Οι σχέσεις Ινδίας-Καναδά έφτασαν στο χαμηλότερο σημείο της σύγχρονης εποχής αυτή την εβδομάδα, αφότου ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό κατηγόρησε την κυβέρνηση της Ινδίας ότι ενορχήστρωσε τη δολοφονία ενός εξέχοντος ηγέτη των Σιχ έξω από ναό στη Βρετανική Κολομβία τον Ιούνιο.
Η Ινδία “απέρριψε πλήρως” την κατηγορία, η οποία έρχεται μετά από χρόνια εντάσεων μεταξύ των δύο χωρών σχετικά με το ζήτημα του αποσχισμού των Σιχ στην Ινδία, σημειώνει το πρακτορείο Bloomberg.
Ποιος δολοφονήθηκε και γιατί;
Στις 18 Ιουνίου, άγνωστοι δράστες πυροβόλησαν και σκότωσαν τον Hardeep Singh Nijjar, ο οποίος υποστήριζε τον σχηματισμό μιας ανεξάρτητης πατρίδας – γνωστής ως Khalistan – για τους Σιχ στη βόρεια Ινδία. Ενώ δεν είναι σαφές ποιος πάτησε τη σκανδάλη σε ένα πάρκινγκ έξω από ένα πολιτιστικό κέντρο των Σιχ στο Surrey της καναδικής Βρετανικής Κολομβίας, ο Τριντό δήλωσε επισήμως τη Δευτέρα ότι ο Καναδάς πίστευε ότι η κυβέρνηση της Ινδίας συνδέεται με τη δολοφονία. Είπε ότι είχε θέσει το θέμα στον Ινδό ομόλογό του Ναρέντρα Μόντι στη συνεδρίαση της G20 την προηγούμενη εβδομάδα και στη συνέχεια η υπουργός Εξωτερικών του Καναδά ανέφερε ότι απέλασε έναν Ινδό διπλωμάτη – τον επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών της Ινδίας στον Καναδά – από τη χώρα. Η Ινδία, με τη σειρά της, ανακοίνωσε στον Καναδά ότι θα απελάσει έναν ανώτερο διπλωμάτη με έδρα τη χώρα της Νότιας Ασίας.
Τι είναι το κίνημα Χαλιστάν;
Το λεγόμενο κίνημα Χαλιστάν ήταν ο αγώνας για ένα ανεξάρτητο κράτος για τον πληθυσμό των Σιχ της Ινδίας στην περιοχή Punjab. Το βίαιο αποσχιστικό κίνημα παρέλυσε το κράτος τη δεκαετία του 1980, οδηγώντας σε εκρήξεις βομβών, δολοφονίες και χιλιάδες θανάτους, συμπεριλαμβανομένων αστυνομικών και πολιτών. Το κύριο σημείο ανάφλεξης ήρθε το 1984, όταν ο ινδικός στρατός μπήκε στον Χρυσό Ναό στο Αμριτσάρ και σκότωσε τον αρχηγό της εξέγερσης, ο οποίος είχε βρει καταφύγιο στο ιερότερο ιερό του Σιχισμού. Μήνες αργότερα, σε μια πράξη εκδίκησης, η τότε πρωθυπουργός Ίντιρα Γκάντι πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε από δύο Σιχ που ήταν μέλη της ασφάλειας της. Η δολοφονία προκάλεσε αιματηρές ταραχές κατά των Σιχ στο Νέο Δελχί, καθώς και μια κυβερνητική καταστολή που ώθησε πολλούς να καταφύγουν σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Καναδά, ο οποίος έχει τον μεγαλύτερο πληθυσμό Σιχ εκτός Ινδίας.
Γιατί η Ινδία και ο Καναδάς έχουν βρεθεί σε διαμάχη;
Ινδοί αξιωματούχοι έχουν κατηγορήσει εδώ και καιρό τον Καναδά ότι αισθάνεται πολύ άνετα με τους Σιχ αποσχιστές, οι οποίοι έχουν αναδειχθεί ως πολιτική δύναμη ιδιαίτερα σε περιοχές γύρω από το Τορόντο και το Βανκούβερ. Το 2015, ο διορισμός τεσσάρων Σιχ υπουργών από τον Τριντό στο υπουργικό του συμβούλιο οδήγησε Ινδούς αξιωματούχους να κατηγορήσουν τον Καναδά ότι υποστηρίζει τις εκκλήσεις για απόσχιση. Ο Καναδάς πάντα υποστήριζε ότι στηρίζει μια “ενωμένη Ινδία”.
Πώς εμπλέκεται ο Τριντό;
Το 2018, ο Τριντό ξεκίνησε ένα ταξίδι το οποίο δέχθηκε πολλές επικρίσεις στην Ινδία, γυρνώντας τη χώρα σε κάτι που θεωρήθηκε ως μια προσπάθεια να φλερτάρει τις ψήφους της ινδο-καναδικής διασποράς. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, στην οποία ο Τριντό συνοδευόταν από ένα μεγάλο σώμα Σιχ. Δέχτηκε πυρά όταν η αντιπροσωπεία του συνάντησε έναν άνδρα που κάποτε είχε καταδικαστεί στον Καναδά για απόπειρα δολοφονίας ενός επισκέπτη υπουργού της Ινδίας. Το ταξίδι χαρακτηρίστηκε ως ελαφρύ σε πολιτική ατζέντα και “βαρύ” σε φωτογραφική αποτύπωση, ωστόσο δεν πέτυχε διόλου να καταπνίξει την αίσθηση ότι ο Καναδάς συμπαθεί τους Σιχ αποσχιστές.
