Της Αγγελικής Βελεσιώτη
Το αστρονομικό ποσό των 226 δισ. ευρώ χρωστούν σήμερα οι Έλληνες σε Δημόσιο (εφορία – ασφαλιστικά ταμεία) και χρηματοδοτικούς φορείς (τράπεζες – servicers), με το υψηλό ιδιωτικό χρέος να παραμένει “βαρίδι”, όχι μόνο για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που αδυνατούν να επιστρέψουν στην κανονικότητα, αλλά και συνολικά για την οικονομία, αφού ως απόρροια (και) αυτού καθυστερεί η πλήρης αναβάθμισή της σε καθεστώς επενδυτικής βαθμίδας.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, το σύνολο του ιδιωτικού χρέους ανέρχεται σε 376,6 δισ. ευρώ, με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές να διαμορφώνονται στα 225,6 δισ. ευρώ (στοιχεία β’ τριμήνου 2024) έναντι 372,9 δισ. ευρώ και 223 δισ. ευρώ αντίστοιχα πέρυσι. Σχεδόν έξι χρόνια πριν, το 2019, τα συνολικά χρέη νοικοκυριών και επιχειρήσεων “άγγιζαν” τα 333,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα ληξιπρόθεσμα αφορούσαν σε 233,2 δισ. ευρώ, ενώ το 2020 τα αντίστοιχα ποσά διαμορφώθηκαν σε 342,5 δισ. ευρώ και 232,8 δισ. ευρώ. Τον αμέσως επόμενο χρόνο το ιδιωτικό χρέος ανήλθε στα 376,3 δισ. ευρώ (ληξιπρόθεσμο 250,6 δισ. ευρώ), για να ανέβει στα 381,8 δισ. ευρώ το 2022, εκ των οποίων ληξιπρόθεσμα ήταν τα 243,3 δισ. ευρώ.
Πιο αναλυτικά, στα τέλη του α’ εξαμήνου του 2024:
*Τα χρέη στην εφορία αυξήθηκαν στα 107,2 δισ. ευρώ (σ.σ. εκ των οποίων τα 26,3 δισ. ευρώ έχουν χαρακτηριστεί ως ανεπίδεκτα είσπραξης), με το πλήθος των οφειλετών να ανέρχεται σε 3,7 εκατομμύρια από 106,3 δισ. ευρώ πέρυσι και 105,62 δισ. ευρώ το 2019 (4,07 εκατομμύρια οφειλέτες).
*Οι οφειλές στα ασφαλιστικά ταμεία ξεπέρασαν τα 48 δισ. ευρώ σε πλήθος μητρώων οφειλετών 2,2 εκατομμύρια έναντι 47,55 δισ. ευρώ το 2023 και 35,38 δισ. ευρώ πριν από σχεδόν μία εξαετία, σε πλήθος μητρώων οφειλετών δύο εκατομμύρια.
*Τα “κόκκινα” δάνεια που παραμένουν στις τράπεζες υπολογίζονται σε 10,43 δισ. ευρώ από 9,94 δισ. ευρώ πέρυσι, ενώ τα “κόκκινα” δάνεια που “πέρασαν” στους servicers ανέρχονται σε 59,43 δισ. ευρώ έναντι 23,66 δισ. ευρώ το 2019.
Ο αντίκτυπος
Όσον αφορά ειδικά στους χρηματοδοτικούς φορείς, όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές, οι ελληνικές τράπεζες, με την εξυγίανση των ισολογισμών τους και τα μονοψήφια ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων στρέφονται στη στήριξη της παραγωγικής οικονομίας. Τα “κόκκινα” δάνεια, ωστόσο, συνεχίζουν να περιορίζουν την πιστωτική επέκταση και τις επιλέξιμες για τραπεζικό δανεισμό επιχειρήσεις, καθώς παραμένουν στα χαρτοφυλάκια των servicers.
Το γεγονός αυτό φαίνεται πως απασχολεί, όχι μόνο τους θεσμούς, κλιμάκια των οποίων βρέθηκαν, μάλιστα, στην Αθήνα, στο πλαίσιο της μεταπρογραμματικής εποπτείας, αλλά και τους οίκους αξιολόγησης. Όπως ανέφερε, άλλωστε, η Moody’s σε πρόσφατο report της, “οι καλύτερες πιστωτικές συνθήκες για τις ελληνικές τράπεζες τα τελευταία χρόνια αποτυπώνονται και στο χαμηλότερο επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο σύστημα, μετά την ολοκλήρωση των σχεδίων μετασχηματισμού τους. Ένα τμήμα των εκκρεμών ‘κόκκινων’ δανείων για ορισμένα νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ωστόσο, παραμένει στους servicers που είναι σήμερα ενεργοί στην Ελλάδα και εξ’ αυτού του λόγου επηρεάζει την αξιολόγηση για τις πιστωτικές συνθήκες της χώρας”.
Υπενθυμίζεται ότι ο συγκεκριμένος οίκος είναι ο μοναδικός που δεν έχει δώσει την επενδυτική βαθμίδα στη χώρα, με τη νέα ετυμηγορία του να αναμένεται την επόμενη χρονιά.
Ήδη, πάντως, η κυβέρνηση εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση, εξοπλίζοντας την αγορά με τα εργαλεία που θα οδηγήσουν στην αναδιάρθρωση των επίμαχων δανείων. Αυτή περνά, μεταξύ άλλων, μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, ο οποίος μετά και τις διαρκείς βελτιώσεις έχει ανεβάσει ρυθμούς, αλλά και των διμερών ρυθμίσεων μεταξύ χρηματοδοτικού φορέα και δανειολήπτη.
Με βάση τα απολογιστικά στοιχεία της Ένωσης Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΕΕΔΑΔΠ), έως και τον περασμένο Ιούνιο πραγματοποιήθηκαν ρυθμίσεις για οφειλές, συνολικού ύψους περίπου 2,7 δισ. ευρώ, εξυπηρετώντας κατά μέσο όρο 7500 οφειλέτες/μήνα. Παράλληλα, στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού οι πολυμερείς ρυθμίσεις ανέρχονται σε περίπου 2,4 δισ. ευρώ.