Του Κώστα Ράπτη
Όλα ήταν μία παρεξήγηση; Η εκεχειρία “δεν είναι ένα θέμα στις συνομιλίες μας με τους συμμάχους μας”, δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στο τέλος της συνάντησης που είχε με τον Εμανουέλ Μακρόν την Πέμπτη στο Ελιζέ, αποδίδοντας τις σχετικές πληροφορίες στη “ρωσική παραπληροφόρηση”.
Συμβαίνει, βέβαια, φορέας της εν λόγω παραπληροφόρησης να είναι το αμερικανικό πρακτορείο Bloomberg, το οποίο σε δημοσίευμά του, που προκάλεσε αίσθηση, υποστηρίζει ότι ο Ζελένσκι πιέζεται από τους δυτικούς συμμάχους του να υιοθετήσει μια “περισσότερο ευέλικτη προσέγγιση”, ήτοι να εξετάσει το ενδεχόμενο ενός τερματισμού του πολέμου με τη Ρωσία χωρίς να έχει εκπληρωθεί ο μαξιμαλιστικός στόχος της αποκατάστασης της ουκρανικής κυριαρχίας στα σύνορα του 1991.
Όπου υπάρχει ο “καπνός” των διαψεύσεων, υπάρχει, ως φαίνεται, και η “φωτιά” πραγματικών ζυμώσεων. Αυτό μπορεί να πει κανείς και για την προτροπή του νέου Γ.Γ. του ΝΑΤΟ: “Σταματήστε να ανησυχείτε για μια προεδρία Τραμπ”. Ο Μαρκ Ρούτε δήλωσε “απόλυτα πεπεισμένος ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεχίσουν να εμπλέκονται, γιατί καταλαβαίνουν ότι αυτό δεν αφορά μόνο την Ουκρανία, αλλά και την ίδια τη χώρα τους”.
Ποιος ο προβληματισμός
Όμως δεν είναι δίχως λόγο που το τελευταίο βιβλίο του γνωστού δημοσιογράφου Μπομπ Γούντγουορντ αποκαλύπτει ότι ο Τραμπ είχε μετά την έξοδό του από τον Λευκό Οίκο επτά επαφές με τον Πούτιν. Ούτε ότι η Κάμαλα Χάρις διακηρύσσει πως δεν πρόκειται να συναντηθεί ποτέ με τον Πούτιν δίχως να είναι παρόντες εκπρόσωποι της Ουκρανίας. Πρόκειται προφανώς για διόρθωση των εντυπώσεων που άφησε η ασαφής απάντηση του προέδρου Μπάιντεν σε ερώτηση Ρώσου ανταποκριτή σχετικά με το ενδεχόμενο μιας συνάντησης με τον ένοικο του Κρεμλίνου στο περιθώριο των επικείμενων συνόδων της G20 και της ASEAN.
Κατά το Bloomberg, οι επικείμενες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ δημιουργούν όντως προβληματισμό στο στρατόπεδο των συμμάχων της Ουκρανίας. Όπως άλλωστε και οι δυσκολίες στη συνέχιση της χρηματοδότησης της ουκρανικής πολεμικής προσπάθειας, αλλά και οι εξελίξεις στο μέτωπο. Εξελίξεις οι οποίες σημαδεύονται από την κατάληψη από τα ρωσικά στρατεύματα της στρατηγικής σημασίας πόλεως Ουγκλεντάρ στην ανατολική Ουκρανία, αλλά και το “ξεφούσκωμα” της ουκρανικής αντεπίθεσης στην επαρχία του Κουρσκ, με ανακατάληψη τα τελευταία 24ωρα άλλων δύο χωριών.
Σε κάθε περίπτωση, το “σχέδιο νίκης” το οποίο παρουσίασε ο Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον, ζητώντας νέες ενισχύσεις, δεν εντυπωσίασε, κατά τις ίδιες πηγές, διότι δεν θεωρήθηκε αρκούντως συγκεκριμένο.
Επίδειξη συσπείρωσης
Άλλωστε, είναι ο ίδιος ο Ζελένσκι ο οποίος τροφοδότησε τη συζήτηση περί τερματισμού του πολέμου (άσχετο αν επιχείρησε να τον αποδώσει σε επικείμενη ουκρανική επικράτηση επί του πεδίου) δηλώνοντας κατά τη σύνοδο Ουκρανίας – Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη στο Ντουμπρόβνικ της Κροατίας: “Τον Οκτώβριο, τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο έχουμε την ευκαιρία να κινήσουμε τα πράγματα προς την κατεύθυνση της ειρήνης και τη διαρκή σταθερότητα. Η κατάσταση στο πεδίο της μάχης δημιουργεί την ευκαιρία να κάνουμε αυτή την επιλογή, επιλογή για μια αποφασιστική δράση, ώστε να τερματισθεί ο πόλεμος το αργότερο το 2025”.
