Του Χάρη Φλουδόπουλου
Τα αποκαλυπτήρια του Εθνικού Σχεδίου για τα Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα πραγματοποιούνται την επόμενη εβδομάδα σε ειδική εκδήλωση που διοργανώνει η ΕΔΕΥΕΠ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων), την ίδια στιγμή που βρίσκεται προ των πυλών η έναρξη της δημόσιας διαβούλευσης του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων. Στο πλαίσιο της διαβούλευσης, θα παρουσιαστούν οι υποψήφιες περιοχές για εγκατάσταση από 12 έως 15 GW υπεράκτιων αιολικών.
Προκειμένου να προσδιοριστούν οι εκτάσεις, η ΕΔΕΥΕΠ διερεύνησε όλο τον θαλάσσιο χώρο, σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, όπως τα υπουργεία Άμυνας, Εξωτερικών και Τουρισμού. Στο πλαίσιο της έρευνας της ΕΔΕΥΕΠ, εντοπίστηκαν οι περιοχές που είναι “ελεύθερες” από περιβαλλοντικούς περιορισμούς και περιορισμούς για λόγους εθνικής ασφάλειας, αλλά και εκείνες όπου δεν θα δημιουργηθούν παρενέργειες σε υφιστάμενες δραστηριότητες, όπως η ακτοπλοΐα, η αλιεία και ο τουρισμός. Το επόμενο βήμα θα είναι η έγκριση του Εθνικού Προγράμματος (μέσω ΚΥΑ) και της Σ-, κατοχυρώνοντας έτσι θεσμικά αυτήν τη “δεξαμενή” δυνητικών περιοχών για ανάπτυξη πάρκων.
Από αυτήν τη “δεξαμενή”, στη συνέχεια, θα προχωρήσει η προετοιμασία των θαλάσσιων περιοχών που έχουν προκριθεί για τα πρώτα offshore, έως το 2030, κάποια εκ των οποίων πιθανόν να προωθηθούν ως πλωτά. Η επιλογή τους έγινε από την ΕΔΕΥΕΠ με γνώμονα τις προβλέψεις του ΕΣΕΚ για το τέλος της 10ετίας, σύμφωνα με το οποίο έως τότε θα έχουν δρομολογηθεί πάρκα συνολικής ισχύος 1,9 Γιγαβάτ.
Το εθνικό πρόγραμμα
Το εθνικό πρόγραμμα της ΕΔΕΥΕΠ αναμένεται να προβλέπει έναν διψήφιο αριθμό 12-15 θέσεων, εκ των οποίων τρεις-τέσσερις ανατολικά της Κρήτης, δύο-τρεις στο Αν. Αιγαίο, και ειδικά στον άξονα Λέσβου – Χίου – Σάμου, δύο-τρεις στα Δωδεκάνησα, άλλες τρεις περιοχές στα ανατολικά της Εύβοιας κοντά στην ηπειρωτική χώρα και άλλες δύο στην Αλεξανδρούπολη.
Στο εθνικό πρόγραμμα θα συμπεριλαμβάνονται οι 5 πρώτες περιοχές της “Φάσης 1”, προκειμένου μέχρι το 2030 η χώρα μας να έχει δρομολογήσει υπεράκτια πάρκα συνολικής ισχύος 2,1 GW.
Από τη στιγμή που θα οριοθετηθεί μια περιοχή, υπολογίζεται ότι απαιτείται διάστημα άνω των 12 μηνών για να δρομολογηθούν οι απαιτούμενες διαδικασίες, που αφορούν από την αδειοδότηση και την ανάθεση των μετρήσεων σε εργολάβο μέχρι την παραγγελία του εξοπλισμού και την εγκατάσταση. Κύκλοι επομένως της αγοράς, επειδή το όλο project έχει πάει προς τα πίσω, θεωρούν ότι χρειάζεται περίπου μία 5ετία μέχρι τον πρώτο διαγωνισμό, τον οποίο τοποθετούν κάπου στο 2028-2029.
