-|-
Μια μεγάλη, αλλά απροσδιόριστη, περίοδο υψηλών επιτοκίων προανήγγειλε για άλλη μια φορά η πρόεδρος της ΕΚΤ κ. Κριστίν Λαγκάρντ, προσθέτοντας έτσι νέα κεφάλαια στην ατζέντα του επόμενου οικονομικού επιτελείου.
Η πρόεδρος της ΕΚΤ επανέλαβε για πολλοστή φορά σε άρθρο της ότι η ανάγκη αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% θα διατηρήσει τα επιτόκια του ευρώ σε υψηλά επίπεδα για όσο χρειαστεί. Για να συμπληρώσει την εικόνα, η κα Λαγκάρντ επανέλαβε την εκτίμησή της ότι ο πληθωρισμός θα μείνει σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Το τέλος των μηδενικών επιτοκίων ήταν στα βασικά σενάρια του ΥΠΟΙΚ τα τελευταία τρία χρόνια. Το κομμάτι που θα πρέπει να συμπληρώσει στο σενάριο αυτό είναι το ενδεχόμενο τα επιτόκια να μείνουν για μεγάλο διάστημα σε υψηλά επίπεδα.
Αυτό θα πρέπει να απασχολήσει τη στρατηγική του δημόσιου δανεισμού για δύο λόγους: ο πρώτος είναι ότι προς το παρόν τα πραγματικά επιτόκια, με τα οποία δανείζεται το Δημόσιο, δεν ξεπερνούν το 2-2,2%, παρά το γεγονός ότι τα επιτόκια της αγοράς είναι σχεδόν διπλάσια.
Ο δανεισμός του Δημοσίου
Ο κόφτης της ανόδου των επιτοκίων εξασφαλίζεται μέσω “ανοιχτών” συμβολαίων για swap επιτοκίου για χρέος περίπου 12 δισ. Τα συμβόλαια αυτά είναι διαθέσιμα μετά την πρόωρη αποπληρωμή των δανείων ύψους 8,3 δισ. του ΔΝΤ και 3,6 δισ. στο GLF, τα οποία έληγαν το 2024. Τώρα τα συμβόλαια αυτά χρησιμοποιούνται στις εκδόσεις του ελληνικού Δημοσίου. Μέχρι τώρα έχουν χρησιμοποιηθεί συμβόλαια για τα 5,4 δισ. που έχει δανειστεί φέτος το Δημόσιο από τις αγορές. Μένουν συνεπώς συμβόλαια ύψους για επιπλέον χρέος ύψους 6,6 δισ. ευρώ για το 2024. Το φετινό δανειακό πρόγραμμα περιορίστηκε λόγω των συνθηκών στα 6 δισ. ευρώ. Του χρόνου, όμως, θα είναι σίγουρα υψηλότερο ίσως στα επίπεδα των 12 δισ. ευρώ που ήταν την τριετία 2020 -2022. Συνεπώς, οι νέες εκδόσεις χρέους δεν θα μπορούν να καλυφθούν στο σύνολό τους από τα συμβόλαια αυτά. Αν τα επιτόκια του ευρώ μείνουν σε υψηλά επίπεδα όλο τον επόμενο χρόνο, το ΥΠΟΙΚ είτε θα πρέπει να δανειστεί με υψηλότερο επιτόκιο είτε να καλύψει ένα μέρος του δανειακού προγράμματος από τα ταμειακά διαθέσιμα, τα οποία θα παραμείνουν και τον επόμενο χρόνο πάνω από τα 35 δισ. ευρώ
Βεβαίως, στο μεταξύ, η Ελλάδα αναμένει την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, η οποία θα προσγειώσει, τουλάχιστον για ένα χρονικό διάστημα, τα επιτόκια δανεισμού αρκετά κάτω από το 4%. Ωστόσο, μετά από κάποιο διάστημα θα επανέλθουν κοντά στο 4%, αφού το κέρδος για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας έχει προεξοφληθεί από τις αγορές από το 2021.
Ο ιδιωτικός δανεισμός
Στον ιδιωτικό δανεισμό θα δούμε σταδιακά το σύνολο της αύξησης των επιτοκίων του ευρώ να περνά στα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο. Μέχρι τώρα, οι εμπορικές τράπεζες έχουν συμφωνήσει με το ΥΠΟΙΚ να περνούν ένα μέρος της αύξησης των επιτοκίων στα νέα δάνεια. Αυτό μάλλον δεν θα διαρκέσει για πάντα και θα γίνει αντικείμενο ενός ακόμη κύκλου διαλόγου μεταξύ του ΥΠΟΙΚ και των τραπεζών
Παράλληλα, θα πρέπει να συμφωνηθεί διάδοχο καθεστώς για τη ρύθμιση, με την οποία επιδοτείται από τις τράπεζες το 50% των αυξήσεων στις δόσεις 250.000 ενήμερων δανειοληπτών, με στεγαστικά σε κυμαινόμενο επιτόκιο. Η ρύθμιση αυτή θα έχει διάρκεια ενός χρόνου, στο τέλος του οποίου δεν είναι σίγουρο ότι τα επιτόκια θα έχουν υποχωρήσει.