Του Κώστα Κατίκου
Κίνητρα με χαμηλότοκα δάνεια για την αγορά σπιτιού από νέους και ζευγάρια, επιδότηση ανακαινίσεων, ειδικά προγράμματα για την αποκατάσταση ευάλωτων νοικοκυριών, και κοινωνικές κατοικίες με χαμηλό μίσθωμα και δικαίωμα αγοράς στη συνέχεια από τους ενοικιαστές, περιλαμβάνει το πακέτο μέτρων που θα εφαρμόσει η κυβέρνηση για να περιορίσει το στεγαστικό πρόβλημα ιδίως των νέων.
Τα προγράμματα έχουν συνολικό προϋπολογισμό 5 δισ. ευρώ με ορίζοντα υλοποίησης ως το 2027.
Το “βαρύ πυροβολικό” των στεγαστικών προγραμμάτων είναι το “Σπίτι μου 2” που θα ξεκινήσει στις αρχές του 2025. Η σχετική διάταξη περιλαμβάνεται στο φορολογικό νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Το πρόγραμμα έχει προϋπολογισμό 2 δισ. ευρώ Το ηλικιακό όριο συμμετοχής είναι έως και 50 ετών. Η αξία του ακινήτου που θα αναγράφεται στο συμβόλαιο φτάνει στα 250.000 ευρώ. Το εισοδηματικό όριο για τους δικαιούχους είναι έως τα 20.000 ευρώ για τον άγαμο, έως 28.000 ευρώ για τα ζευγάρια με προσαύξηση κατά 4.000 ευρώ ανά παιδί, ενώ για τον μονογονέα το εισοδηματικό όριο αυξάνεται στα 31.000 ευρώ και 5.000 ευρώ ανά παιδί.
Το προς αγορά ακίνητο θα πρέπει να έχει άδεια κατασκευής μέχρι το 2007 και να είναι μέχρι 150 τ.μ. Οι δικαιούχοι δεν θα πρέπει να έχουν ιδιόκτητη κατοικία.
Το πρόγραμμα επιδοτεί το επιτόκιο στεγαστικού δανείου κατά 50% για νέους και ζευγάρια και κατά 75% για τρίτεκνους που σημαίνει ότι το τελικό επιτόκιο διαμορφώνεται στο 2% με 2,5% για όσους δικαιούνται επιδότηση 50% και στο 1,15% για όσους δικαιούνται επιδότηση 75%.
Τα εισοδηματικά κριτήρια θα ελέγχονται με βάση το οικονομικό έτος 2023, δηλαδή με τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν πέρυσι και δηλώθηκαν το 2024. Δικαιούχοι θα είναι όμως -όπως έχει ήδη εξαγγείλει ο πρωθυπουργός για το εν λόγω πρόγραμμα- και όσοι “πιάνουν” τα εισοδηματικά κριτήρια σε βάθος τριετίας έστω και αν το υπερέβαιναν το 2023. Αυτό σημαίνει ότι δικαίωμα υποβολής αίτησης και αγοράς σπιτιού αποκτούν και τα νοικοκυριά που θα πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια με βάση τον μέσο όρο εισοδήματος που είχαν στα έτη 2023, 2022 και 2021.
Στο φορολογικό νομοσχέδιο πέρασε επίσης, μετά από μεγάλες καθυστερήσεις, η αύξηση της επιδότηση του προγράμματος “Ανακαινίζω και Νοικιάζω” στο 60% των δαπανών επισκευής. Η επιδότηση καλύπτει δαπάνες έως τις 13.500 ευρώ και παρέχεται σε σπίτια που είναι κενά-κλειστά. Ενας ιδιοκτήτης που θα κάνει ανακαίνιση με κόστος 12.000 ευρώ θα επιδοτηθεί με 7.200 ευρώ, ενώ αν η ανακαίνιση κοστίσει 20.000 ευρώ θα λάβει 8.100 ευρώ. Η αρχική επιδότηση έφτανε στις 4.000 ευρώ και γι΄ αυτόν τον λόγο το πρόγραμμα απέτυχε καθώς υποβλήθηκαν κάτω από 1.000 αιτήσεις. Με την αύξηση της επιδότησης μπορεί να ζωντανέψει το ενδιαφέρον.
Ολες οι δαπάνες θα πρέπει να είναι ηλεκτρονικές διαφορετικά η επιδότηση απορρίπτεται.
Προϋποθέσεις
Στο πρόγραμμα μπορούν να υπαχθούν φυσικά πρόσωπα, ιδιοκτήτες ή επικαρπωτές ακινήτων με χρήση κατοικίας, για ένα ακίνητο με χρήση κατοικίας, εφόσον πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:
* Οι δικαιούχοι διαθέτουν την πλήρη κυριότητα ή την επικαρπία του ακινήτου σε ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο του 50%.
