Ο Μουσταφά Αϊντίν είναι βιαστικός. Ο μουσικός από την Κωνσταντινούπολη θέλει να νοικιάσει σπίτι στο Βερολίνο. Και έτσι βλέπει το ένα διαμέρισμα μετά το άλλο. Μετά από μακρά ταλαιπωρία κατάφερε τελικά να πάρει βίζα και βρίσκεται πλέον στη γερμανική πρωτεύουσα. Ο live techno performer είναι ένας από τους χιλιάδες νεαρούς Τούρκους που γυρίζουν την πλάτη στην πατρίδα τους για να εγκατασταθούν στη Γερμανία.
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε πέρυσι το αμερικανικό ινστιτούτο Habitat, σχεδόν το 50% των Τούρκων μεταξύ 18 και 29 ετών θέλουν να μετοικήσουν στο εξωτερικό, οι περισσότεροι από αυτούς στη Γερμανία. Το 2019 το ποσοστό ήταν 25%. Σε καμία άλλη χώρα του εξωτερικού οι γερμανικές διπλωματικές και προξενικές αρχές δεν επεξεργάστηκαν τόσες αιτήσεις για βίζα το 2023 όσο στην Τουρκία, αναφέρει το υπουργείο Εξωτερικών. Το γερμανικό υπουργείο δεν δημοσιεύει τον αριθμό των αιτήσεων, αλλά μόνο τον αριθμό των θεωρήσεων που εκδόθηκαν. Πέρσι εκδόθηκαν 46.000 βίζες και σχεδόν 200.000 θεωρήσεις για τον χώρο Σένγκεν. Σε αντίθεση με τις θεωρήσεις Σένγκεν, οι οποίες ισχύουν για 90 ημέρες, οι βίζες για τη Γερμανία εκδίδονται για παραμονή μεγαλύτερης διάρκειας. Σύμφωνα με το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών εκδόθηκαν επιπλέον 17.000 θεωρήσεις σε άτομα που επλήγησαν από τους σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου. Το ινστιτούτο Habitat ρώτησε τους νεαρούς Τούρκους για τις μεγαλύτερες ανησυχίες τους. Οι περισσότεροι ανέφεραν τον πληθωρισμό, ο οποίος τον Μάιο ήταν γύρω στο 75%.
Brain drain από την Τουρκία στο εξωτερικό
Για τον Μουσταφά Αϊντίν ο κύριος λόγος για τη μετανάστευση ήταν οι αυξανόμενες πιέσεις στον τομέα του πολιτισμού στην Κωνσταντινούπολη. “Το να κάνεις μουσική γινόταν όλο και πιο δύσκολο”. Ο μουσικός είναι μέλος του live techno ντουέτου Hiccup: “Ήθελα να μετακομίσω στο Βερολίνο,επειδή είναι η πατρίδα της μουσικής μας. Υπάρχει ζωντανή underground κουλτούρα στην Κωνσταντινούπολη. Όμως το κυβερνών AKP και ο πρόεδρος Ερντογάν επιβάλλει μια αυστηρή ισλαμική και συντηρητική πολιτική στον πολιτισμό”.
Η μαζική φυγή επιστημόνων που περνά σήμερα η Τουρκία είναι “εξαιρετικά ατυχής” για τη χώρα, λέει ο ερευνητής μετανάστευσης Μουράτ Ερντογάν. Οι βασικοί λόγοι για τη μετανάστευση είναι η οικονομική κρίση, η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η διαφθορά στον κρατικό τομέα. Σημείο καμπής για τη στροφή της Τουρκίας προς ένα πιο αυταρχικό κράτος θεωρούνται οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στο πάρκο Γκεζί το 2013, καθώς και οι βίαιες οι κρατικές αντιδράσεις στην απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.
62.000 Τούρκοι ζήτησαν άσυλο στη Γερμανία το 2023
Στην Τουρκία διατυπώνεται συχνά η κατηγορία ότι οι αιτήσεις για βίζα απορρίπτονται χωρίς λόγο ή ότι οι υπερβολικοί χρόνοι αναμονής αποτελούν συνειδητή τακτική. Γερμανικοί διπλωματικοί κύκλοι στην Τουρκία αποδίδουν τις καθυστερήσεις στην πανδημία του κορωνοϊού, αλλά και τις ελλείψεις προσωπικού στην έκδοση θεωρήσεων. Ακόμη μεγαλύτερη αύξηση από ό,τι στις αιτήσεις για βίζα καταγράφεται τα τελευταία χρόνια στις αιτήσεις ασύλου από Τούρκους. Σύμφωνα με το Βερολίνο το 2019 περίπου 11.000 άτομα με τουρκικό διαβατήριο υπέβαλαν αίτηση ασύλου στη Γερμανία.Το 2023 ο αριθμός αυτός εκτινάχθηκε στα 62.000, μια αύξηση της τάξης του 400%. Μόνο Σύροι υπέβαλαν περισσότερες αιτήσεις το 2023. Οι περισσότεροι αιτούντες από την Τουρκία είναι Κούρδοι, αναφέρει η γερμανική οργάνωση Pro Asyl. Η πλειονότητα των αιτήσεων ωστόσο απορρίπτεται. Το 2023 μόλις στο 13% των αιτούντων χορηγήθηκε άσυλο.
Η κατάσταση ήταν πολύ διαφορετική πριν από 20 χρόνια, λέει ο ερευνητής μετανάστευσης Μουράτ Ερντογάν. Το κυβερνών ΑΚΡ θεωρούνταν κινητήρια δύναμη για μια πιο φιλελεύθερη Τουρκία. “Τότε οι Τούρκοι του εξωτερικού επέστρεφαν από την Ευρώπη στην πατρίδα τους”. Ο μουσικός Μουσταφά Αϊντίν δεν αποκλείει πάντως ότι κάποτε θα επιστρέψει κι αυτός στην Τουρκία.