Του Κώστα Κατίκου
Αλλαγές στην έναρξη και τη λήξη ασφάλισης στον ΕΦΚΑ για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους επιστήμονες και τους αγρότες, με κατάργηση δικαιολογητικών αλλά και με παγίδες που μπορεί να φέρουν στους ασφαλισμένους υψηλότερες εισφορές, προβλέπει ο νέος ασφαλιστικός νόμος.
Το βασικό κριτήριο για την έναρξη και τη λήξη της ασφάλισης θα είναι ο χρόνος έναρξης εργασιών ή δραστηριότητας στην Εφορία, ο χρόνος μεταβολής δραστηριότητας ή εργασιών και αντίστοιχα ο χρόνος λήξης τους στην Εφορία.
Από τη νέα διαδικασία καταργείται οποιαδήποτε υποχρέωση απογραφικής δήλωσης στον e-ΕΦΚΑ (“προεγγραφής”) ή προσκόμισης οποιουδήποτε εγγράφου, βεβαίωσης ή ασφαλιστικής ενημερότητας του e-ΕΦΚΑ, ως δικαιολογητικού για έναρξη ή μεταβολή εργασιών στην Εφορία.
Για κάθε στάδιο, η Εφορία θα ενημερώνει όχι μόνον τον ασφαλισμένο αλλά και τον ΕΦΚΑ, έτσι ώστε σε περιπτώσεις που ο ασφαλισμένος δεν υποβάλλει σχετική αίτηση, η έναρξη της ασφάλισής του να γίνεται αυτεπάγγελμα από τον ΕΦΚΑ. Εδώ είναι που μπορεί ο ασφαλισμένος να καταταγεί στην 2η κατηγορία εισφορών αντί της 1ης που επιλέγουν οι περισσότεροι. Ωστόσο, στη συνέχεια μπορεί να προσκομίσει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και να επιλέξει την 1η κατηγορία.
Οι αλλαγές περιλαμβάνονται στο άρθρο 135 του νέου νόμου, το οποίο τροποποιεί το άρθρο 39 του νόμου 4387/2016, και προβλέπει τα εξής:
1. Οι μη μισθωτοί, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενοι και αγρότες, που αναλαμβάνουν απασχόληση ή αποκτούν ιδιότητα υπακτέα στον ΕΦΚΑ, για την οποία απαιτείται έναρξη εργασιών στην Εφορία, υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ από την πρώτη ημέρα του μήνα έναρξης ή μεταβολής εργασιών στην Εφορία. Η ασφάλιση λήγει υποχρεωτικά την τελευταία ημέρα του μήνα διακοπής της δραστηριότητά τους στην Εφορία.
2. Η εγγραφή στον e-ΕΦΚΑ διενεργείται μετά από την έναρξη ή μεταβολή εργασιών στην Εφορία, με αίτηση του υπόχρεου. Σε περίπτωση μη υποβολής αίτησης, η εγγραφή γίνεται αυτεπάγγελτα από τον ΕΦΚΑ, κατόπιν ενημέρωσης από την Εφορία. Η λήξη της ασφάλισης ολοκληρώνεται με τη διακοπή όλων των ασφαλιστέων δραστηριοτήτων στην Εφορία κατόπιν αίτησης του ασφαλισμένου.
3. Η αίτηση εγγραφής – ασφάλισης υποβάλλεται ηλεκτρονικά ή με φυσική παρουσία του ενδιαφερόμενου στον ΕΦΚΑ μέχρι το πρώτο 10ήμερο του επόμενου μήνα από την έναρξη ή τη μεταβολή εργασιών στην Εφορία. Το ίδιο ισχύει για την αίτηση λήξης της ασφάλισης καθώς και αυτή θα υποβάλλεται ηλεκτρονικά ή με φυσική παρουσία στον e-ΕΦΚΑ μέχρι τη δέκατη (10η) ημέρα του επόμενου μήνα από τη διακοπή εργασιών στην Εφορία.
4. Ο e-ΕΦΚΑ αντλεί μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης και διασταυρώνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία που είναι διαθέσιμα στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης.
5. Σε περίπτωση που ο υπόχρεος σε έναρξη ασφάλισης δεν υποβάλλει εμπρόθεσμα την αίτηση εγγραφής, ο ΕΦΚΑ προβαίνει σε αυτεπάγγελτη εγγραφή και ασφάλισή του ως εξής: α) Αν τα διαθέσιμα στοιχεία, και ιδίως ο Κωδικός Αριθμός Δραστηριότητας (Κ.Α.Δ.) που δηλώθηκε στην Εφορία, επαρκούν για την υπαγωγή του στην ασφάλιση, ο υπόχρεος ασφαλίζεται και καταβάλλει τις ασφαλιστικές εισφορές που προβλέπονται στην 1η ασφαλιστική κατηγορία κατά περίπτωση (ελευθέρων επαγγελματιών ή αγροτών).
β) Αν τα διαθέσιμα στοιχεία δεν επαρκούν για την υπαγωγή στην ασφάλιση, ο υπόχρεος ασφαλίζεται στον πρώην Οργανισμό Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (Ο.Α.Ε.Ε.), κατατασσόμενος στη 2η ασφαλιστική κατηγορία. Ο ασφαλισμένος δύναται με την προσκόμιση στοιχείων στον e-ΕΦΚΑ να ζητήσει την αναδρομική διόρθωση της υπαγωγής στην ασφάλιση, επιλέγοντας χαμηλότερη κατηγορία. Αν ο μη μισθωτός ασφαλισμένος του e-ΕΦΚΑ δεν υποβάλει αίτηση για λήξη της ασφάλισης ή την υποβάλει εκπρόθεσμα, το αρμόδιο ασφαλιστικό όργανο του e-ΕΦΚΑ προβαίνει σε αυτεπάγγελτη λήξη ασφάλισης σύμφωνα με τα στοιχεία που αντλούνται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων.
Περαιτέρω λεπτομέρειες για την εφαρμογή της διάταξης θα καθοριστούν με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.