Απαντήσεις σε ένα ρητορικό ερώτημα με αφορμή την εντυπωσιακή προσέλευση στο αφιέρωμα της Ριβιέρας.

Και λοιπόν, είναι κακό να γεμίζει ένα θερινό ο Ταρκόφσκι;

Απαντήσεις σε ένα ρητορικό ερώτημα με αφορμή την εντυπωσιακή προσέλευση στο αφιέρωμα της Ριβιέρας.

Εάν δε με απατά εντελώς η μνήμη μου, η τελευταία φορά που έγινε στην Αθήνα ένα αφιέρωμα στο έργο του Αντρέι Ταρκόφσκι, σκηνοθέτη συνώνυμου με το ποιητικό (και ακαδημαϊκό) σινεμά, ήταν στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος το Φεβρουάριο του 2015, δηλαδή σχεδόν πριν από δέκα χρόνια. Στο ενδιάμεσο, φυσικά, δεν έλειψαν οι περιστασιακές προβολές των αριστουργημάτων του, αλλά ούτε και οι επανεκδόσεις τους, με πρόσφατη την παρουσίαση του “Στάλκερ” στο πλαίσιο του Fundamentals of Cinema και την επανακυκλοφορία της “Θυσίας”. Υπό αυτήν την έννοια, το να γίνουν περιζήτητα τα εισιτήρια για κάποια από τις μέρες του αφιερώματος στον Ταρκόφσκι που διοργάνωσε το θερινό σινεμά Ριβιέρα, μάλιστα τέλη Αυγούστου, προτού καν ξεκινήσει, ήταν κάθε άλλο παρά αυτονόητο.

Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους: από τις 29/8 μέχρι και την 1/9, μόλις τέσσερις προβολές προσέλκυσαν 1223 θεατές στον κινηματογράφο της Βαλτετσίου. Πρόκειται για μέσο όρο προσέλευσης καλύτερο από πολλές από τις πρεμιέρες της τρέχουσας εβδομάδας. Αυτονόητα, οι υπόλοιπες προβολές είναι ήδη sold out, με λιγοστά εισιτήρια να πωλούνται καθημερινά στο ταμείο για όσους δεν πρόλαβαν τη ψηφιακή προπώληση. Ούτε οι Oasis τέτοια πρεμούρα… Ωστόσο, άραγε εξηγείται κάπως η παραπάνω θεαματική ανταπόκριση του κόσμου, καλοκαιριάτικα, για ταινίες που κιόλας, κακά τα ψέματα, κουβαλούν τη ρετσινιά του διανοουμενίστικου, αργού και εγκεφαλικού;

Ο γράφων απαντά έχοντας πίστη στην αφέλειά του και κρίνοντας από όσα διαπίστωσε παρακολουθώντας τον “Καθρέφτη” το βράδυ της Δευτέρας. Αφενός, μέρος της επιτυχίας πιστώνεται στην ευρύτερη αναβίωσης της δημοφιλίας των θερινών μετά την πανδημία. Ειδικά δε η Ριβιέρα, μπορεί να υπερηφανεύεται πως την τελευταία τετραετία πέτυχε την ιδανική ισορροπία μεταξύ ενός ποιοτικού προγραμματισμού και της φιλοξενίας ξεχωριστών events (Midnight Express, Μεγάλες Δευτέρες), συνδυασμός που παγίωσε την εμπιστοσύνη του κοινού προς του τίτλους που θα δει στη μαρκίζα της. Προσθέστε εδώ και τη στρατηγική τοποθεσία που την ωφελεί διαχρονικά. Αφετέρου, στην εποχή του streaming και της οικιακής ψυχαγωγίας, σημαντική μερίδα θεατών δεν έχει παρακολουθήσει αυτά τα φιλμ σε κινηματογράφο, έτσι η κάθοδος στα Εξάρχεια για μια εγγυημένα ποιοτική προβολή στο μεταίχμιο μεταξύ διακοπών – επιστροφής στη δουλειά, φάνταζε ιδανική. Είναι ενδεικτικό πως, εκτός από την ερώτηση “παίζει κανά εισιτήριο για Ταρκόφσκι;”, την τελευταία εβδομάδα στη “σοσιαλμιντιακή” και φιλική φούσκα μου, τουλάχιστον, πολλοί ομολογούσαν ότι εάν δεν προέκυπτε η ευκαιρία για κινηματογραφική θέαση, πιθανότατα να μην έβλεπαν ποτέ αυτές τις ταινίες στο σπίτι. Εξ ου και τα sold outs, λοιπόν με κάθε λογής ανθρωπότυπο να δίνει το “παρών”. Παρεμπιπτόντως, αυτές είναι οι πιο ωραίες συνθήκες προβολής, με κοινό “τουρλού”, φασαίους, ψαγμένους, άκυρους, βετεράνους, γνωστούς αγνώστους, τη μορφή Ζυράννα Ζατέλη, αυτούς που κάνουν στόρι την ώρα της προβολής, όσους μασουλάνε, όσους πίνουν, καπνίζουν, γενικώς όσους απολαμβάνουν το εδώ και το τώρα του σινεμά. Με σεβασμό πάντα.

Κλείνοντας, μια τελευταία πρατήρηση – σινεφιλική παράκληση. Ανέκαθεν, για ιστορικούς, πρακτικούς, συναισθηματικούς και πολλούς ακόμα λόγους, οι κουβέντες γύρω από τα σινεμά της πόλης, καλώς ή κακώς, ανακυκλώνονται γύρω από το κέντρο της Αθήνας. Αυτό δε σημαίνει πως σε άλλες γειτονιές της πόλης δεν υπάρχουν αντίστοιχα παραδείγματα επιτυχίας. Εκείνο, ωστόσο, που σίγουρα λείπει, είναι η φρέσκια, δημιουργική και συνδεδεμένη με την επικαιρότητα, επιμέλεια κινηματογραφικού προγράμματος. Είναι αλήθεια ότι η σύγχρονη παραγωγή σε σημαντικό βαθμό υποχρεώνει διανομείς και αιθουσάρχες να ακολουθούν είτε τους ρυθμούς των αμερικανικών στούντιο είτε την πληθωρικότητα της ευρωπαϊκής αγοράς. Αλλά παράλληλα, η σκοτεινή αίθουσα παραμένει ισχυρό δέλεαρ για να την επισκεφτεί κάποιος. Γιατί μόνο εκεί, στα αλήθεια, θα απολαύσει κανείς μια ταινία στο έπακρο. Για παράδειγμα, είναι παράξενο που εκτός από το Athens Open Air Film Festival, ούτε ένα σινεμά δε σκέφτηκε να διοργανώσει μία, έστω, προβολή στη μνήμη της ασύγκριτης Τζίνα Ρόουλαντς. Φυσικά, με ένα κάποιο αφιέρωμα ή μεμονωμένο event ούτε επανεφεύρεται ο τροχός ούτε θα λυθούν ως δια μαγείας τα προβλήματα των αιθουσών. Σίγουρα, όμως, είναι μια αρχή.