Του Νίκου Ρουσάνογλου
“Χειρόφρενο” έχει σηκώσει η αγορά κατοικίας το τελευταίο διάστημα, σε ό,τι αφορά τις αγοραπωλησίες, καθώς η πλειοψηφία των ενδιαφερόμενων αγοραστών τηρούν στάση αναμονής, ενόψει της ανακοίνωσης των δικαιούχων και των επιλέξιμων ακινήτων του νέου κύκλου του προγράμματος “Σπίτι Μου”. Αντίστοιχα και οι πωλητές έχουν σπεύσει ήδη να “τσιμπήσουν” τις ζητούμενες τιμές, παρότι η ζήτηση είναι παγωμένη αυτήν την περίοδο, θέλοντας να προλάβουν τις εξελίξεις και να εξασφαλίσουν όσο το δυνατόν υψηλότερο τίμημα για το ακίνητό τους.
Με λίγα λόγια, οι κυβερνητικές προσπάθειες για την διευκόλυνση της πρόσβασης των ενδιαφερόμενων αγοραστών στην απόκτηση προσιτής κατοικίας, κινδυνεύουν να “τιναχθούν στον αέρα”, λόγω των διαρροών και των δηλώσεων υπουργών και στελεχών της κυβέρνησης, που έχουν καλλιεργήσει προσδοκίες στην αγορά, επηρεάζοντας ασφαλώς και τις τιμές. “Μόλις έγινε γνωστό ότι θα υπάρξει νέος και μάλιστα διευρυμένος κύκλος του προγράμματος Σπίτι Μου, είδαμε την άμεση ενεργοποίηση των αντανακλαστικών των πωλητών κατοικιών, με αύξηση των ζητούμενων τιμών κατά 5%-10% σε πρώτη φάση”, αναφέρει ο Ηλίας Παπαγεωργιάδης, διευθύνων σύμβουλος της MORE Group και αναλυτής της αγοράς ακινήτων μέσω του ιστότοπου https://iliaspapageorgiadis.com/.
Με τον τρόπο αυτό, κινδυνεύει να επαναληφθεί το φαινόμενο ακραίας στρέβλωσης που σημειώθηκε με τον πρώτο κύκλο του ιδιαίτερα επιτυχημένου προγράμματος, αν κρίνει κανείς από τον αριθμό των ενδιαφερόμενων και ασφαλώς από το πόσοι τελικά κατόρθωσαν να αγοράσουν κάποιο διαμέρισμα με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους δανεισμού (σχεδόν μηδενικό επιτόκιο). Η στρέβλωση αυτή έγκειται στην τεχνητή και απότομη αύξηση των τιμών πώλησης των λίγων, επιλέξιμων ακινήτων. Στην πράξη, οι ενδιαφερόμενοι είχαν να επιλέξουν από μια ιδιαίτερα περιορισμένη “δεξαμενή” ακινήτων, λόγω των προϋποθέσεων που μπήκαν και να το πράξουν και σε ιδιαίτερα σύντομο χρονικό διάστημα, παράγοντας που επίσης διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην εκτίναξη των τιμών. Συγκεκριμένα, με βάση τους όρους του πρώτου προγράμματος, οι δικαιούχοι έπρεπε να διαλέξουν κατοικίες με έτος κατασκευής έως το 2007 το πολύ, δηλαδή ηλικίας τουλάχιστον 15 ετών, με ανώτατο ύψος τιμής τα 200.000 ευρώ και επιφάνειας τα 150 τ.μ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά το πιθανό απόθεμα κατοικιών, που θα μπορούσε να αγοραστεί, κυρίως σε περιοχές του κέντρου και των δυτικών προαστίων, ενδεχομένως και των περιχώρων της Αττικής, όπως τα προάστια του Πειραιά.
Σύμφωνα με τον κ. Παπαγεωργιάδη, όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, σε μια αγορά όπου υπάρχει, ούτως ή άλλως, μεγάλη έλλειψη προσφοράς, ακόμα και μια μικρή αύξηση της ζήτησης γεννά σημαντικές παρενέργειες. “Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων “βοηθήσαμε” τα νέα ζευγάρια να πάρουν με μικρό επιτόκιο ένα σπίτι. Λεπτομέρεια: Πριν τα “βοηθήσουμε” το σπίτι αυτό είχε αξία 60 – 80.000 ευρώ, μετά τη “βοήθειά” μας το αγόρασαν με 120 – 150 – 200.000 ευρώ, αλλά σχεδόν άτοκα”, τονίζει ο κ. Παπαγεωργιάδης.
Έτσι, ο σχεδιασμός του νέου κύκλου του προγράμματος, ιδίως στο σκέλος των επιλέξιμων ακινήτων, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός, ώστε να μην επαναληφθούν παρόμοια λάθη. Σε αντίθετη περίπτωση, οι τιμές πώλησης θα συνεχίσουν να αυξάνονται με ρυθμό ακόμα υψηλότερο από αυτόν που δικαιολογούν τα θεμελιώδη μεγέθη της αγοράς, ακυρώνοντας παράλληλα άλλες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, για την συγκράτηση των τιμών πώλησης κι ενοικίασης, όπως π.χ. οι αλλαγές που θεσπίστηκαν στο πρόγραμμα της Χρυσής Βίζα, που θα αρχίσουν να ισχύουν από την 1η Σεπτεμβρίου.
Με βάση τα όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι σήμερα κι εν αναμονή της εξασφάλισης χρηματοδότησης, το νέο πρόγραμμα θα προβλέπει την αύξηση του ορίου ηλικίας των δικαιούχων μέχρι τα 50 έτη (αντί για τα 39 έτη που ήταν το αρχικό πρόγραμμα. Παράλληλα, ενώ το αρχικό πρόγραμμα αφορούσε σε συνολική μόχλευση κεφαλαίων 1 δις ευρώ, το νέο πρόγραμμα έχει θέσει ως στόχο την εξασφάλιση 2 δισ. ευρώ.
Στο πλαίσιο αυτό, οι φορείς της αγοράς προτείνουν να μην τεθούν περιορισμοί στα ακίνητα, που θα μπορούν να επιλεγούν. Αντί δηλαδή να είναι επιλέξιμα μόνο τα παλιά ακίνητα άνω των 15 ετών, να γίνουν δεκτά και νεότερης κατασκευής ακίνητα, ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα φαινόμενα των απότομων αυξήσεων σε μεμονωμένες περιοχές.
Όπως τονίζει ο κ. Παπαγεωργιάδης, σημαντικό είναι επίσης, να αυξηθεί ο διαθέσιμος χρόνος μετά την προέγκριση, σε τουλάχιστον 120 μέρες (4 μήνες), μετά την έγκριση του δανείου, ώστε να μην επαναληφθούν οι απελπισμένες εκκλήσεις των αγοραστών προς τους πωλητές, που είχαν ως αποτέλεσμα να γίνουν ακόμα και άτυποι πλειστηριασμοί, προκειμένου να μην χαθούν οι προθεσμίες. Σε μια χώρα, όπου σχεδόν το σύνολο των πωλούμενων ακινήτων απαιτεί κάποιου είδους τακτοποίηση, προκειμένου να είναι μεταβιβάσιμο, χρειάζεται και ο απαιτούμενος χρόνος.