Το Ντουμπρόβνικ (όπου συναντήθηκε και με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη) ήταν ο πρώτος σταθμός μιας φρενήρους ευρωπαϊκής περιοδείας που έφερε τον Ζελένσκι στο Λονδίνο, το Παρίσι, το Βερολίνο και τη Ρώμη, για επαφές αντιστοίχως με τους Κιρ Στάρμερ, Εμανουέλ Μακρόν, Όλαφ Σολτς, Τζόρτζια Μελόνι, καθώς και τον Πάπα Φραγκίσκο.
Αυτή η επίδειξη ευρωατλαντικής συσπείρωσης πέριξ της Ουκρανίας δεν μπορεί, ωστόσο, να τερματίσει τη φιλολογία περί πιθανού συμβιβασμού με τη Μόσχα. Εξάλλου, την περιοδεία-εξπρές του Ζελένσκι κατέστησε αναγκαία η ακύρωση της συνόδου των “Φίλων της Ουκρανίας” στην αμερικανική στρατιωτική βάση του Ράμσταϊν στη Γερμανία, λόγω του κυκλώνα “Μίλτον”, ο οποίος κράτησε τον Αμερικανό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, στην πατρίδα του. Και η μεν θεομηνία αποτέλεσε αντικειμενικό και αναπάντεχο κώλυμα, όμως το πολιτικό πρόβλημα που υποκρύπτει η αδυναμία του Μπάιντεν να εμφανισθεί υποσχόμενος νέα βοήθεια στους Ουκρανούς, εν μέσω μαζικού ξεσπιτώματος στον αμερικανικό Νότο, δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί.
Σκληραίνει τη διπλωματική της στάση η Μόσχα
Στη Μόσχα, πληροφορίες θέλουν τη ρωσική ηγεσία να είναι διχασμένη ανάμεσα σε όσους (με πρώτο τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος τείνει ευήκοον ους στις επιθυμίες της κεντρικής τράπεζας και των ολιγαρχών) επιθυμούν, για προφανείς οικονομικούς λόγους, έναν τερματισμό του πολέμου και όσους, κυρίως στρατιωτικούς, επιμένουν σε συνέχιση των μαχών μέχρι την “τελική νίκη”, όπως και αν την εννοούν.
Προς το παρόν, πάντως, οι ενδείξεις κοπώσεως της Δύσης δίνουν την ευκαιρία στη ρωσική διπλωματία να εμφανίσει σκληρό πρόσωπο, αναβαθμίζοντας τη shopping list των απαιτήσεών της για έναν πιθανό συμβιβασμό.
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, σχολιάζοντας δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία η Δύση θα συζητούσε μια “ανταλλαγή” της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ με αναγνώριση των εδαφικών απωλειών, δήλωσε ότι η επίτευξη μιας δίκαιης ειρήνης θα είναι αδύνατη εάν το Κίεβο χάσει την ουδετερότητά του. Η “ειδική στρατιωτική επιχείρηση” στην Ουκρανία, πρόσθεσε η Ζαχάροβα, ήταν ακριβώς μια αντίδραση στην επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς.
Ο κατάλογος απαιτήσεων του Λαβρόφ
Περισσότερο αποκαλυπτικός υπήρξε, όμως, ο πολιτικός της προϊστάμενος. Σε συνέντευξη που έδωσε στο “Newsweek” o υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, περιέγραψε τα βασικά στοιχεία μιας πρότασης “ειρήνευσης” που θα μπορούσε να κάνει αποδεκτή η χώρα του. Σύμφωνα με τον ίδιο, κύρια στοιχεία είναι να αποδεχθεί η Ουκρανία τη ρωσική κατοχή και ενσωμάτωση των τεσσάρων επαρχιών (Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνος, τις οποίες, σημειωτέον, οι ρωσικές δυνάμεις δεν έχουν καταλάβει πλήρως) και, βέβαια, να δηλώσει το Κίεβο πως δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, όπως και να υποχωρήσει σε “άλλα ζητήματα”, που περιλαμβάνουν τις προηγούμενες ρωσικές θέσεις για μικρές ένοπλες δυνάμεις και για “κράτος ουδέτερο που δεν θα ανήκε σε κανέναν συνασπισμό”. Επίσης ζήτησε την “αποναζιστικοποίηση” της Ουκρανίας, την “αποστρατιωτικοποίησή” της, τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των ρωσόφωνων στα εδάφη της και την κατάργηση όλων των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Η διεθνής τάξη σήμερα “πρέπει να ρυθμιστεί ώστε να απεικονίζει τις τρέχουσες πραγματικότητες, της πολυπολικότητας. Η Δύση καθυστέρησε να το αποδεχθεί αυτό, αλλά πλέον έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται πως αυτή η διαδικασία είναι μη αναστρέψιμη”, τόνισε ο Λαβρόφ.