-|-
Η επανάληψη μιας ενεργειακής κρίσης ανάλογη αυτής που ζήσαμε το 2022 μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι η μεγαλύτερη ανησυχία της Αθήνας, ενώ εξελίσσεται η σύρραξη μεταξύ του Ισραήλ και Ιράν.
Κανείς σήμερα δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια τη διάρκεια αλλά και τις εξελίξεις στις Μέση Ανατολή. Προς το παρόν, τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου δηλώνουν ψύχραιμα. Από τις τιμές της ενέργειας, το πετρέλαιο Brent που καταναλώνει η Ελλάδα, βρέθηκε χθες στα 77,38 δολάρια το βαρέλι, ενώ ένα χρόνο πριν έφτανε τα 85,24 ευρώ. Συνεπώς, δεν θα πρέπει να αναμένονται σημαντικές αυξήσεις στα υγρά καύσιμα τις επόμενες εβδομάδες. Το μόνο που έχουν μετρήσει τα συνεργεία που κάνουν ελέγχους είναι κάποια λεπτά αύξησης στις τιμές της βενζίνης και του πετρελαίου κίνησης, που είναι αποτέλεσμα ίσως των ασφαλίστρων κινδύνου για τη μεταφορά του πετρελαίου.
Από την άλλη, η αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου στα 41,7 ευρώ ανά θερμική μεγαβατώρα, από 35 ευρώ που ήταν έναν μήνα νωρίτερα, παρότι συγκυριακή (λόγω πλήγματος ενός κοιτάσματος φυσικού αερίου του Ιράν) εκτόξευσε τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος. Θεωρείται όμως αν δεν έχουμε άλλα ακραία γεγονότα, πως αυτό θα εξομαλυνθεί το επόμενο διάστημα.
Στη μεγάλη εικόνα, οι αγορές αντιδρούν σε συγκυριακές καταστάσεις, αλλά γενικά τηρούν στάση αναμονής για κάποιες ουσιαστικές εξελίξεις, στο πεδίο της Μέσης Ανατολής.
Συνεπώς, το οικονομικό επιτελείο δεν έχει λόγους να ανησυχεί άμεσα για σοβαρές πληθωριστικές πιέσεις.
Το ακραίο σενάριο
Ακόμη και αν έχουμε κάποια ακραία εξέλιξη στη σύρραξη της Μέσης Ανατολής η οποία θα φέρει τις τιμές του πετρελαίου κοντά στα 130 δολάρια το βαρέλι και του φυσικού αερίου πάνω από τα 200 ευρώ ανά θερμική μεγαβατώρα τίποτα δεν θα θυμίζει την κατάσταση που ζήσαμε το 2022.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει από το 2023 έναν καθεστώς ανώτατης τιμής για το φυσικό αέριο που δεν θα φτάσει τις τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα στα προ τριετίας επίπεδα. Σε πρακτικό επίπεδο, η Ελλάδα και οι υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. θα ζητήσουν άμεσα από τις Βρυξέλλες την επαναφορά των επιδοτήσεων στο ρεύμα, ώστε να μετριάσουν τις αυξήσεις που θα έρθουν.
Επίσης η χώρα έχει από το 2022 ενισχυθεί πολύ δημοσιονομικά. Το 2024 κατάφερε να έχει πρωτογενές πλεόνασμα ρεκόρ που έφτασε τα 11,4 δισ. ευρώ και δημοσιονομικό πλεόνασμα 1,3% του ΑΕΠ μετά από 10ετίες. Συνεπώς, με την έγκριση της Κομισιόν και χωρίς να παραβαίνει τους δημοσιονομικούς κανόνες θα μπορούσε να προχωρήσει σε μέτρα ανακούφισης της ακρίβειας για όσο χρειαστεί.
Στον τομέα των επενδύσεων, η πτώση που θα καταγραφεί – πάντα στο ακραίο σενάριο – θα είναι σχετικά μικρή, αφού θα αφορά μόνο τις άμεσες ξένες επενδύσεις, με εξαίρεση αυτές που αφορούν την του real estate. Ωστόσο, η Ελλάδα έχει να υλοποιήσει για φέτος ένα τεράστιο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων ύψους 15 δισ. ευρώ, το οποίο θα διαδεχθεί ένα ακόμη μεγαλύτερο πρόγραμμα ύψους 17 δισ. ευρώ για το 2026. Συνεπώς το ακραίο σενάριο θα έχει σχετικά μικρή επίπτωση και στις επενδύσεις.
Οι εξαγωγές οι οποίες αναμένεται να πληγούν λόγω των δασμών Τραμπ αλλά και από την εντεινόμενη αβεβαιότητα που θα προκαλούσε μια νέα ενεργειακή κρίση, θα μπορούσαν να σωθούν ως ένα βαθμό με την ανακατεύθυνση τους σε άλλες αγορές αφού μεγάλο μέρος τους αφορά πια προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας (φάρμακα, χημικά, μηχανήματα).
Το μόνο μέγεθος που το πλήγμα δεν θα μπορεί να αναστραφεί είναι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το οποίο θα μεγαλώσει λόγω των τιμών ενέργειας, αν και στην παρούσα φάση μέρος της αύξησης θα μπορούσε να απαλειφθεί λόγω της υψηλής ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου.