέα (Κωστής Χατζηδάκης, Αδωνις Γεωργιάδης, Νίκη Κεραμέως), 2+1 στον Νότιο Τομέα (Νίκος Δένδιας, Τάκης Θεοδωρικάκος) και ο αναπληρωτής Κωνσταντίνος Κυρανάκης, δύο στην Ανατολική Αττική (Μάκης Βορίδης, Σοφία Ζαχαράκη), ένας στη Δυτική Αθήνα (Μιχ. Χρυσοχοΐδης) και μία στην Α’ Πειραιά (Δόμνα Μιχαηλίδου).