Της Αναστασίας Βαμβακά
Η δραστηριότητα στις διαλύσεις πλοίων παραμένει υποτονική το 2024, κυρίως λόγω των συνδυασμένων επιπτώσεων των ρωσικών κυρώσεων και της κρίσης στην Ερυθρά Θάλασσα που κρατούν δραστήρια ακόμη και τα μεγάλης ηλικίας πλοία, ιδίως στους τομείς των δεξαμενόπλοιων και του φυσικού αερίου. Η ζήτηση όμως για παλαιά πλοία κρύβει και την αύξηση του “γκρίζου” εμπορίου που χρειάζεται έναν “γκρίζο” στόλο για να διεξαχθεί.
Παρόλο που η πρακτική αυτή υφίσταται εδώ και χρόνια και αφορά κυρίως το εμπόριο από χώρες όπως το Ιράν και η Βενεζουέλα, έχει κλιμακωθεί δραματικά μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Καθώς η Ρωσία προσπαθεί να παρακάμψει τις κυρώσεις και να συνεχίσει να πουλάει πετρέλαιο στους συμμάχους της, οι επιχειρήσεις του “σκοτεινού στόλου” έχουν γίνει όλο και πιο εμφανείς.
Με τις κυρώσεις στις εξαγωγές από τη Ρωσία ενεργειακών προϊόντων να βρίσκονται σε πλήρη ισχύ από τις 5 Δεκεμβρίου 2022, το ποσοστό του “σκοτεινού στόλου” που “αναλαμβάνει τη δύσκολη αποστολή” μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου κάτω από τα ραντάρ των δυτικών κυρώσεων αυξάνεται ραγδαία. Στις αρχές του 2023, οι αναλυτές εκτιμούσαν ότι περίπου 300 δεξαμενόπλοια αποτελούσαν τον λεγόμενο “σκοτεινό στόλο” ο οποίος, τότε ήταν σχεδόν διπλάσιος σε σχέση με τα 160 δεξαμενόπλοια που είχαν εντοπιστεί στα μέσα του 2020, μετά τις κυρώσεις που είχαν επιβάλει οι Αμερικανοί σε Ιράν και Βενεζουέλα από τις αρχές του 2019.
Πλέον, η Windward, μια εταιρεία ναυτιλιακών αναλύσεων, έχει εντοπίσει περίπου 1.100 σκάφη που αποτελούν τον “σκοτεινό στόλο”. Η Ardmore είχε υπολογίσει το “σκιώδες στόλο” σε περίπου 1.200 πλοία, ή το 17% του στόλου καθαρών πετρελαιοειδών με μέση ηλικία 16 ετών.
Ο διευθύνων σύμβουλος της D’Amico International Shipping Carlos Balestra di Mottola, στο συνέδριο της Capital Link, δήλωσε ότι ήταν δύσκολο να μετρηθεί πόσο μεγάλος ήταν ο σκοτεινός στόλος – ορισμένα δεξαμενόπλοια ήταν σκούρα και άλλα “πολύ γκρίζα”. Ο di Mottola ανέφερε ότι ο αριθμός τους ανέρχεται σε 475 δεξαμενόπλοια. Περίπου σε 110 έχουν επιβληθεί κυρώσεις εκ των οποίων ορισμένα είχαν σταματήσει τις εμπορικές συναλλαγές ενώ άλλα συνέχισαν αλλά “με πολύ πιο περιορισμένο τρόπο”. “Τουλάχιστον δεν μπορούν να επωφεληθούν και από τις δύο αγορές και να μεταπηδήσουν από το σκιώδη στόλο στην κανονική αγορά από τη στιγμή που τους έχουν επιβληθεί ρητά κυρώσεις”. Η ναυτιλιακή κοινότητα ανησυχεί όλο και περισσότερο ότι τα πλοία που δεν είναι αξιόπλοα με αμφίβολη ασφάλιση είναι στην ουσία “μια πετρελαιοκηλίδα ή άλλο ατύχημα εν αναμονή”.
Φαίνεται όμως ότι και τελικά, η χρήση τους βοηθά την κύρια ναυλαγορά μειώνοντας την προσφορά χωρητικότητας και με τον τρόπο αυτό αυξάνονται οι τιμές των ναύλων. “Εάν υπάρχει ένας αριθμός πλοίων που δεν ανταγωνίζονται τον παγκόσμιο στόλο, αυτό επηρεάζει τη διαθεσιμότητα και μειώνει την πραγματική προσφορά του κύριου στόλου, οπότε αυτό στηρίζει περαιτέρω το την αγορά”, δήλωσε ο οικονομικός διευθυντής της Ardmore Shipping Bart Kelleher.
Ο αντιπρόεδρος της Navios Maritime Partners Ted Petrone ανέφερε πως ότι οι κυρώσεις “δεν λειτουργούν” και ο σκοτεινός στόλος πιθανόν να συνέχιζε να δραστηριοποιείται ακόμη κι αν ο πόλεμος της Ρωσίας με την Ουκρανία τελείωνε αύριο. “Η Ευρώπη δεν πρόκειται να επιστρέψει αμέσως στο να παίρνει LNG και πετρέλαιο από τη Ρωσία”, δήλωσε.