Ο Τζαφάρ Παναχί συγκαταλέγεται δικαίως ανάμεσα στους σημαντικότερους σκηνοθέτες της εποχής μας. Ένας αυθεντικός καλλιτέχνης, γνωστός όχι μόνο για το έργο του, αλλά και για τις διώξεις που έχει υποστεί από το ιρανικό καθεστώς. Η νέα ταινία του «Ένα Απλό Ατύχημα», που απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα στο 78ο Φεστιβάλ των Καννών και αποτελεί την επίσημη πρόταση της Γαλλίας για τα Όσκαρ, κυκλοφορεί στις εγχώριες Κινηματογραφικές Αίθουσες.
Ο Τζαφάρ Παναχί είναι ο δεύτερος Ιρανός που κερδίζει τον Χρυσό Φοίνικα, μετά τον Αμπάς Κιαροστάμι το 1997 για τη «Γεύση του Κερασιού». Ταυτόχρονα, μετά τη νίκη του αυτή, συγκαταλέγεται πλέον στους λιγοστούς δημιουργούς που έχουν κερδίσει και τα τρία μεγάλα βραβεία στα τρία σημαντικότερα κινηματογραφικά φεστιβάλ του κόσμου. Καθώς εκτός από τον φετινό Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, έχει κερδίσει το 2015 την Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο για το «Taxi» και τον Χρυσό Λέοντα το 2000 στη Βενετία για τον «Κύκλο».
Η βράβευση του 64χρονου σκηνοθέτη στις Κάννες, ήταν «και πολιτική, αλλά και απόφαση καρδιάς» όπως δήλωσε η Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής Ζιλιέτ Μπινός και η συγκίνηση υπήρξε μεγάλη όταν παρέλαβε τον Χρυσό Φοίνικα από την ηθοποιό, με 2500 ανθρώπους να τον χειροκροτούν όρθιοι.
«Είναι δύσκολο να μιλήσω», είπε. «Πριν πω οτιδήποτε να ευχαριστήσω την οικογένεια που ήταν κοντά μου. Και μετά όλο το συνεργείο που με ακολούθησε για να κάνουμε το φιλμ μαζί. Πιστεύω ότι είναι η πιο κατάλληλη στιγμή να ζητήσω κάτι από όλους τους Ιρανούς – που βρίσκονται στη χώρα ή έχουν καταφύγει κάπου αλλού στον κόσμο: να αφήσουμε τις διαφορές μας και να ελευθερώσουμε τη χώρα μας. Να μην αφήσουμε κανένα να μας πει τι πρέπει να κάνουμε, τι πρέπει να λέμε. Το Σινεμά είναι μια κοινότητα. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να μας πει τι μπορούμε να κάνουμε και τι όχι.»
Από τις φυλακές του Ιράν στην Κρουαζέτ
Ο Τζαφάρ Παναχί, που ασκεί εδώ και πολλά χρόνια κριτική στο θεοκρατικό Ιράν, έχει υποστεί αμέτρητες διώξεις από την κυβέρνηση της χώρας του: έχει φυλακιστεί δύο φορές, έχει κάνει απεργία πείνας, έχει αναγκαστεί να πουλήσει το σπίτι του για να πληρώσει την εγγύηση, ενώ επί χρόνια δεν του επιτρεπόταν να ταξιδέψει, και του έχει απαγορευτεί να γυρίζει ταινίες, καθώς αυτές θεωρούνται προπαγάνδα εναντίον του καθεστώτος. Ουδέποτε πτοήθηκε. Μάλιστα, το 2011, η ταινία του «This Is Not a Film» προβλήθηκε στις Κάννες αφού βγήκε λαθραία από το Ιράν σε ένα USB κρυμμένο μέσα σε ένα κέικ.
Το αλληγορικό δράμα «Ένα Απλό Ατύχημα», που του χάρισε τον Χρυσό Φοίνικα, γυρίστηκε κρυφά από το καθεστώς (πολλές ηθοποιοί μάλιστα εμφανίζονται με ακάλυπτο το κεφάλι τους). Στο φιλμ, καταγγέλλει με έμμεσο τρόπο, τους μηχανισμούς καταπίεσης.
Μετά από ένα ατύχημα με αυτοκίνητο, ένας άντρας αντιλαμβάνεται ότι δίπλα του στέκεται ο βασανιστής του από το μακρινό παρελθόν και τον απαγάγει. Η πλοκή αυτή δίνει την ευκαιρία στον Τζαφάρ Παναχί να μιλήσει με δεξιοτεχνικό τρόπο, οξυδέρκεια, χιούμορ και συγκίνηση για μερικά καυτά και πανανθρώπινα ζητήματα, όπως η εκδίκηση, η αυθαίρετη απονομή δικαιοσύνης, η συγχώρεση κι η αγάπη για τον συνάνθρωπο.
Η ταινία, με στοιχεία σουρεαλιστικής μαύρης κωμωδίας αλλά και πολιτικού θρίλερ, χαρακτηρίζεται ως ένα «μπεκετικό αριστούργημα» και μια «πράξη αντίστασης» γεμάτη ανθρωπιά , λιτή και συνταρακτική ταυτόχρονα. Ο Παναχί, που έχει συλληφθεί πολλές φορές με αφορμή τις ταινίες του, κατάφερε να βρεθεί στις Κάννες, για πρώτη φορά έπειτα από πολλά χρόνια.
Ο Τζαφάρ Παναχί επιστρέφει με ένα θρίλερ που σου κόβει την ανάσα. Αντλώντας από τις πολύ διαφορετικές εμπειρίες του στη φυλακή παραδίδει ένα ωμό και καυστικό ηθικό θρίλερ. Μία ταινία για τη βία του κράτους και την εκδίκηση, για τον πόνο της τυραννίας που συνυπάρχει με μια φαινομενική καθημερινή κανονικότητα.
Ο Τζαφάρ Παναχί αποτελεί μία ιδιαίτερη περίπτωση στον χώρο της Έβδομης Τέχνης. Πρόκειται για έναν πραγματικό καλλιτέχνη, που έχοντας συγκινήσει κοινό και κριτικούς με τις ταινίες του, καταδικάστηκε από το ιρανικό καθεστώς σε είκοσι χρόνια στέρησης εξόδου από την πατρίδα του, ενώ παράλληλα του απαγορεύτηκε να σκηνοθετεί. Όμως εκείνος πιστός στις αρχές του συνέχισε να κάνει αυτό που τόσο καλά ξέρει και αγαπά. Γι’ αυτό και κάθε νέα ταινία του Τζαφάρ Παναχί φαντάζει σαν ένα μικρό θαύμα.
Διαβάστε Επίσης:
Αφιέρωμα στον Τζαφάρ Παναχί: Η ελευθερία της έκφρασης στον Κινηματογράφο
Ένα Απλό Ατύχημα / It Was Just an Accident / Un simple accident / Yek tasadef sadeh
Σκηνοθεσία: Τζαφάρ Παναχί
Σενάριο: Τζαφάρ Παναχί
Πρωταγωνιστούν: Βαχίντ Μομπασερί, Μαριάμ Αφσαρί, Εμπραχίμ Αζίζι
Φωτογραφία: Αμίν Τζαφάρι
Μοντάζ: Αμίρ Ετμινάν
Έτος Παραγωγής: 2025
Χώρα Παραγωγής: Ιράν, Γαλλία, Λουξεμβούργο
Διάρκεια: 105 λεπτά
Κυκλοφορεί στις εγχώριες Κινηματογραφικές Αίθουσες, από την Πέμπτη 16 Οκτωβρίου, σε διανομή της εταιρείας Weird Wave
