Ο Κλάους Έμπερχαρντ είχε μια μάλλον ασυνήθιστη ιδέα όταν ήρθε αντιμέτωπος με το γεγονός ότι τα παιδιά του δεν ήθελαν να αναλάβουν την εταιρεία πληροφορικής Iteratec, που είχε δημιουργήσει. Αποφάσισε να μην την πουλήσει σε κάποιον επενδυτή. Αντ’ αυτού, πρότεινε στους υπαλλήλους του να αναλάβουν εκείνοι την εταιρεία.
“Δεν θα μπορούσα να κοιτάξω τον εαυτό μου στον καθρέφτη, αν πουλούσα την Iteratec μόνο για τα χρήματα”, λέει ο 65χρονος επιχειρηματίας στην DW. Η εταιρεία πληροφορικής με έδρα το Μόναχο ανήκει σήμερα σε συνεταιρισμό 350 μελών, που παλαιότερα εργάζονταν για τον γερμανό επιχειρηματία. Η εταιρεία παράγει λογισμικά για κολοσσούς όπως η BMW και η Deutsche Bahn.
Για σχεδόν το 70% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στη Γερμανία το ζήτημα της διαδοχής αποτελεί σήμερα κορυφαία πρόκληση, όπως δείχνει έκθεση της γερμανικής αναπτυξιακής τράπεζας KfW. Οι εν λόγω μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της γερμανικής οικονομίας. Πολλές από αυτές είναι οικογενειακές. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν είναι ότι οι ιδρυτές τους είναι άνω των 60 και επομένως σε ηλικία συνταξιοδότησης. Παραδοσιακά τα νεότερα μέλη της οικογένειας αναλάμβαναν το τιμόνι.
Φόροι και ενεργειακό κόστος δρουν αποτρεπτικά
Η “Κάρολιν”, η οποία μίλησε στην DW με τον όρο της ανωνυμίας, είναι πιθανή κληρονόμος της οικογενειακής εταιρείας τεχνολογίας στη νότια Γερμανία. Δηλώνει ιδιαίτερα ανήσυχη όταν σκέφτεται το μέλλον της επιχείρησης, που παράγει ηλεκτρονικά εξαρτήματα για λογαριασμό της Bosch. “Οι πελάτες μας γνωρίζουν πολύ καλά ότι η γερμανική τεχνολογία έχει πλέον απολέσει τη μοναδικότητά της”, λέει η 25χρονη, προσθέτοντας ότι παρόμοια προϊόντα θα μπορούσαν να παραχθούν “πολύ φθηνότερα” στην Κίνα.
Σύμφωνα με μελέτη του οικονομικού ινστιτούτου του Μονάχου Ifo, πάνω από το 40% των οικογενειακών επιχειρήσεων που συμμετείχαν σε σχετική έρευνα δεν έχουν βρει διάδοχο μέσα από την οικογένειά τους.
Ως ειδικός σε θέματα διαδοχής επιχειρήσεων στη Γερμανική Ένωση Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων (DMB), ο Μπένγιαμιν Σόφερ συμβουλεύει επιχειρήσεις σχετικά με τον τρόπο οργάνωσης της διαδοχής των ιδιοκτητών. “Το επιχειρηματικό περιβάλλον στη Γερμανία έχει γίνει λιγότερο ελκυστικό για τους νέους επικεφαλής επιχειρήσεων”, λέει στη DW, δίνοντας ως παράδειγμα τους υψηλούς εταιρικούς φόρους, το αυξανόμενο ενεργειακό κόστος και τη φθίνουσα ανταγωνιστικότητα.
Τους αποθαρρύνουν τα ρίσκα
Η οικογένεια του 29χρονου “Μόριτς”, ο οποίος επίσης επέλεξε να παραμείνει ανώνυμος, ασχολείται με την κατασκευή επίπλων για περισσότερα από 300 χρόνια. Αλλά σε αντίθεση με τον πατέρα και τον παππού του ο “Μόριτς” δεν ενθαρρύνθηκε από την οικογένειά του να αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση. Έτσι σπούδασε και ταξίδεψε σε διάφορες χώρες του κόσμου. Τώρα που ο θείος του προτίθεται να αποχωρήσει από τη διεύθυνση, η οικογένεια βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα πρόβλημα: Ο 29χρονος δεν έχει τις δεξιότητες και τα προσόντα που απαιτούνται για να αναλάβει την εταιρεία ακόμα κι αν το επιθυμούσε.
Η “Κάρολιν”, πιθανή κληρονόμος του κατασκευαστή εξαρτημάτων αυτοκινήτων έξω από την Στουτγάρδη, λέει ότι αν οι κίνδυνοι ήταν μικρότεροι ίσως να το ξανασκεπτόταν: “Αν αισθανόμουν ότι τα ρίσκα ήταν λιγότερα και όχι τόσο επικίνδυνα, θα αναλάμβανα την επιχείρηση”.
Ούτε ο “Μόριτς” δηλώνει ριζικά αντίθετος στη ανάληψη της οικογενειακής επιχείρησης. “Το πρόβλημα είναι ότι θα χρειαζόμουν τουλάχιστον επτά χρόνια για να μάθω το επάγγελμα του ξυλουργού και μετά θα έπρεπε να κάνω ένα δίπλωμα”, λέει. Αλλά στη συνέχεια προσθέτει: “Όμως ποτέ δεν είναι αργά”.