Του Κώστα Κατίκου
Νέο σύστημα για την αύξηση του κατώτατου μισθού με συντελεστή που θα λαμβάνει υπόψη τον πληθωρισμό και την αγοραστική δύναμη των αποδοχών, θα τεθεί σε ισχύ μετά το 2027 που η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να τον φτάσει στα 950 ευρώ από τα 830 ευρώ που είναι σήμερα.
Το νέο σύστημα προτείνεται στο πόρισμα που παρέδωσε στο υπουργείο Εργασίας η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων προκειμένου να ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία η ευρωπαϊκή οδηγία 2022/2041 της Ευρωπαϊκής Ενωσης για επαρκείς κατώτατους μισθούς και αύξηση των συλλογικών συμβάσεων στο 80%, από περίπου 30% που είναι τώρα εν προκειμένω για την Ελλάδα.
Σύμφωνα με το πόρισμα που έχει στη διάθεσή του το Capital.gr, η αύξηση στον κατώτατο μισθό θα προκύπτει με βάση το σύστημα της αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των αμοιβών που εφαρμόζει η Γαλλία. Ειδικότερα για την Ελλάδα η επιτροπή προτείνει από 1/1/2028 ο κατώτατος μισθός και το κατώτατο ημερομίσθιο να αυξάνονται με βάση συντελεστή που θα προκύπτει από το άθροισμα του ετήσιου πληθωρισμού για το φτωχότερο 20% των εργαζομένων και από το μισό της μεταβολής της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων. Για τον πληθωρισμό θα λαμβάνεσαι υπόψη η ετήσια μεταβολή του μεταξύ της 1ης Ιουλίου του προηγούμενου έτους και της 30ης Ιουνίου εκάστου έτους ενώ η ετήσια μεταβολή της αγοραστικής δύναμης θα προκύπτει μέσα από τον γενικό δείκτη μισθών που καταρτίζει η Ελληνική Στατιστική Αρχή.
Το κλειδί των αυξήσεων είναι στον πληθωρισμό καθώς για τους χαμηλόμισθους η επίπτωση του πληθωρισμού και η αύξηση των τιμών είναι μεγαλύτερη απ΄ότι στους υψηλότερα αμειβόμενους εργαζόμενους. Μπορεί λοιπόν ο κανονικός πληθωρισμός της οικονομίας να είναι 3,2%, αλλά για τους χαμηλόμισθους το ποσοστό μπορεί να φτάνει ακόμη και στο 4% ή 4,5%, διότι η δύναμη των χαμηλών μισθών εξασθενεί περισσότερο όσο ανεβαίνουν οι τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών. Από την άλλη πλευρά η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων θα διαδραματίζει ρόλο στην αύξηση του κατώτατου μισθού κατά το ήμισυ. Αν δηλαδή μια χρονιά η αγοραστική δύναμη του γενικού δείκτη μισθών ενισχυθεί κατά 3 μονάδες η μιάμιση μονάδα θα προστεθεί στον πληθωρισμό των φτωχότερων εργαζομένων και το άθροισμά τους θα δώσε το ποσοστό αύξησης του κατώτατου μισθού.
Αν επρόκειτο να εφαρμοστεί το νέο σύστημα φέτος, η αύξηση στον κατώτατο μισθό θα ήταν περίπου στο 5,5% με 6%, λαμβάνοντας υπόψη πληθωρισμό 4% με 4,5% για τους χαμηλόμισθους και περίπου 1,5% με 1,8% από το μισό της αύξησης που εμφάνισε η αγοραστική δύναμης το 2024, σε σχέση με το 2023.
Ο νέος μηχανισμός θα έχει ρήτρα ανάσχεσης των μειώσεων καθώς όπως αναφέρει το πόρισμα, αν ο συντελεστής πληθωρισμού και αγοραστικής δύναμης, οδηγεί σε μείωση του νομοθετημένου κατώτατου μισθού ή του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου, δεν θα γίνεται αναπροσαρμογή και οι αποδοχές θα παγώνουν.
Ρήτρα αυξήσεων για το Δημόσιο
Ο νέος μηχανισμός διαμόρφωσης του κατώτατου μισθού θα ισχύει και για το Δημόσιο. Η οδηγία αναφέρει ότι οι κατώτατες μηνιαίες αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων δεν μπορεί να υπολείπονται του κατώτατου μισθού. Σε περίπτωση που υπάρχει απόκλιση και οι κατώτατες αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων είναι χαμηλότερες θα χορηγείται η διαφορά με τη μορφή ενός ποσού εξομάλυνσης. Ηδη, η κυβέρνηση έχει προαναγγείλει μέσω του νέου προϋπολογισμού οριζόντιες αυξήσεις μισθών για τους δημοσίους υπαλλήλους ώστε ο εισαγωγικός μισθός να μην υπολείπεται από τον κατώτατο μισθό. Αν ο κατώτατος μισθός αυξηθεί το 2025 στα 870 ευρώ (από τα 830 ευρώ), τότε ο εισαγωγικός μισθός (Υ.Ε κατηγορίας) στο Δημόσιο θα αυξηθεί στα 870 ευρώ από τα 850 ευρώ που είναι σήμερα. Η αύξηση των 20 ευρώ θα είναι οριζόντια σε όλα τα κλιμάκια.
Το ισχύον σύστημα, θα μείνει σε ισχύ μέχρι και το 2027 με τρεις βελτιωτικές αλλαγές:
1.Τη ρύθμιση για τους απασχολούμενους στον δημόσιο τομέα, ώστε ο εισαγωγικός μισθός στο Δημόσιο να μην υπολείπεται από τον εκάστοτε κατώτατο μισθό, και αν υπάρχει απόκλιση να δίδεται η διαφορά ως “αμοιβή εξομάλυνσης” στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων.
2.Την προσθήκη κριτηρίων για τον καθορισμό του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομίσθιο ώστε να λαμβάνεται υπόψη η αγοραστική δύναμη το κόστος διαβίωσης, και το γενικό επίπεδο των μισθών, καθώς και ο ρυθμός αύξησής τους.
3. Τη δημιουργία Επιστημονικής Επιτροπής και Συμβουλευτικής Επιτροπής για την ενίσχυση της επιστημονικής τεκμηρίωσης, της διατύπωσης γνώμης ή διαφορετικών γνωμών από τους κοινωνικούς εταίρους για το ύψος του νομοθετημένου κατώτατου μισθού αλλά και για την εφαρμογή των μισθολογικών διαφοροποιήσεων και των κρατήσεων επί του νομοθετημένου μισθού.
Προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων
Για την αύξηση των συλλογικών συμβάσεων ώστε να καλύπτουν το 80% των εργαζομένων στο πόρισμα προτείνεται να καταρτιστεί από το υπουργείο Εργασίας Σχέδιο Δράσης μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους με ελάχιστη διάρκεια ένα (1) έτος και μέγιστη διάρκεια τέσσερα (4) έτη και σκοπό την προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων για τον καθορισμό των μισθών. Οι δράσεις πρέπει να αφορούν: α) την ενθάρρυνση της αποτελεσματικότητας των συλλογικών διαπραγματεύσεων και της ικανότητας των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζόμενων και των οργανώσεων των εργοδοτών να διεξάγουν συλλογικές διαπραγματεύσεις, β) τη δημιουργία βάσεων δεδομένων με στοιχεία, ιδίως για τους μισθούς, το κόστος παραγωγής, την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και την απασχόληση και γ) την πραγματοποίηση ερευνών, για θέματα συλλογικών διαπραγματεύσεων.