7.7 C
London
Thursday, December 12, 2024

Από την κλιμάκωση στην εκεχειρία: Το παρασκήνιο της συμφωνίας για τον Λίβανο

Date:

Related stories

Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που τερμάτισε το ισραηλινό σφυροκόπημα και την ανταλλαγή πυρών με τη Χεζμπολάχ, οδηγώντας τελικά σε μια εύθραυστη ειρήνη η οποία διαμορφώθηκε έπειτα από εβδομάδες συνομιλιών και ήταν, μέχρι τις τελευταίες ώρες, αβέβαιη.

Ο Αμερικανός απεσταλμένος Έιμος Χόχσταϊν ταξίδεψε ουκ ολίγες φορές στη Βηρυτό και την Ιερουσαλήμ παρά την προετοιμασία των εκλογών στην πατρίδα του για να εξασφαλίσει μια συμφωνία που απαιτούσε τη βοήθεια της Γαλλίας – και η οποία παραλίγο να εκτροχιαστεί λόγω διεθνών ενταλμάτων σύλληψης κατά του Ισραηλινού πρωθυπουργού και του πρώην υπουργού του, σημειώνει το Reuters.

Το Ισραήλ είχε δηλώσει τον περασμένο μήνα ότι είχε επιτύχει τους κύριους πολεμικούς του στόχους στο Λίβανο, επιφέροντας σημαντικά πλήγματα στην υποστηριζόμενη από το Ιράν Χεζμπολάχ.

Ένας αγώνας ποδοσφαίρου, ο “διπλωματικός πυρετός” και η πίεση που άσκησαν οι ΗΠΑ βοήθησαν να επιτευχθεί συμφωνία την Τρίτη το βράδυ, σύμφωνα με τα όσα δήλωσαν στο πρακτορείο αξιωματούχοι και διπλωμάτες.

Ορκισμένοι εχθροί, Ισραήλ και Χεζμπολάχ πολεμούν εδώ και 14 μήνες, από τότε που η λιβανέζικη σιιτική οργάνωση άρχισε να εκτοξεύει ρουκέτες εναντίον ισραηλινών στρατιωτικών στόχων, ως ένδειξη αλληλεγγύης στην παλαιστινιακή Χαμάς στη Γάζα.

Η μεταξύ τους σύγκρουση κλιμακώθηκε τον Σεπτέμβριο με τις επιθέσεις βομβητών και τις στοχευμένες αεροπορικές επιδρομές κατά τις οποίες σκοτώθηκε ο ηγέτης της Χεζμπολάχ και πολλά μέλη της διοικητικής της δομής. 

Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Λιβανέζοι εκτοπίστηκαν από τα χωριά τους ενώ η Χεζμπολάχ υποστεί βαρύ πλήγμα από τα στρατεύματα του Ισραήλ. Παράλληλα, Ισραηλινοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους στα βόρεια του Ισραήλ. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ανέφερε τον Οκτώβριο ότι υπήρχε “παράθυρο” για μια συμφωνία, δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης.

“Μερικές φορές έχεις την αίσθηση ότι όταν τα πράγματα μπαίνουν στην τελική ευθεια, όπου τα μέρη δεν είναι απλώς κοντά, αλλά ότι υπάρχει η βούληση και η επιθυμία και ότι τα άστρα είναι ευθυγραμμισμένα”, δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης.

Οι αξιωματούχοι των κυβερνήσεων του Ισραήλ, του Λιβάνου, της Γαλλίας και των ΗΠΑ περιέγραψαν στο Reuters πώς προέκυψε η συμφωνία. Η Χεζμπολάχ δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.

Το παρασκήνιο της συμφωνίας

Στο Λίβανο, η Χεζμπολάχ εξακολουθούσε να πολεμάει αλλά υπό έντονη πίεση, και τον τελευταίο καιρό ήταν ανοιχτή σε μια εκεχειρία που δεν θα εξαρτάται από την εκεχειρία στη Γάζα – εγκαταλείποντας ένα αίτημα που είχε θέσει στις αρχές του πολέμου.

Η σιιτική οργάνωση είχε προτείνει στις αρχές Οκτωβρίου τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου του Λιβάνου Ναμπίχ Μπέρι, μακροχρόνιο σύμμαχό της, για να ηγηθεί των διαπραγματεύσεων.

Ο Χόχσταϊν πηγαινοερχόταν μεταξύ των δύο χωρών, συναντούσε τους ισραηλινούς διαπραγματευτές υπό τον υπουργό Στρατηγικών Υποθέσεων Ρον Ντέρμερ και ενημέρωνε καθημερινά τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν. Η Γαλλία ήταν επίσης στο “παιχνίδι”.

Το Παρίσι είχε συνεργαστεί με τον Χόχσταϊν σε μια αποτυχημένη απόπειρα εκεχειρίας τον Σεπτέμβριο και εξακολουθούσε να εργάζεται παράλληλα με τις ΗΠΑ.

Λιβανέζοι αξιωματούχοι είχαν καταστήσει σαφές στις ΗΠΑ ότι ο Λίβανος είχε ελάχιστη εμπιστοσύνη είτε στην Ουάσιγκτον είτε στον Νετανιάχου, είπαν δύο Ευρωπαίοι διπλωμάτες.

Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρό επισκέφθηκε την περιοχή στις αρχές Νοεμβρίου κατόπιν αιτήματος του Ισραήλ, παρά τις εντάσεις μεταξύ των χωρών.

Διεξήγαγε μακρές συνομιλίες με τον Ντέρμερ για τους μηχανισμούς μιας κατάπαυσης του πυρός, με τις δύο αντιπροσωπείες να μελετούν χάρτες, δήλωσαν δύο πηγές με γνώση του θέματος.