* Το ακίνητο (διαμέρισμα ή μονοκατοικία) έχει έκταση κύριων χώρων έως 100 τ.μ. και βρίσκεται σε οικιστική περιοχή.
* Οι δικαιούχοι έχουν ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο, πραγματικό ή τεκμαρτό, εισόδημα που δεν υπερβαίνει τις 40.000 ευρώ και διαθέτουν ακίνητη περιουσία της οποίας η συνολική αξία δεν υπερβαίνει το ποσό των 300.000 ευρώ. Ως ετήσιο οικογενειακό εισόδημα νοείται το συνολικό ετήσιο φορολογούμενο, πραγματικό ή τεκμαρτό, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα των συζύγων ή των μερών συμφώνου συμβίωσης και των προστατευόμενων τέκνων.
* Το ακίνητο δεν έχει δηλωθεί ως πρώτη κατοικία, δεν έχει δηλωθεί ως μισθωμένο και δηλώνεται ως κενό στο έντυπο Ε2 που συνοδεύει τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος των 3 τελευταίων ετών.
* Οι δικαιούχοι δεν έχουν λάβει επιδότηση για πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας ή ανακαίνισης σε ακίνητο ιδιοκτησίας τους τα τελευταία 5 έτη και δεν έχουν ενταχθεί σε προγράμματα επιδοτούμενης ενεργειακής εξοικονόμησης για οποιοδήποτε ακίνητό τους, δηλαδή από 1.1.2019 και εφεξής.
Ενδεικτικά, στις δαπάνες μπορούν να περιληφθούν οι εργασίες για ανακαίνιση μπάνιου, κουζίνας, αντικατάσταση πόρτας εισόδου και εσωτερικών θυρών, αντικατάσταση δαπέδων, αντικατάσταση ή επισκευή ηλεκτρολογικών και υδραυλικών εγκαταστάσεων, δομικών στοιχείων, επιχρισμάτων, πλακιδίων, χρωματισμών και λοιπές αντίστοιχες εργασίες.
Το πρόγραμμα για τις κοινωνικές κατοικίες θα τρέξει μέσα στο 2025 με την ανέγερση των πρώτων σπιτιών σε οικόπεδα της ΔΥΠΑ. Ο σχεδιασμός προβλέπει την ανέγερση συνολικά 2.500 σπιτιών που θα κατασκευαστούν από ιδιώτες σε οικόπεδα της ΔΥΠΑ. Το 50%-60% των σπιτιών θα διατεθεί με χαμηλό μίσθωμα σε νέους και ζευγάρια ενώ τα υπόλοιπα ακίνητα θα τα αξιοποιήσουν οι κατασκευαστές για να βγάλουν το κόστος ανέγερσης. Οι ενοικιαστές θα έχουν προτιμησιακό καθεστώς αγοράς των σπιτιών με συνυπολογισμό των μισθωμάτων στην αγορά.
Για τους ευάλωτους βρίσκεται σε ισχύ το πρόγραμμα “Κάλυψη” που υλοποιείται με τη συνεργασία των Δήμων και περιλαμβάνει τη διάθεση 1.000 σπιτιών για δωρεάν διαμονή σε δικαιούχους του εγγυημένου εισοδήματος. Το κόστος της διαμονής καλύπτεται από το κράτος με την καταβολή του ανάλογου ενοικίου στους ιδιοκτήτες που διαθέτουν τα σπίτια τους για τις ανάγκες του προγράμματος.
Άλλο ένα πρόγραμμα για την παροχή στέγης σε ευάλωτα νοικοκυριά ξεκίνησε πρόσφατα και αφορά στην ανακαίνιση 30 ακινήτων, δημοτικών και δημοσίων, στο Δήμο Θεσσαλονίκης. Το Πρόγραμμα χρηματοδοτείται από πόρους του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης, με προϋπολογισμό 610,5 χιλιάδων ευρώ. Η ανακαίνιση αφορά ένα κτίριο του Δήμου Θεσσαλονίκης, το οποίο θα διαμορφωθεί σε έξι αυτόνομα διαμερίσματα και 24 κατοικίες – κληροδοτήματα προς το δημόσιο, που παρέμειναν αχρησιμοποίητα επί σειρά ετών. Στη συνέχεια τα σπίτια θα διατεθούν σε ευάλωτα νοικοκυριά τουλάχιστον για 8 έτη έναντι μειωμένου μισθώματος με κατώτερο όριο το 5%-8% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, διαιρούμενο διά του δώδεκα, το οποίο θα μπορεί να μειώνεται ή και να προσαυξάνεται.