Τι έγινε από τότε;
Ενώ το ζήτημα της συμπάθειας των Καναδών για τον αποσχισμό των Σιχ δεν εξαφανίστηκε ποτέ, φαινόταν ότι οι σχέσεις βελτιώνονταν, καθώς ο Καναδάς υποστήριζε την ιδέα της ενίσχυσης των δεσμών με την Ινδία για να αντιμετωπίσει την καταρρέουσα σχέση του με το Πεκίνο. Οι εμπορικές συνομιλίες που είχαν διακοπεί κατά διαστήματα για μια δεκαετία εντείνονταν, καθώς ο Τριντό προσπαθούσε να διαφοροποιήσει την οικονομία του Καναδά μακριά από την Κίνα. Στην στρατηγική Ινδο-Ειρηνικού που κυκλοφόρησε πρόσφατα ο Καναδάς ανέφερε: “Η αυξανόμενη στρατηγική, οικονομική και δημογραφική σημασία της Ινδίας στον Ινδο-Ειρηνικό την καθιστά κρίσιμο εταίρο στην επιδίωξη των στόχων του Καναδά στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής”. Μόλις τον Μάιο του τρέχοντος έτους, και οι δύο πλευρές φάνηκαν αισιόδοξες ότι θα υπογραφεί μια εμπορική συμφωνία, με επίκεντρο τα αυτοκίνητα, τη γεωργία και την τεχνολογία πληροφοριών.
Πότε πραγματικά άρχισαν να καταρρέουν τα πράγματα;
Τον Σεπτέμβριο η καναδική κυβέρνηση ζήτησε παύση των εμπορικών συνομιλιών καθώς ο Τριντό ετοιμαζόταν να ταξιδέψει στην Ινδία για τη σύνοδο κορυφής των ηγετών της G-20. Κυβερνητικός εκπρόσωπος είπε ότι το διάλειμμα “πιθανότατα” θα επιτρέψει περαιτέρω διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Στη συνέχεια όμως τα πράγματα πήραν μια τροπή προς το χειρότερο.
Τι συνέβη στη σύνοδο κορυφής των G-20;
Ο Τριντό και ο Μόντι δεν πραγματοποίησαν επίσημη διμερή συνάντηση στη σύνοδο κορυφής, αλλά είχαν μια σύντομη συνομιλία στο περιθώριο. Ο Τριντό ισχυρίζεται ότι ενημέρωσε τη δολοφονία του Νιτζάρ, ενώ ο Μόντι επέκρινε τον Καναδά ότι φέρεται να επέτρεψε σε ομάδες Σιχ να δρουν στη χώρα, σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών της Ινδίας. Σε μια ακόμη στιγμή αμηχανίας για τον Τριντό, το αεροπλάνο του χάλασε στο αεροδρόμιο, με αποτέλεσμα να εγκλωβιστεί στην Ινδία για ακόμη μια νύχτα μετά την “παγωμένη” συνάντηση.
Πώς αντέδρασε ο Καναδάς;
Αρκετές μέρες αργότερα, σε ένδειξη περαιτέρω επιδείνωσης σχέσεων, ο Καναδάς ακύρωσε εμπορική αποστολή στην Ινδία που είχε προγραμματιστεί για τις αρχές Οκτωβρίου. Ο λόγος δεν ανακοινώθηκε. “Σε αυτή τη χρονική στιγμή, αναβάλλουμε την επερχόμενη εμπορική αποστολή στην Ινδία”, δήλωσε η Alice Hansen, εκπρόσωπος της Καναδής υπουργού Εμπορίου Mary Ng. “Τον επόμενο χρόνο θα έχουμε επαφές και σε επίπεδο επιχειρήσεων στην Ιαπωνία, την Ινδονησία, την Κορέα, τη Μαλαισία, τις Φιλιππίνες και το Βιετνάμ”. Στη συνέχεια ήρθε η δήλωση του Τριντό για τη συμμετοχή της Ινδίας στη δολοφονία του Nijjar.
Τι ακολουθεί;
Τώρα η προσοχή θα στραφεί στα στοιχεία που θα αποκαλύψει ο Καναδάς για να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς του ότι η ινδική κυβέρνηση συμμετείχε στη δολοφονία του Nijjar. Ανάλογα με το τι θα αποκαλυφθεί, οι εντάσεις θα μπορούσαν να ξεσπάσουν περαιτέρω και ενδεχομένως να πλήξουν τους δεσμούς της Ινδίας με άλλες δυτικές κυβερνήσεις. Οι ΗΠΑ, ειδικότερα, φλερτάρουν με ανυπομονησία την Ινδία ως ανερχόμενο αντίβαρο στην Κίνα και έχουν αγνοήσει σε μεγάλο βαθμό τις ανησυχίες σχετικά με την επιδείνωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ελευθεριών του Τύπου στην Ινδία.
Διαβάστε ακόμη