Καθώς τα πράγματα επιδεινώνονταν για τον Λίβανο, υπήρχε απογοήτευση για την πρόοδο των συνομιλιών. “(Ο Χόχσταϊν) μας είπε ότι χρειαζόταν 10 ημέρες για να φτάσει σε κατάπαυση του πυρός, αλλά οι Ισραηλινοί “τράβηξαν” το θέμα για ένα μήνα, για να τελειώσουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις”, δήλωσε Λιβανέζος αξιωματούχος.

Τα εμπόδια

Η συμφωνία επρόκειτο να βασιστεί στην καλύτερη εφαρμογή του ψηφίσματος 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, με το οποίο τερματίστηκε ο πόλεμος του 2006 μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ. Και οι δύο πλευρές κατήγγειλαν επανειλημμένες παραβιάσεις της συμφωνίας αυτής και ήθελαν διαβεβαιώσεις.

Το κύριο σημείο τριβής ήταν η επιμονή του Ισραήλ να έχει ελευθερία κινήσεων κατά της Χεζμπολάχ εάν η οργάνωση παραβιάσει το ψήφισμα, αίτημα που ο Λίβανος απέρριπτε.

Τελικά, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ συμφώνησαν σε μια έμμεση συμφωνία – προφορικές διαβεβαιώσεις σύμφωνα με δυτικό διπλωμάτη – ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να απαντήσει σε απειλές.

“Οι δύο πλευρές διατηρούν το δικαίωμά τους να αμυνθούν, αλλά θέλουμε να κάνουμε τα πάντα για να αποφύγουμε την άσκηση αυτού του δικαιώματος”, δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης.

Το Ισραήλ ανησυχούσε επίσης για τις προμήθειες όπλων της Χεζμπολάχ μέσω της Συρίας. Έστειλε μηνύματα στον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ μέσω μεσαζόντων για να το αποτρέψει, δήλωσαν τρεις διπλωματικές πηγές.

Παράλληλα, ενίσχυσε αυτό το “μήνυμα” αυξάνοντας τις αεροπορικές επιδρομές του στη Συρία.

“Το Ισραήλ μπορεί σχεδόν να υπαγορεύσει τους όρους. Η Χεζμπολάχ έχει αποδυναμωθεί. Η Χεζμπολάχ θέλει και χρειάζεται μια κατάπαυση του πυρός περισσότερο από ό,τι το Ισραήλ. Αυτή [ήρθε] όχι λόγω της αμερικανικής διπλωματίας, αλλά επειδή το Ισραήλ αισθάνεται ότι έχει κάνει αυτό που πρέπει να κάνει”, δήλωσε δυτικός διπλωμάτης.

Οι συνομιλίες εντάθηκαν καθώς πλησίαζαν οι προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ και έφτασαν σε σημείο καμπής μετά την επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ. Οι Αμερικανοί διαμεσολαβητές ενημέρωσαν την ομάδα του Τραμπ, λέγοντάς τους ότι η συμφωνία ήταν καλή για το Ισραήλ, καλή για τον Λίβανο και καλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, δήλωσε ο ανώτερος αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης.

Πώς επετεύχθη συμφωνία

Η βία που ξέσπασε στο Άμστερνταμ με την επίθεση σε οπαδούς της Μακάμπι έθεσε σε κίνδυνο τον κρίσιμο ρόλο του Παρισιού στις διαπραγματεύσεις, αναφέρει το Reuters, καθώς μια ισραηλινή ποδοσφαιρική ομάδα ταξίδευε στη Γαλλία μετά το περιστατικό.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, παρών στο ματς, κάθισε δίπλα στον Ισραηλινό πρεσβευτή στο γήπεδο. “Ο αγώνας ήταν τόσο βαρετός που οι δυο τους πέρασαν μια ώρα συζητώντας για το πώς να κατευνάσουν τις εντάσεις μεταξύ των δύο συμμάχων και να προχωρήσουν μπροστά”, δήλωσε πηγή που γνωρίζει το θέμα.

Την κρίσιμη αυτή στιγμή το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για τον Νετανιάχου και τον πρώην υπουργό Άμυνας του Ισραήλ Γιοάβ Γκαλάντ.

Ο Νετανιάχου απείλησε να αποκλείσει τη Γαλλία από οποιαδήποτε συμφωνία, εάν το Παρίσι τηρούσε την υποχρέωσή του βάσει του Καταστατικού της Ρώμης – να συλλάβει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό εάν επισκεφτεί τη χώρα, ανέφεραν τρεις πηγές. Αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να τορπιλίσει τη συμφωνία εκεχειρίας.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν τηλεφώνησε στον Μακρόν, ο οποίος με τη σειρά του τηλεφώνησε στον Νετανιάχου πριν ο Μπάιντεν και ο Μακρόν μιλήσουν ξανά, δήλωσε ο Αμερικανός αξιωματούχος. Το Ελιζέ κατέληξε τελικά σε μια δήλωση με την οποία αποδέχεται την εξουσία του ΔΠΔ, αλλά αποφεύγει τις απειλές για σύλληψη.

Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου οι Αμερικανοί αξιωματούχοι αύξησαν τις πιέσεις προς το Ισραήλ, με τον Χόχσταϊν να προειδοποιεί ότι αν δεν επιτευχθεί συμφωνία εντός ημερών, θα αποχωρήσει από τις συνομιλίες, δήλωσαν δύο Ισραηλινοί αξιωματούχοι.

Μέχρι την Τρίτη, οι δύο πλευρές είχαν συμφωνήσει και τα ξημερώματα της Τετάρτης τέθηκε σε ισχύ η κατάπαυση του πυρός.

Latest stories

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here