Το κυκλοφοριακό πρόβλημα της Αθήνας αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα που επηρεάζουν την καθημερινότητα των κατοίκων και τη βιωσιμότητα της πόλης. Στην πρόσφατη ημερίδα του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων παρουσιάστηκαν αρκετά στοιχεία, τόσο για την κατάσταση που μας έχει φέρει σε αυτό το σημείο, όσο και για λύσεις που υπάρχουν.
Σύμφωνα με τις παρουσιάσεις για τις Οδικές Μεταφορές και την Αστική Κινητικότητα, απαιτείται μια συνολική και πολυεπίπεδη στρατηγική για τη διαχείριση των μετακινήσεων, με έμφαση στη βιώσιμη κινητικότητα, την έξυπνη διαχείριση της κυκλοφορίας και τη βελτίωση των υποδομών.
Οι βασικές αιτίες του κυκλοφοριακού προβλήματος
Στην Αθήνα, η υπερβολική εξάρτηση από το ΙΧ, η έλλειψη εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης και η αναποτελεσματική διαχείριση του δημόσιου χώρου είναι μερικοί από τους κύριους λόγους που οδηγούν στη συμφόρηση.
Η απουσία ενός ολοκληρωμένου συστήματος δημόσιων συγκοινωνιών, σε συνδυασμό με τη χαμηλή ποιότητα των υποδομών για πεζούς και ποδηλάτες, επιδεινώνει την κατάσταση. Επιπλέον, η ανεπαρκής οργάνωση της στάθμευσης, η καταπάτηση δημόσιων χώρων και η μη αξιοποίηση έξυπνων τεχνολογιών συμβάλλουν στη δυσλειτουργία του αστικού περιβάλλοντος.
Οι λύσεις
Οι συγκοινωνιολόγοι προτείνουν ένα πλέγμα παρεμβάσεων που βασίζεται στη βιώσιμη ανάπτυξη και στις σύγχρονες τεχνολογίες. Οι βασικοί άξονες περιλαμβάνουν:
1. Αναβάθμιση του οδικού δικτύου και υποδομών
Νέες οδικές υποδομές: Κατασκευή νέων περιφερειακών αυτοκινητοδρόμων, όπως οι προεκτάσεις της Αττικής Οδού προς Ραφήνα και Δυτική Περιφερειακή, καθώς και η ολοκλήρωση της Λεωφόρου Κύμης.
Αναβάθμιση υφιστάμενων δρόμων: Βελτίωση κρίσιμων οδικών αξόνων, όπως η Λεωφόρος Κηφισού και η Λεωφόρος Βουλιαγμένης, μέσω ανισόπεδων κόμβων και έξυπνων συστημάτων διαχείρισης κυκλοφορίας.
Συντήρηση υποδομών: Σταθερή συντήρηση της οριζόντιας και κατακόρυφης σήμανσης, των ασφαλτικών επιστρώσεων και του φωτισμού για ασφαλέστερη οδήγηση.
2. Βελτίωση των δημόσιων συγκοινωνιών
Ενίσχυση των μέσων σταθερής τροχιάς: Επιτάχυνση των επεκτάσεων του μετρό και του τραμ για να καλυφθούν περισσότερες περιοχές της Αττικής.
Αναβάθμιση των λεωφορειακών γραμμών: Χρήση περισσότερων ηλεκτρικών και υδρογονοκίνητων λεωφορείων, με καλύτερη συνδεσιμότητα στις γειτονιές.
Αποκλειστικές λεωφορειολωρίδες: Δημιουργία νέων και καλύτερη αστυνόμευση των υφιστάμενων, ώστε να βελτιωθεί η ταχύτητα των δρομολογίων.
3. Περιορισμός της χρήσης ΙΧ και προώθηση εναλλακτικών μετακινήσεων
Όριο ταχύτητας 30χλμ/ώρα στις κατοικημένες περιοχές: Βελτίωση της ασφάλειας και προώθηση της ήπιας κινητικότητας.
Περιοχές χαμηλών εκπομπών ρύπων (LEZ): Διεύρυνση των πράσινων δακτυλίων, περιορίζοντας την κυκλοφορία ρυπογόνων οχημάτων.
Σύστημα “push & pull”: Μέτρα περιορισμού των ΙΧ (π.χ. ακριβότερη στάθμευση στο κέντρο) σε συνδυασμό με κίνητρα χρήσης των δημόσιων συγκοινωνιών.
4. Προώθηση της μικροκινητικότητας και της βιώσιμης κινητικότητας
Ανάπτυξη δικτύου ποδηλατοδρόμων: Δημιουργία ασφαλών ποδηλατοδρόμων που θα συνδέουν βασικούς κόμβους μεταφορών.
Βελτίωση των υποδομών για πεζούς: Διεύρυνση πεζοδρομίων, δημιουργία περισσότερων πεζοδρομήσεων και αναπλάσεις δημόσιων χώρων.
Υπηρεσίες κοινόχρηστων μετακινήσεων: Ενίσχυση συστημάτων bike-sharing και scooter-sharing για μικρές αποστάσεις.
5. Έξυπνα συστήματα μεταφορών και διαχείρισης κυκλοφορίας
Ευφυή Συστήματα Μεταφορών (ITS): Ανάπτυξη ψηφιακών λύσεων για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας και την ενημέρωση των οδηγών σε πραγματικό χρόνο.
Ψηφιοποίηση της καταγραφής ατυχημάτων: Δημιουργία ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων για καλύτερη πρόληψη και ανάλυση των επικίνδυνων σημείων του οδικού δικτύου.
Ηλεκτρονική διαχείριση στάθμευσης: Εφαρμογή συστημάτων έξυπνης στάθμευσης που θα επιτρέπουν στους οδηγούς να εντοπίζουν κενές θέσεις σε πραγματικό χρόνο.
6. Ενίσχυση της οδικής ασφάλειας και εκπαίδευση των πολιτών
Πιο αυστηρή αστυνόμευση των παραβάσεων: Χρήση καμερών και αισθητήρων για την παρακολούθηση της τήρησης των κανόνων του ΚΟΚ.
Εκπαίδευση σε σχολεία και οδηγούς: Υποχρεωτική διδασκαλία της κυκλοφοριακής αγωγής από μικρή ηλικία.
Δημόσιες εκστρατείες ενημέρωσης: Καμπάνιες που θα ευαισθητοποιούν τους πολίτες για τη σημασία των εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης.
Ο δρόμος προς μια βιώσιμη Αθήνα
Η επίλυση του κυκλοφοριακού προβλήματος της Αθήνας απαιτεί ένα συνδυασμό έργων υποδομής, πολιτικών περιορισμού της χρήσης ΙΧ, ενίσχυσης των δημόσιων συγκοινωνιών και αλλαγής νοοτροπίας. Οι προτάσεις των συγκοινωνιολόγων παρέχουν έναν οδικό χάρτη που, εφόσον εφαρμοστεί με συνέπεια, μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο λειτουργική, ασφαλή και περιβαλλοντικά φιλική πόλη.
Η Αθήνα έχει την ευκαιρία να ακολουθήσει τις επιτυχημένες διεθνείς πρακτικές και να επενδύσει σε ένα σύστημα μεταφορών που θα θέτει στο επίκεντρο τον άνθρωπο και όχι τα αυτοκίνητα.