Του Κώστα Κατίκου
Αδήλωτη εργασία και ψηφιακή κάρτα συγκέντρωσαν το 50% των προστίμων που επιβλήθηκαν στο πρώτο τρίμηνο του 2025 για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας. Μόνο για αυτές τις δύο παραβάσεις επιβλήθηκαν κυρώσεις ύψους 4,5 εκατ. ευρώ, όταν για το σύνολο των εργασιακών παραβάσεων τα πρόστιμα ανήλθαν σε 8,8 εκατ. ευρώ και μαζί με τις παραβάσεις για την υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία, έφτασαν στα 10,3 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τα τελευταία στοιχεία των ελέγχων που δημοσιοποίησε η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας, στο διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου 2025:
1.Διενερήθηκαν 18.177 έλεγχοι
2.Επιβλήθηκαν 4.059 κυρώσεις.
3.Το ύψος των προστίμων για τις παραβάσεις που εντοπίστηκαν ανήλθε σε 10,3 εκατ. ευρώ, με το ποσοστό της παραβατικότητας (σ.σ: κυρώσεις προς διενεργηθέντες ελέγχους) να διαμορφώνεται στο 22,3%.
Τα στοιχεία ανά είδος παράβασης είναι τα εξής:
*Αδήλωτη εργασία: Εντοπίστηκαν 228 παραβάσεις και επιβλήθηκαν πρόστιμα ύψους 2,5 εκατ. ευρώ.
*Ψηφιακή κάρτα εργασίας: Εντοπίστηκαν 580 παραβάσεις για τη μη καταγραφή του χρόνου εργασίας με το σύστημα της ψηφιακής κάρτας και επιβλήθηκαν πρόστιμα ύψους 1,9 εκατ. ευρώ.
*Πίνακες προσωπικού (σ.σ.: σκιώδης αδήλωτη εργασία): Εντοπίστηκαν 816 παραβάσεις και επιβλήθηκαν πρόστιμα ύψους 1,9 εκατ. ευρώ.
*Απλήρωτοι μισθοί: Εντοπίστηκαν 335 παραβάσεις και επιβλήθηκαν πρόστιμα ύψους 723.500 ευρώ.
Από την ανάλυση των στοιχείων προκαλεί προβληματισμό το γεγονός ότι η υποχρεωτική εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας σε όλες σχεδόν τις επιχειρήσεις από τα σούπερ μάρκετ και τις τράπεζες μέχρι τη βιομηχανία, και το λιανεμπόριο, μείωσε τις παραβάσεις ως προς την καταγραφή των υπερωριών, αλλά δεν κατέστη δυνατός ο πλήρης έλεγχος της αδήλωτης εργασίας. Ο λόγος που η αδήλωτη εργασία εξακολουθεί να αποτελεί την πρώτη και με διαφορά παράβαση που καταγράφουν οι επιθεωρητές εργασίας στους ελέγχους τους είναι γιατί πολλές μικρές επιχειρήσεις που δεν έχουν μόνιμο προσωπικό αλλά περιστασιακά απασχολούμενους, είτε δεν χρησιμοποιούν την κάρτα εργασίας, επειδή ανήκουν σε ΚΑΔ χωρίς μόνιμο προσωπικό είτε τη χρησιμοποιούν εφόσον έχουν εργαζόμενους, καταστρατηγώντας τους κανόνες.
Τα οφέλη που προέκυψαν πάντως από την ψηφιακή κάρτα είναι πολύ μεγαλύτερα παρά τις παραβάσεις, καθώς για πρώτη φορά αποκαλύφθηκαν οι αδήλωτες υπερωρίες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, στους κλάδους εφαρμογής της ψηφιακής κάρτας δηλώθηκαν 815.000 περισσότερες υπερωρίες σε σύγκριση με αυτές που καταγράφονταν πριν την ψηφιακή κάρτα.
Ενδεικτικά, οι καταγεγραμμένες υπερωρίες αυξήθηκαν:
•Στα σούπερ μάρκετ κατά 60%.
•Στις τράπεζες κατά 38,3%.
•Στις εταιρείες security κατά 27,8%.
•Στη βιομηχανία κατά 34,3%.
•Στο λιανεμπόριο κατά 28,1%
Το ενδιαφέρον μετατοπίζεται τώρα στον τουρισμό και την εστίαση, όπου η ψηφιακή κάρτα εφαρμόζεται υποχρεωτικά από την 1η Μαρτίου. Ένα μέρος των παραβάσεων για την ψηφιακή κάρτα ενδέχεται να περιλαμβάνει και την εστίαση αν και ειδικά για τον πρώτο μήνα εφαρμογής του μέτρου υπήρξαν συστάσεις και όχι ποινές.
Καθώς όμως πλησιάζει η καλοκαιρινή σεζόν, τα αποτελέσματα των ελέγχων από τον Απρίλιο και μετά θα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς θα αποτυπώνουν και το βαθμό συμμόρφωσης των επιχειρήσεων εστίασης και τουρισμού στην εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας.