Της Βίκυς Κουρλιμπίνη
Σε ακόμη 14 περιοχές της Αθήνας είναι πιθανό να ισχύσει η απαγόρευση έκδοσης νέου Αριθμού Μητρώου Ακινήτου (ΑΜΑ) για βραχυχρόνιες μισθώσεις.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας σε ημερίδα με θέμα “Τουρισμός: Πραγματικά προβλήματα και μύθοι” που συνδιοργάνωσαν χθες ο δήμος Αθηναίων και το Δίκτυο για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη “πέρσι εκπονήσαμε μια μελέτη Φέρουσας Τουριστικής Ικανότητας της Αθήνας και κάναμε μια πολύ αναλυτική δουλειά, πριν δημιουργηθεί το πρόβλημα, με σκοπό να παγώσει το Airbnb σε 17 κορεσμένες περιοχές. Παρακολουθούμε και άλλες 14 (σ.σ. περιοχές) και είναι πολύ πιθανό η Κυβέρνηση να παγώσει και εκεί τη βραχυχρόνια μίσθωση”.
“Η Αθήνα πραγματικά είναι μια τουριστική έκρηξη. Παλιότερα ήταν στάση για ένα νησί, όμως πλέον έχουμε κάθε χρόνο δύο εκατομμύρια περισσότερους επισκέπτες. Πέρσι είχαμε οκτώ εκατομμύρια επισκέπτες και φέτος θα προσεγγίσουμε τα δέκα. Είναι πολλοί; Σε σχέση με το Άμστερνταμ και στη Βαρκελώνη όχι, αλλά εμείς εδώ δεν έχουμε ούτε τις δομές, ούτε τις υποδομές” τόνισε.
Υπενθυμίζεται πως από την 1η Ιανουαρίου 2025 απαγορεύεται η έκδοση ΑΜΑ σε τρεις κεντρικές περιοχές της πόλης, τα 1ο, 2ο και 3ο Δημοτικά Διαμερίσματα, ενώ το “μπλόκο” θα ισχύσει και το 2026.
Στο 1ο Δημοτικό Διαμέρισμα περιλαμβάνονται οι περιοχές Πλάκα, Κολωνάκι, Κουκάκι, Σύνταγμα, Ομόνοια, Μοναστηράκι, Εξάρχεια, Ιλίσια και Νεάπολη. Στο 2ο εντάσσονται το Μετς, ο Νέος Κόσμος, ο Άγιος Αρτέμιος και το Παγκράτι, ενώ στο 3ο Δημοτικό Διαμέρισμα ανήκουν οι περιοχές Βοτανικός, Μεταξουργείο, Γκάζι, Πετράλωνα και Ρουφ.
“Θέλουμε τον τουρισμό, αλλά θέλουμε το βιώσιμο τουρισμό”, είπε, επισημαίνοντας τη ραγδαία αύξηση των ενοικίων και την κοινωνική πίεση που προκαλείται από τη βραχυχρόνια μίσθωση.
Σημειώνεται πως από τη μελέτη Φέρουσας Τουριστικής Ικανότητας του προορισμού της Αθήνας, την οποία διενήργησε ο δήμος Αθηναίων μέσω της Αναπτυξιακής Αθήνας Α.Ε. είχε προκύψει ότι η πρωτεύουσα, αν και δε χαρακτηρίζεται ως πόλη με υπερτουρισμό, παρουσιάζει μια “τουριστική ευθραυστότητα” και μια ευαισθησία στην πίεση των υποδομών της από την άνοδο του τουρισμού τα τελευταία χρόνια. Συγκεκριμένα, εντόπιζε χωρικές υπερ-συγκεντρώσεις σε συγκεκριμένες κορεσμένες γειτονιές του κέντρου της πόλης (Εμπορικό κέντρο, Μοναστηράκι – Πλάκα, Ψυρρή – Κουμουνδούρου, Μακρυγιάννη) στις οποίες παρατηρούνται διαχρονικά σημαντικές πιέσεις από μόνιμους κατοίκους και επισκέπτες/τουρίστες, καθώς και υψηλές καταναλώσεις σε νερό, ενέργεια και απορρίμματα.
Την ίδια στιγμή, τα οικονομικά οφέλη δεν επιστρέφουν στις τοπικές κοινωνίες, είπε ο δήμαρχος Αθηναίων. “Από το τέλος ανθεκτικότητας, από τα 15 ευρώ την ημέρα για παράδειγμα, στους δήμους δεν αποδίδεται τίποτα”, είπε, προσθέτοντας πως και το τέλος παρεπιδημούντων έχει μειωθεί σημαντικά — από 2% πριν την κρίση, σε μόλις 0,75% σήμερα. “Κάθε επισκέπτης αφήνει στο Δήμο της Αθήνας μόλις μισό ευρώ. Αυτό πρέπει να αλλάξει, αν θέλουμε να ενισχύσουμε την ποιότητα”, τόνισε.
Προβληματισμός και προτάσεις για ένα βιώσιμο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης
Στην εκδήλωση του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση, με θέμα “Τουρισμός: Πραγματικά προβλήματα και μύθοι”, εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης και ειδικοί του κλάδου ανέλυσαν τις προκλήσεις του υπερτουρισμού και τις προϋποθέσεις για μια βιώσιμη μετάβαση.
Η πρόεδρος του Δικτύου, πρώην Επίτροπος ΕΕ και πρ. υπουργός Άννα Διαμαντοπούλου, έθεσε το ζήτημα της ενεργού συμμετοχής των πολιτών στη συζήτηση για τον τουρισμό, αλλά και της ανάγκης για ψηφιακή αναβάθμιση των πόλεων. “Πώς μπορεί ένας δήμος να κάνει επαναστατική αλλαγή στον τουρισμό χωρίς πόρους και σύγχρονες υποδομές;” αναρωτήθηκε, τονίζοντας τη σημασία της κυβερνοασφάλειας και της εκπαίδευσης στις νέες απαιτήσεις του κλάδου.
Ο γενικός διευθυντής του ΙΝΣΕΤΕ, Ηλίας Κικίλιας, υπογράμμισε ότι το πραγματικό πλεονέκτημα της χώρας είναι “η φιλοξενία και οι εργαζόμενοι του τουρισμού”. Παρουσίασε στοιχεία που δείχνουν θετική πορεία της Αττικής, από 34 εκατ. διανυκτερεύσεις το 2019 σε 48 εκατ. το 2024, αλλά και τον κίνδυνο “τουριστικής ευθραστότητας” λόγω έλλειψης εθνικής στρατηγικής.
Στο δεύτερο πάνελ, με θέμα “Πρακτικές και εμπειρίες από Δήμους που προσπαθούν να αλλάξουν το μοντέλο του τουρισμού”, ο δήμαρχος Πλατανιά Κρήτης Ιωάννης Μαλανδράκης είπε πως “ο τουρισμός πρέπει να προσφέρει επιλογές πέρα από τον ήλιο και τη θάλασσα” και πως, ενώ υπάρχουν εργαλεία για την αντιμετώπιση προβλημάτων, συχνά λείπει η βούληση και η λήψη αποφάσεων.
Η δήμαρχος Σίφνου Μαρία Ναδάλη αναφέρθηκε στην ανάγκη προστασίας της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας του νησιού και της βιώσιμης ανάπτυξης με βάση τη γαστρονομία και την αγγειοπλαστική. “Η οργάνωση δεν μπορεί να γίνεται μόνο από τον Δήμο — χρειαζόμαστε συνεργασίες και σχέδιο”, υπογράμμισε. Τονίζεται πως ο δήμος έχει λάβει μέτρα για τον περιορισμό των νέων κολυμβητικών δεξαμενών.
Ο Χρήστος Δουλδερίδης, πρώην δήμαρχος Ιξέλ και πρώην Υπουργός Τουρισμού της Περιφέρειας Βρυξελλών, αναφέρθηκε στις προκλήσεις που αντιμετώπισαν οι Βρυξέλλες προκειμένου να εξισορροπήσουν τη ραγδαία ανάπτυξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης με τις ανάγκες της κατοικίας. Όπως τόνισε, η πόλη ήδη αντιμετώπιζε σοβαρό στεγαστικό πρόβλημα, καθώς το κόστος στέγασης ήταν ιδιαίτερα υψηλό, ενώ υπήρχαν πολλά εγκαταλελειμμένα κτίρια που επιδείνωναν την κατάσταση.
Για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα, θεσπίστηκε νόμος που καθιστά παράβαση την εγκατάλειψη κτιρίου, προβλέποντας την επιβολή προστίμου στους ιδιοκτήτες. Παράλληλα, ο κ. Δουλδερίδης υπογράμμισε την ανάγκη για αυστηρούς ελέγχους στις παράνομες βραχυχρόνιες μισθώσεις και για επαρκές προσωπικό, ώστε οι έλεγχοι να πραγματοποιούνται αποτελεσματικά και με συνέπεια.
Τέλος, ο Jose Antonio Donaire, αντιδήμαρχος Βαρκελώνης για τη Διαχείριση του Αειφόρου Τουρισμού, περιέγραψε τη δύσκολη ισορροπία που προσπαθεί να επιτύχει η πόλη απέναντι στον υπερτουρισμό. Όπως ανέφερε, η Βαρκελώνη αντιμετωπίζει τρία βασικά προβλήματα: τον τεράστιο όγκο επισκεπτών, που ξεπερνά τους 60 εκατομμύρια ετησίως, τη συγκέντρωση του τουρισμού σε ελάχιστες περιοχές (καθώς δύο μόνο συνοικίες προσελκύουν τη συντριπτική πλειονότητα των επισκεπτών) και, τέλος, το συναίσθημα των κατοίκων ότι η πόλη δεν τους ανήκει πλέον. Η πόλη δεν εκδίδει καινούργιες άδειες για βραχυχρόνιες ενοικιάσεις από το 2017, ενώ προωθείται η μείωση του αριθμού των τουριστών σε συγκεκριμένες περιοχές και η παροχή κινήτρων σε κατοίκους να ανοίξουν επιχειρήσεις (όπως π.χ. βιβλιοπωλείο αντί σουβενίρ) κοντά σε τουριστικά αξιοθέατα ή να δημιουργηθούν παιδικές χαρές στο τουριστικό κέντρο.
