Η ευρωπαϊκή άμυνα, η ασφάλεια της Ευρώπης και οι σχέσεις Ε.Ε. – ΗΠΑ μετά την ορκωμοσία του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ θα βρεθούν στο επίκεντρο της άτυπης Συνόδου Κορυφής σήμερα στις Βρυξέλλες.
Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Ε.Ε. θα συναντηθούν σήμερα στο Palais d’ Egmont υπό τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα. Στο γεύμα με τους 27 ηγέτες της Ευρώπης έχει προσκληθεί να συμμετέχει ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε.
Στις εργασίες της Συνόδου θα συμμετάσχει για πρώτη φορά μετά το Brexit και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ. Είναι η πρώτη φορά που οι 27 ηγέτες συναντιούνται για να συζητήσουν αποκλειστικά το θέμα της ευρωπαϊκής άμυνας.
Στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής δεν θα υπάρξουν αποφάσεις, μόνο κατευθύνσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στην Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ που καλούνται να παρουσιάσουν νέα «Λευκή Βίβλο» για την ευρωπαϊκή άμυνα περί τα μέσα Μαρτίου. Στο θέμα της άμυνας θα επανέλθει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου. Η συζήτηση των ευρωπαίων ηγετών για την άμυνα θα επικεντρωθεί σε τρία βασικά ερωτήματα: στην ενίσχυση των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων κατά προτεραιότητα και με συνεργατικό τρόπο, σε νέες πηγές χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών πόρων και της κινητοποίησης ιδιωτικής χρηματοδότησης, και στην ενίσχυση και εμβάθυνση των εταιρικών σχέσεων.
«Όλοι αναγνωρίζουν ότι οι δαπάνες για την άμυνα πρέπει να αυξηθούν – είναι αναπόφευκτο», εξήγησε ευρωπαίος διπλωμάτης, «το ζήτημα είναι να κατανοήσουμε πώς, σε ποιους τομείς και ποιον δρόμο θα πρέπει να ακολουθήσουμε».
Τι θα προτείνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης
Ο πρωθυπουργός προσέρχεται στη συζήτηση των Ευρωπαίων ηγετών για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας με πρόταση δύο σημείων. Το ένα αφορά την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και το δεύτερο την χρηματοδότησή της πέρα από τους εθνικούς προϋπολογισμούς.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εισηγείται τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού εργαλείου ύψους 100 δισ. ευρώ, το οποίο θα μπορεί να χρηματοδοτήσει τις απαιτήσεις της συλλογικής ευρωπαϊκής ασφάλειας πέρα από τους εθνικούς προϋπολογισμούς, στα πρότυπα της θετικής εμπειρίας του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).
Ταυτόχρονα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προτείνει αυξημένη ευελιξία στους δημοσιονομικούς κανόνες ώστε να δοθεί δημοσιονομικός χώρος στα κράτη-μέλη για τις επενδύσεις στην άμυνα. Η εξαίρεση δηλαδή των επενδύσεων στην άμυνα από τους δημοσιονομικούς στόχους, να γίνεται εκ των προτέρων και όχι εκ των υστέρων όπως ισχύει με το τρέχον δημοσιονομικό πλαίσιο, σύμφωνα με το οποίο οι δαπάνες για αμυντικές επενδύσεις μπορούν να εξαιρούνται όταν εκκινεί η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος έναντι μιας χώρας.
Κάτι τέτοιο θα αύξανε τον δημοσιονομικό χώρο στα κράτη-μέλη που επιθυμούν να επενδύσουν στην άμυνα, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική τους αξιοπιστία.
Η συζήτηση για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας ενόψει των προτάσεων που αναμένεται να καταθέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα μέσα Μαρτίου, πραγματοποιείται σε ένα νέο τοπίο, όπου η μεγαλύτερη πρόκληση για την Ευρώπη είναι να αναζητήσει ενιαία στάση και τρόπους εποικοδομητικής συνεργασίας με τη νέα αμερικανική διοίκηση, ενώ με αφορμή τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, έχει ανοίξει η συζήτηση για την αύξηση των αμυντικών δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Στο γεύμα του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα συζητηθεί η συνεργασία Ε.Ε.- ΝΑΤΟ με τη συμμετοχή του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, ενώ στο δείπνο των 27 θα συμμετάσχει ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ – καθώς συζητούνται οι σχέσεις Ε.Ε.-Ηνωμένου Βασιλείου στην ασφάλεια και την άμυνα.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά στη συζήτηση για την αναγκαιότητα μιας ισχυρής ευρωπαϊκής άμυνας, καθώς ήδη οι αμυντικές δαπάνες της ξεπερνούν το 3% του ΑΕΠ, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι από τους πρώτους ευρωπαίους ηγέτες που έχουν υποστηρίξει την στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης και την ανάγκη για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας εν μέσω πολλαπλών προκλήσεων.
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Μάιο ο πρωθυπουργός – από κοινού με τον Πολωνό ομόλογό του Ντόναλντ Τουσκ – με επιστολή προς την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν , είχε προτείνει την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας με ένα εγχείρημα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, μια ευρωπαϊκή αντιαεροπορική ασπίδα που θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί με κοινοτικούς πόρους.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν επίσης ανάμεσα στους 19 ηγέτες της Ε.Ε που – με πρωτοβουλία της Φινλανδίας- υπέγραψαν την επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για αύξηση της χρηματοδότησης για την ευρωπαϊκή άμυνα.