Σχήμα στήριξης
Σημειώνεται ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει ξεκινήσει συζητήσεις με την DG Comp ως προς το σχήμα στήριξης των υπεράκτιων αιολικών. Με βάση τον νέο νόμο που θεσπίστηκε πέρυσι, καθορίζονται τα χαρακτηριστικά των μειοδοτικών δημοπρασιών, ο καθορισμός της τιμής εκκίνησης, καθώς και η χρονική διάρκεια της σύμβασης λειτουργικής ενίσχυσης. Συγκεκριμένα, οι ταρίφες θα καθορίζονται με διαγωνισμούς, μέσω των οποίων θα προκύπτει ο επενδυτής στον οποίο θα παραχωρείται το αντίστοιχο θαλάσσιο “οικόπεδο” (Περιοχή Εγκατάστασης ΥΑΠ). Δικαίωμα υποβολής προσφορών θα έχουν οι εταιρείες (ή κοινοπραξίες) που έχουν λάβει άδεια έρευνας της ευρύτερης περιοχής εντός της οποίας περιλαμβάνεται στο συγκεκριμένο θαλάσσιο “οικόπεδο”, δηλαδή της Περιοχής Οργανωμένης Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (ΠΟΑΥΑΠ).
Εξαίρεση αποτελούν τα πιλοτικά έργα ισχύος 600 MW στη θαλάσσια ζώνη ανοιχτά της Αλεξανδρούπολης, η οποία αποτελεί και την πρώτη ελληνική “go-to-area”, για επιτάχυνση των σχετικών επενδύσεων. Εκεί οι ταρίφες θα “κλειδώσουν” με κοινοποίηση στην Κομισιόν, δηλαδή θα καθορισθούν διοικητικά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτήν τη στιγμή στη Βόρεια Ευρώπη, σε ό,τι αφορά τις τιμές, σύμφωνα με το BloombergNEF, τo μεσοσταθμικό κόστος της ενέργειας για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα έχει μειωθεί σημαντικά. Πιο συγκεκριμένα, από τα επίπεδα πάνω από τα 200 δολάρια η Mwh το 2012, έχει πέσει στα 86 δολάρια η Mwh το 2022, τιμή ευθέως ανταγωνιστική με το φυσικό αέριο και τον άνθρακα (σε κανονικές συνθήκες και όχι σε συνθήκες κρίσης, όπου οι τιμές των υπεράκτιων αιολικών εμφανίζονται πολύ πιο ανταγωνιστικές από το φυσικό αέριο). Να σημειωθεί ότι το κόστος των φωτοβολταϊκών είναι στα 40 με 45 δολάρια η μεγαβατώρα και των χερσαίων αιολικών στα 46 δολάρια η μεγαβατώρα, ενώ η αποθήκευση με μπαταρία εμφανίζει κόστος στα 153 δολάρια η μεγαβατώρα (πάντα για το πρώτο μισό του 2022).
Μάλιστα, ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι εντός του 2023 στην Ολλανδία η σουηδική εταιρεία Vattenfal κατασκευάζει το Hollandse Kuist, που είναι το πρώτο υπεράκτιο αιολικό πάρκο στον κόσμο το οποίο δεν θα λάβει καμία επιδότηση και θα συμμετέχει κανονικά με ανταγωνιστικές διαδικασίες στην αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας.
Καθοριστική για τη μείωση των τιμών είναι η εξέλιξη της τεχνολογίας και η αύξηση του μεγέθους των ανεμογεννητριών. Έτσι, από τις ανεμογεννήτριες του 0,45 MW με διάμετρο ρότορα 3 μέτρων το 1991, αυτήν τη στιγμή έχουμε ανεμογεννήτριες των 12 MW με διάμετρο 220 μέτρων, ενώ μέχρι το 2025 αναμένεται να έχουν βγει στην αγορά μηχανές των 15 MW, με διάμετρο ρότορα στα 250 μέτρα.
Η αγορά
Σήμερα offshore αιολικά πάρκα υπάρχουν σε 5 χώρες της Ευρώπης: στη Δανία 2 GW, που καλύπτουν το 25% της ζήτησης, στη Μεγάλη Βρετανία 14 GW, που καλύπτουν το 14% της ζήτησης, στο Βέλγιο 2 GW, που καλύπτουν το 8% της ζήτησης, στην Ολλανδία 3 GW, που καλύπτουν το 7% της ζήτησης, στη Γερμανία 8 GW, που καλύπτουν το 5% της ζήτησης, και στη Γαλλία 0,5 GW.
Τα επόμενα χρόνια αναμένεται σημαντική αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος τόσο στα χερσαία όσο και στα υπεράκτια αιολικά, καθώς σχεδιάζονται πολυάριθμα σημαντικά projects.